FOK!filmblik: Brian De Palma

Vandaag richten we onze FOK!filmblik op een regisseur die ons al meer dan veertig jaar weet te verwennen met filmklassiekers zoals Carrie, Scarface, The Untouchables, Carlito's Way en Mission: Impossible. Vandaag staat er namelijk bij de Amerikaanse cineast Brian De Palma een verjaardagstaart op tafel met maar liefst 63 kaarsjes.

Brian Russell De Palma word op 11 september 1940 geboren in Newark, New Jersey, als de zoon van Italiaanse immigranten. Nadat De Palma in de vroege jaren zestig films ziet zoals Vertigo en Citizen Kane krijgt hij interesse voor het filmvak. In 1960 verschijnt Icarus, de eerste korte film van De Palma. In de korte films van De Palma is duidelijk de invloed te merken van filmmakers zoals Alfred Hitchcock, Jean-Luc Godard en Andy Warhol. In 1963 maakt de regisseur, samen met Wilford Leach en Cynthia Monroe de satirische film The Wedding Party, met de op dat moment nog totaal onbekende Robert De Niro in één van de hoofdrollen. Dat bleek wel uit het feit dat de acteur op de aftiteling staat als Robert Denero! De film zou pas in 1969 in roulatie worden gebracht.

Halverwege de zestiger jaren maakt De Palma documentaires om de kost te verdienen. Zo verschijnen er indrukwekkende films, zoals The Responsive Eye (1966), een documentaire over de Op-Art expositie van William Seitz in het  Museum of Modern Art in 1965 en Dionysus in 69 (1969). In die laatste titel maakt De Palma regelmatig gebruik van split-screen, een op dat moment nog revolutionaire filmtechniek. Andere bekende films van De Palma uit die tijd zijn Greetings (1968) en Hi, Mom! (1970), een tweetal films waarin we Robert De Niro opnieuw zien opduiken, en de slasher komedie Murder a la Mod (1968) waarin we voor het eerst een voorproefje krijgen van de stijl van De Palma.

Aan het begin van de zeventiger jaren verhuist De Palma naar Hollywood waar hij films met grotere budgetten mag maken. Zo krijgt de cineast de kans om de film Get To Know Your Rabbit met Orson Welles en Tommy Smothers te maken. Na films zoals Sisters, Phantom Of The Paradise en De Palma's Vertigo-kloon Obsession maakt de regisseur in 1976 een film gebaseerd op een boek van Stephen King. De psychologische thriller Carrie slaat echter in als een bom en zorgt voor wereldwijde doorbraak voor zowel (het filmdebuut van) Stephen King als Brian De Palma. De Palma's volgende succesfilm verschijnt in 1980 in de vorm van de thriller Dressed To Kill, met Michael Caine en Angie Dickinson in de hoofdrol. Dickinson had bij het grote publiek al naam gemaakt met de titelrol in de tv-serie Pepper maar wist ook het bioscooppubliek te overtuigen. Ook de spannende thriller Blow Out met John Travolta wist behoorlijk wat volk naar de filmzalen te lokken in 1981.

In 1983 verschijnt een film van De Palma die tot op de dag vandaag als een mijlpaal in de filmgeschiedenis kan worden bekeken. Scarface is een remake van een klassieke gangsterfilm uit de jaren dertig van de vorige eeuw. In de bewerking van De Palma is de klassieke gangster echter verruild voor een Cubaanse vluchteling die zich al snel omhoog weet te werken in de drugswereld van Miami. De naam Tony Montana is sinds het verschijnen van de film van De Palma niet meer weg te denken als er wordt gesproken over een gangsterfilm van formaat. Met een sterke cast met Al Pacino, Michelle Pfeiffer en Steven Bauer in de belangrijkste rollen, is Scarface een film geworden waar je als liefhebber van de betere misdaadfilms niet omheen kunt en die minstens even essentieel is als bijvoorbeeld de eerste Godfather film.

