67% moet hun bek houden
"Het Nederlandse volk heeft gekozen." Dat is de veelgehoorde uitspraak gisteravond en vandaag. Maar klopt dat ook?
De opkomst voor het referendum was, op het moment van schrijven, 32,2%. Dit houdt in dat 67,8% van de kiesgerechtigden niet heeft gestemd. Maar in hoeverre is dit relevant?
Laten we beginnen met de uitkomst. Hoewel die bekend mag zijn ondertussen, ga ik die nog eens herhalen. 38,1% van de stemmers hebben voor, en 61,1% hebben tegen gestemd. 0,8% heeft blanco gestemd. Al met al een ruime meerderheid dus voor het "tegen"-kamp.
Echter laat het landelijke beeld iets anders zien. Wanneer we gaan rekenen (61,1% van 32,2%), krijgen we een percentage van ongeveer 19,7% van de kiesgerechtigden. Minder dan een op vijf dus. Toch is het zo dat het totaal-percentage niet relevant is.
Vrijwel meteen na het bekend worden van de (semi-)definitieve uitslag gingen er stemmen op dat er ook geluisterd moet worden naar de 67% die niet gestemd heeft. Ook werden er meteen conclusies getrokken over wat die mensen gestemd zouden hebben. Ze zouden in meerderheid "voor" zijn.
Maar wat weten we nou echt over wat die 67% wil? Het antwoord is heel simpel; niets. Het enige wat die 67% daadwerkelijk heeft gezegd is "wij leggen ons neer bij de uitslag".
Sterker nog, volgens mij heeft die 67% geen stem in de discussie over de uitslag. Immers hebben zij hun kans gehad om hun stem te laten horen, namelijk door te gaan stemmen.
Deze uitslag geeft ons drie conclusies. 1) 38,1% van de stemmers willen dat het verdrag doorgaat. 2) 61,1% van de stemmers willen niet dat het verdrag doorgaat. 3) 67,2% heeft niet aangegeven wat zij willen.
We weten niet waarom mensen voor, tegen, blanco, of niet gestemd hebben. Over de blanco stemmers zou je kunnen zeggen dat zij het instrument (referendum) een legitiem instrument vinden, maar zich niet wilde uitspreken over de voorgelegde vraag. Mijn vrouw is hier een voorbeeld van. Echter is zelfs die conclusie gissen.
Als de campagne, en de vele reacties op FOK!, ons iets hebben geleerd, is het wel dat mensen om een veelvoud van redenen hun standpunt hebben ingenomen. Veel mensen hebben tegen gestemd om te protesteren tegen de EU, omdat Wilders dat wilde, omdat de SP dat wilde, om te voorkomen dat Oekraïne bij de EU komt (ondanks dat dit expliciet geen onderdeel van het verdrag is), om Rutte te pesten, etc, etc, etc. Er zijn zelfs tegenstemmers die dat op inhoudelijke argumenten hebben gedaan.
De voorstanders hebben deze positie ingenomen omdat Rutte dat wil, omdat Buma dat wil, omdat de PvdA dat zei, om GeenStijl te dwarsbomen, omdat ze pro-EU zijn, ondat het zo hoort, etc, etc, etc. Ook in deze groep zullen er ongetwijfeld mensen zijn die inhoudelijke argumenten hebben gebruikt om hun mening te vormen.
Als we kijken naar de veelvoud van redenen om voor, dan wel tegen, te stemmen, lijkt het mij evident dat we niets kunnen zeggen over zij die niet gestemd hebben. Het "argument" van de 'tactisch niet-stemmers' gaat wat mij betreft niet op. Deze groep heeft gegokt en verloren. Maar belangrijker nog, we weten niet hoe groot deze groep was.
Al met al is het voor mij duidelijk dat 67% van de stemmers hun mandaat hebben gegeven aan 32% van de stemmers om een oordeel te vormen. Zij wilden (om welke reden dan ook) niet meedoen met dit referendum en hebben dus ook geen enkel recht van spreken over de uitslag.
Maar goed, da's mijn mening.
