'Schutter Kopenhagen geen onderdeel van cel'

De 22-jarige Deen die de aanslagen van afgelopen weekeinde in Kopenhagen pleegde maakte waarschijnlijk geen deel uit van een cel. Dat heeft de Deense premier Helle Thorning-Schmidt maandag gezegd.

De man, Omar Abdel Hamid El-Hussein, had een verleden van geweldpleging en lidmaatschap van bendes. Hij was net twee weken weer op vrije voeten na geruime tijd in voorarrest te hebben gezeten. Volgens een bron had de gevangenisdienst de Deense veiligheidsdienst PET gewaarschuwd vanwege 'zorgelijke veranderingen' in zijn gedrag.

Volgens de Deense veiligheidsdienst was El-Hussein mogelijk geïnspireerd door de aanslagen van vorige maand in Parijs die aan zeventien mensen het leven kostten. Hij opende zaterdag het vuur op een discussiebijeenkomst over kunst en vrijheid van meningsuiting en schoot later bij een synagoge. Twee mannen van 55 en 37 jaar kwamen om het leven en vijf politieagenten raakten gewond. Zondagochtend werd hij in een vuurgevecht met de politie gedood.

Thorning-Schmidt zei dat de keuze van doelwitten doet denken aan terroristische aanvallen. "Wij hebben in dit stadium geen aanwijzingen dat hij deel uitmaakte van een cel. Maar wij zullen uiteraard in de komende tijd onze strijd tegen radicalisering evalueren. Wij doen al veel."

Onderzoekers gaven maandag meer informatie vrij over de gangen van de schutter tussen de twee aanvallen. Zo bezocht hij zaterdagavond laat, ongeveer 6,5 uur na de beschieting van het cultureel centrum, een internetcafé. De politie deed zondag een inval in het café waarbij vier personen werden opgepakt. Twee van hen werden maandag voorgeleid, de twee anderen vrijgelaten. Volgens de advocaat van een van de verdachten worden de mannen ervan verdacht de schutter onderdak te hebben geboden en een wapen van hem te hebben gedumpt.

De politie liet nieuwe beelden van de verdachte zien en vroeg mensen die hem hebben zien komen of gaan om contact op te nemen. "Wij willen natuurlijk weten of hij alleen was en of hij iets bij zich had en in welke richting hij vertrok", zei politiewoordvoerder Jörgen Skov.

Bij overheidsgebouwen in Kopenhagen hingen de vlaggen maandag halfstok. Mensen legden bloemen en ontstaken kaarsen bij het cultureel centrum waar de 55-jarige documentaire filmmaker Finn Nörgaard de dood vond en bij de synagoge waar de 37-jarige bewaker Dan Uzan werd doodgeschoten. Er lagen ook bloemen op de plek waar de schutter door de politie werd gedood. Ozlem Cekic, parlementslid van de Socialistische Volkspartij, noemde het 'een grove belediging van de Deense bevolking'.

In Denemarken zijn verschillende terreuraanslagen verijdeld sinds de publicatie in 2005 van twaalf karikaturen van Mohammed door de krant Jyllands Posten. De tekeningen leidden tot rellen in verschillende islamitische landen en oproepen tot wraak door islamitische extremisten.

"Ik wil onderstrepen dat dit niet een conflict is tussen de Islam en het Westen", zei Thorning-Schmidt. "Dit is geen conflict tussen moslims en niet-moslims. Dit is een conflict tussen de kernwaarden van onze samenleving en gewelddadige extremisten."

Een van de deelnemers aan de discussie over vrije meningsuiting was de Zweedse tekenaar Lars Vilks, die in 2007 Mohammed tekende als hond. Vilks, die door zijn beveiligers werd weggeleid en ongedeerd bleef, denkt dat hij het doelwit was van de aanslag. Andere deelnemers verklaarden dat zij op de grond waren gedoken en dekking zochten toen het schieten begon. De schutter ging het pand niet binnen, maar besproeide het van buiten met kogels.