In de jaren tachtig lijkt het succes van De Palma met de film groter te worden. Zo maakt hij met Body Double in 1985 wederom een sterke psychologische thriller over een glurende acteur in wording die meer te zien krijgt dan hij ooit had gewild. De Palma weet zich overigens ook prima te redden met het komische genre, getuige de film Wise Guys (1986) met onder meer Danny DeVito, Joe Piscopo en Harvey Keitel. Het daaropvolgende jaar slaat De Palma weer ongenadig hard toe met de klassieke misdaadfilm The Untouchables. De film, met een ijzersterke cast met onder meer Kevin Costner, Sean Connery, Robert De Niro en Andy Garcia, speelt zich af in de tijd van Al Capone en laat zien hoe een team van agenten, onder leding van Elliot Ness, de strijd aan gaat met de georganiseerde misdaad. In The Untouchables resulteert dat in een bikkelharde gangsterfilm waarbij de kogels je om de oren vliegen. Het jaren tachtig deccennium wordt in 1989 waardig afgesloten met het indrukwekkende oorlogsdrama Casualties of War.

1990 is het jaar dat de komische film The Bonfire of the Vanities met Tom Hanks, Bruce Willis, Melanie Griffith en Morgan Freeman in de bioscopen verschijnt. Nadat zijn maîtresse Maria Ruskin (Melanie Griffith) een zwarte jongen heeft aangereden ziet een Wall Street handelaar (Tom Hanks) zijn toekomst in rook opgaan. Dankzij journalist Peter Fallow (Bruce Willis) en de burgemeester volgt er een rechtzaak die zo groot wordt dat de man geen kant meer op kan. De film zou te boek komen te staan als de grootste financiële strop voor de regisseur. In 1992 keer De Palma weer terug naar het horrorgenre met de sterke film Raising Cain. John Lithgow speelt de rol van Carter Nix, een beroemd kinderpsycholoog met vreemde trekjes. Raising Cain is duidelijk een eerbetoon aan de Master of Suspense Alfred Hitchcock en liefhebbers van de Britse cineast zullen in deze film aardig wat connecties met klassiekers van de grootmeester terug weten vinden.

Tien jaar na het epische Scarface verschijnt er weer een bikkelharde misdaadfilm van de hand van De Palma. In Carlito's Way draait het om Carlito 'Charlie' Brigante (Al Pacino), die net uit de gevangenis vrij is gelaten en die zweert dat hij nooit meer iets te maken wil hebben met drugs en andere criminaliteit. Hij gaat weg uit New York en begint een nachtclub. Dat was een slecht plan want voor hij het doorheeft zit Carlito weer tot aan zijn nekharen in de wereld van de georganiseerde misdaad. Een heerlijke film met een fijne cast waarin we, naast Pacino onder meer Sean Penn, Penelope Ann Miller en Viggo Mortensen in de belangrijkste rollen zien.

In 1996 regisseert De Palma het eerste deel uit de succesvolle reeks Mission: Impossible-films. De film met Tom Cruise in de hoofdrol is wederom een kaskraker. De film was gebaseerd op de gelijknamige tv-serie uit de zestiger jaren en was wereldwijd een groot succes. Met de ietwat tegenvallende actiefilm Snake Eyes (1998) en de al eveneens niet imponerende sciencefiction film Mission to Mars (2000) sluit De Palma de twintigste eeuw af. Met het ingaan van de nieuwe eeuw lijkt het een beetje alsof de filmmaker zijn beste tijd wel heeft gehad. Femme Fatale (2002), met Rebecca Romijn en Antonio Banderas is een film die duidelijk niet is blijven hangen en ook de daaropvolgende films The Black Dahlia (2006) en Redacted (2007) weten nog geen deuk in een zacht pakje boter te slaan. De laatste film van Brian De palma die tot nu toe verscheen, kwam uit in 2012 en luistert naar de titel Passion.

Laat de man dan de laatste jaren niet zoveel bijzonders meer hebben gemaakt, de rij aan absolute klassiekers die De Palma heeft gemaakt, hebben er zeker voor gezorgd dat de man niet meer uit de filmgeschiedenis weg te denken zal zijn. Brian De Palma gefeliciteerd en nog vele jaren!