Film: Persepolis
Persepolis is een traditionele tekenfilm, maar daardoor ook juist weer uniek vandaag de dag. De eenvoudige zwart-wit tekenstijl valt meteen op. En geen pratende dieren of vreemde monsters te bekennen, dat is ook wel eens een verademing. De film vertelt een menselijk verhaal en op wat droomsequenties met God na had het zelfs net zo goed een gewone speelfilm kunnen zijn. Gelukkig is er gekozen om de stijl van gelijknamige graphic novels van co-regisseuse Marjane Satrapi over te nemen. Hoewel het autobiografische verhaal van een jong Iraans meisje ten tijde van de Islamitische Revolutie sterk genoeg is om in elke vorm te ontroeren, wordt het door de getekende animaties naar een compleet ander niveau getild.
De film draait vooral om de belevingswereld van Marjane
en dankzij de vrijheid die animatie biedt ga je daar vanaf minuut één volledig in mee. Bijzonder zijn de tekeningen niet, maar in de eenvoud en met name de sfeer schuilt grote klasse. Een paar strepen in de achtergrond doen je al geloven dat het zich in een grote stad als Teheran of Wenen afspeelt. Natuurlijk zijn de stemacteurs goed en is het vanwege de gruwelijke restricties en moordpartijen al snel een aangrijpende verhaal. Maar een animatiefilm die er zo basic uitziet waar je toch helemaal in opgaat, moet wel heel erg sterk in elkaar zitten.
Het verhaal in Persepolis werkt op twee niveaus. De film gaat in eerste instantie over de onderdrukking van vrouwen en politieke tegenstanders in het Iran van ayatollah Khomeini. De onmenselijkheid van een fundamentalistisch regime is een centraal thema. Maar tegelijkertijd is het ook een universeel coming-of-age drama, dat op de cultuurverschillen (en de zwangerschap) na niet eens zo verschilt van bijvoorbeeld Juno. Marjane is net zo eigenwijs en apart als het hoofdpersonage in die Amerikaanse indiecomedy en gaat ook gedurende de film opzoek naar haar identiteit.
Marjane is niet het type dat zich zomaar laat onderdrukken. Uit voorzorg wordt ze door haar ouders naar Wenen gestuurd. Maar ook daar lijkt ze niet op haar plek. Ze kan niet omgaan met harde, onpersoonlijke kanten van de samenleving die de vrijheid met zich mee brengt. Elke keer als ze denkt de liefde van haar leven te hebben gevonden wordt ze teleurgesteld. Ze keer terug naar Teheran, maar blijkt te verlangen naar een land dat niet meer bestaat. Iran is al jaren in oorlog met Irak, de religieuze wetten zijn nog strenger. De vrijheid die ze hadden tijdens het regime van de sjah, waar haar familie in het begin van de film tegen in opstand komt, is verleden tijd.
De ontwikkelingen die een puberend meisje meemaakt en de politieke omstandigheden waar ze in opgroeit worden in 98 minuten samengesmolten tot een prachtige, eerlijke film. Marjane is geen heldin, ze maakt talloze fouten met af en toe grote gevolgen. Ze is niet consequent in haar handelingen en vergeet haar idealen. Ze rebelleert af en toe, maar eerder zoals elke tiener tegen enige vorm van autoriteit, in plaats van te strijden voor algemene waarden als vrijheid van geloof en expressie. Ze headbangt op Iron Maiden en bezoekt illegale feesten, maar als ze dreigt te worden opgepakt voor het dragen van make-up verlinkt ze een ander om de aandacht af te leiden.
Die eerlijkheid van de makers maakt van Persepolis, tezamen met de scherpe humor die menig dictatuur kenmerkt, tot een briljante universele film, als wel een ijzersterk politiek statement. Het einde had misschien nog iets beter uitgewerkt kunnen worden, er had best nog een half uurtje bij gemogen. Maar voor de rest is er maar weinig mis met Persepolis. Voor iedereen met een dosis verbeeldingskracht en interesse in de behandelde thema's is het een film die niet gemist mag worden.
Label: A-Film Releasedatum: 28 februari 2008 Kijkwijzer:
Waardering film:
