Facebook in de Tweede Wereldoorlog
Een juf in het speciaal onderwijs vertelde haar groep laatst over de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. Deze “lastige” pubers hadden geen idee. Het was vrij nieuw voor ze en ze waren erg onder de indruk. Plotseling riep een van de jongens: “Maar juf, hoe hielden ze dan Facebook bij?” Zo’n uitspraak is zo dom dat hij weer goed is. Als we alle praktische problemen eens opzij zetten, zoals de uitvinding van het internet en dergelijke, hoe zou Facebook er in de Tweede Wereldoorlog uit kunnen hebben gezien?
Facebook zou natuurlijk volledig gecontroleerd worden door de geheime dienst. Alle families zijn in kaart gebracht, GPS-locaties, berichten over reisplannen naar het buitenland en iedereen die een Joods bedrijf of organisatie heeft geliked. Facebook zou daarnaast ook een fantastisch propagandamedium zijn: “Partijdagen. 37.451 guests going”. De pagina van de NSB en NSDAP zouden zo veel likes krijgen dat iedereen deze berichten via zijn eigen vrienden wel voorbij ziet komen. Gesponsorde berichten worden stuk voor stuk door de foute overheid gefinancierd. En eventuele ongewenste meldingen worden in het gunstigste geval gecontroleerd op IP-adres en als spam gerapporteerd. Of er wordt al snel aan je deur geklopt.
Gebruikers weten natuurlijk wel dat dit allemaal zou gebeuren. Het zou wel “veilig” zijn om de machthebbende partij te liken, want als je niet voor bent, ben je tegen. Maar je wilt waarschijnlijk toch wat van je dagelijkse beslommeringen delen met vrienden: klagen over de steeds schaarser wordende maaltijd, foto’s van de laatste sportwedstrijd van de kinderen, een dagje uit naar het strand, je nieuwe zelfgemaakte outfit, het onschuldige lokale nieuws. Voor de minder prettige zaken importeert Facebook die goede oude knop van Hyves, zodat je soms ook even alleen maar hoeft te klikken op “Respect!”.
Natuurlijk verdwijnen er in die periode ook vrienden van Facebook. Maar misschien heeft dat niets te maken met de bezetters, censuur of misschien wel die geruchten over deportaties naar het buitenland. Misschien had die vriend er wel genoeg van om alleen maar positief en voorzichtig te zijn op Facebook. Misschien maakt hij inderdaad wel die vakantietrip naar Oostenrijk. Misschien wil hij niet langer zien wat jij vanavond eet. Gewoon je gezond verstand blijven gebruiken. Als je goed oplet, zie je Peter, Marie en Willem straks weer gewoon door de stad lopen. Toch?
Facebook in de Tweede Wereldoorlog. Het zou waarschijnlijk ontzettend nietszeggend zijn. De mensen proberen in het dagelijks leven zo gewoon mogelijk door te gaan, dus zullen ze de positieve kant daarvan ook op social media delen. Wie meer te vrezen heeft, zal er niet aan deelnemen, of proberen de schijn zo veel mogelijk op te houden. Voor historici zou het een interessante speurtocht zijn geweest naar informatie die niets lijkt te zeggen, maar daarmee veel informatie prijsgeeft. Hoe meer angst er is, hoe meer informatie verborgen blijft.
Hypothetisch is het zeer interessant. Hoewel, hypothetisch? Ook in vredestijd zijn geheime diensten hyperactief op social media. Onze informatie wordt ruimschoots gescand door talloze computers, ook als je je profiel op specifieke privéinstellingen hebt staan. Voor Chinezen, Cubanen, Noord-Koreanen en Russen is het nu al oppassen wat ze daadwerkelijk zeggen, schrijven of online plaatsen. Oppervlakkige onderwerpen zijn daar dan ook erg belangrijk, omdat ze veilig zijn. Facebook in oorlogstijd? Die pubers met gedrags- of leerproblemen zijn misschien niet het slimst, inspirerend zijn ze wel.
