CDA moet minder christelijk worden
Het CDA moet minder nadruk leggen op het christelijke karakter van de partij en meer niet-kerkelijke kiezers aan zich binden. Dat zegt een partijcommissie die onderzoek heeft gedaan naar de verkiezingsnederlaag die de partij in september boekte.
"We gaan de C in het CDA niet verloochenen, maar wel minder geprononceerd naar buiten brengen", zei de voorzitter van de commissie, burgemeester van Den Bosch Ton Rombouts. De C in de naam van de partij staat voor christelijk.
Het CDA wil een brede volkspartij zijn, constateerde Rombouts. "Maar dat gaat dus niet lukken met alleen de stemmen van kerkelijke leden. Dan zullen we ook een appèl moeten doen op niet-kerkelijke kiezers die dezelfde waarden met ons delen." Rombouts wees erop dat het CDA al jaren een dalende lijn laat zien. Alleen ten tijde van Ruud Lubbers en Jan Peter Balkenende waren er oplevingen.
Volgens Rombouts is de nederlaag veroorzaakt door onduidelijkheid, onenigheid en onbekendheid. Lijsttrekker Sybrand van Haersma Buma was niet bekend genoeg, en ook op de rest van de kandidatenlijst stonden te weinig bekende CDA'ers. Toch hoeft Buma niet weg, vindt de commissie. Ook partijvoorzitter Ruth Peetoom kan aanblijven.
Verder is er de afgelopen jaren te veel discussie geweest in het CDA. Rombouts noemde het hoogoplopende debat over wel of niet samenwerken met de PVV, maar ook de affaires rondom de Angolese asielzoeker Mauro en de Hedwigepolder. Dergelijke verdeeldheid is funest, zei Rombouts. "Wie verdeeldheid zaait, zal geen vertrouwen oogsten."
Dat het CDA jarenlang heeft geregeerd, met zowel linkse als rechtse partijen, heeft er bovendien toe geleid dat de partij 'het vleesgeworden compromis' is geworden. Daar moet verandering in komen. Het CDA moet weer een eigen profiel vinden. "Mensen hebben behoefte aan een verhaal dat hen de weg wijst naast de markt en de overheid, een derde weg." Dat verhaal moet zowel kerkelijke als niet-kerkelijke mensen aanspreken.
De lijsttrekkersverkiezingen, die het CDA dit jaar voor het eerst organiseerde, is voor herhaling vatbaar, vindt Rombouts. Ook moeten provinciale afdelingen verkiezingen gaan houden om te bepalen welke Kamerleden worden afgevaardigd naar Den Haag.
Partijvoorzitter Peetoom sprak in een eerste reactie van een 'rake analyse' en een 'grote opdracht'. Met die opdracht gaat de partij aan de slag, zei Buma. Hij zei het gevoel te hebben dat de commissie 'raak heeft geschoten' met de analyse van de nederlaag.
Minister van Binnenlandse Zaken Liesbeth Spies (CDA) zei zich eveneens te herkennen in de analyse. "Het CDA is veel te grijs geworden. We gingen soms rollebollend over straat, dus er was weinig vertrouwen bij de kiezer", zei Spies in het radioprogramma Tros Kamerbreed. De samenwerking met de PVV was achteraf 'absoluut een verkeerde keuze'.
De zeven leden tellende commissie onder leiding van Rombouts is kort na de verkiezingen van 22 september ingesteld. Bij de verkiezingen ging het CDA van 21 naar dertien zetels, een historisch dieptepunt. In 2006 haalden de christendemocraten nog 41 zetels.
