Snowden: Britten tappen kabelverbindingen af

De Britse geheime dienst GCHQ breekt in op kabelverbindingen om zo telefoongesprekken te kunnen afluisteren, e-mails in te zien, gebruik van Facebook na te gaan en de bezoeken van internetgebruikers aan websites vast te leggen. De operatie heeft als codenaam Tempora en bestaat anderhalf jaar. Dit blijkt uit geheime documenten die de Britse krant The Guardian via klokkenluider Edward Snowden in handen heeft gekregen.

Volgens Snowden zijn de Britten 'nog erger' dan de Amerikaanse tegenhanger van GCHQ, de NSA. De Britten delen de door hen opgedane informatie met hun Amerikaanse bondgenoten. Zo'n 850 duizend Amerikanen, werknemers van de NSA en diens onderaannemers, zouden toestemming hebben de gegevens te zien. Onder Tempora worden niet alleen verdachte personen in het vizier genomen, ook de gedragingen van volslagen onschuldige mensen worden vastgelegd. De Britse technische mogelijkheden hebben GCHQ tot een supermacht gemaakt bij het vergaren van informatie. De Britten volgen dagelijks zeshonderd miljoen 'telefonische contacten'. Ze tappen tweehonderd glasvezelkabels af en kunnen de informatie uit 46 van deze tegelijkertijd verwerken. Het programma wordt elke dag groter. In Groot-Brittannië en daarbuiten legt GCHQ ook steeds meer 'bewaarfaciliteiten' aan. Het zijn vooral transatlantische kabels die GCHQ aftapt. Kabels die via Brits grondgebied Europa en de VS verbinden. Het aftappen gaat op basis van geheime overeenkomsten met de eigenaren van de kabels. Sommigen van hen krijgen zelfs een onkostenvergoeding van GCHQ.

Volgens The Guardian is het de vraag of de handelwijze van GCHQ juridisch gezien door de beugel kan. De dienst gebruikt een uit 2000 daterende wet en past die toe op nieuwe technologie die destijds nog helemaal niet bestond. Formeel moet de minister van binnenlandse zaken toestemming voor het aftappen geven. Op grond van een vage clausule kan de minister van buitenlandse zaken groen licht geven voor het onderscheppen van grote hoeveelheden materiaal zolang er een verbinding is met het buitenland.

Donderdag onthulde The Guardian al dat de NSA willekeurig de communicatie van Amerikanen binnen de VS kan gebruiken zonder rechterlijke toestemming. De NSA kan de informatie verzamelen, opslaan en gebruiken. Het opslaan kan gedurende vijf jaar. Nadat Snowden onthulde dat de NSA op grote schaal internetgegevens onderschepte en opsloeg, onder de codenaam Prism, liet president Barack Obama weten dat dit alleen ging om het buitenland. Bij Amerikanen in de VS zelf gebeurde dat volgens de president niet, tenzij er toestemming was van de rechter. The Guardian achterhaalde dat er een rechterlijk bevel uit 2010 ligt waarin staat dat de NSA zich aan de Amerikaanse wetgeving en de grondwet houdt bij de procedures die het agentschap hanteert. De NSA bepaalt volgens die procedure zelf of een Amerikaan zich binnen of buiten de VS bevindt. Als de NSA het niet weet, wordt aangenomen dat betrokkene buiten de VS is. Blijkt dat naderhand niet zo te zijn dan mag de NSA zelf aan de hand van de verzamelde gegevens nagaan of dat zo is of niet.