Koeman slachtoffer van clubcultuur
Waar is het misgegaan? Voorop staat dat Ronald Koeman goed gepresteerd heeft bij Ajax, wat mensen ook willen beweren. De door Co Adriaanse monddood gemaakte selectie werd door Koeman in december 2001 langzaam maar zeker weer zelfbewust gemaakt en zijn aanpassingen bezorgden Ajax de titel. In 2004 werd hij voor de tweede maal kampioen met Ajax, al kende die titel minder glans dan hij en de supporters gehoopt hadden.
Toch zal iedereen het er over eens zijn dat de beste periode onder Koeman de Champions League-campagne van 2002/03 was. Met wilskracht, slimme tactiek, enthousiasme en technische vaardigheden wist Ajax tot in de kwartfinale te komen, met een elftal vol jongelingen. Die konden pas gestuit worden in de extra tijd, door de latere winnaar AC Milan. Iedereen was vol lof over het voetbal en het succes in dat jaar. Helaas kon die periode niet meer herhaald worden.
Jammer genoeg is Koeman daar zelf voor een groot deel schuldig aan. Natuurlijk speelde het mee dat Ajax in die campagne elk duel, met uitzondering van de tweestrijd met Rosenborg, als underdog begon. Dat was een jaar later wel anders. Natuurlijk heeft de leiding van Ajax Koeman niet geholpen door hem te beroven van Cristian Chivu, Andy van der Meyde en Zlatan Ibrahimovic. Maar in het seizoen daarna, 2003/04 dus, heeft Koeman zelf zijn fundamenten weggeslagen.
Want waarom heeft Ronald niet vastgehouden aan de tactiek die toen zo succesvol was? Waarom heeft Ronald niet besloten dat met deze selectie geen 4-3-3 gespeeld kan worden, wat al die blinden op de tribune ook roepen? Wat nou clubcultuur, er moet gewonnen worden! Ronald had met zijn vuist op tafel moeten slaan, moeten wijzen op die kwartfinaleplaats en de eerste titel in 2002. 4-4-2, dat moet Ajax spelen!
Ik weet niet waarom Ronald dat niet gedaan heeft. Was het druk, omdat Ajax nu eenmaal 4-3-3 moet spelen, al is het met twee twaalfjarigen op de flank? Was het angst om impopulair gevonden te worden? Was het misplaatste arrogantie, die hem deed denken dat hij kon herhalen wat Van Gaal in 1995 had gedaan? Dat laatste zou niet slim geweest zijn, want de tijden zijn wel veranderd sindsdien. Bovendien had Ajax toen nog een selectie die WEL 4-3-3 kon spelen.
Mensen die Ronald bekritiseren om zijn aankoopbeleid hebben deels gelijk. Toch heeft Koeman amper onlogische aankopen gedaan, puur gekeken naar de naam en het CV van de spelers. Misschien heeft de scouting te weinig gekeken hoe zoiets in het Ajax-systeem, want daar is dat woord weer, zou passen. Zdenek Grygera maakte naam als offensieve rechtsback in de nationale ploeg, die begeerd werd door Juventus, Dortmund en Monaco. Datzelfde Monaco dat later dat seizoen de finale van de Champions League haalde. Grygera was dus geen onlogische aankoop, maar wel als je bedenkt dat die nooit met twee spelers voor zich had gespeeld, maar altijd in 4-4-2 speelde. Escudé idem dito. Was ooit bijna rond met Manchester United, maar is te langzaam om een inschuivende verdediger te zijn. Tom Soetaers had misschien best wel de stap naar topniveau kunnen zetten, maar Ajax had moeten informeren naar zijn mentaliteit. Want is het onlogisch om een bij Roda JC degelijk presterende jonge Belgische linksbuiten te halen, die ook op een lijstje van Arsenal stond? Nee, zo gek veel rare aankopen deed Ronald koel beredeneerd niet. Dat ze vervolgens toch niet functioneerden, ligt grotendeels aan het systeem.
Over het vertrek van de onbetwiste leider Chivu hoef ik het niet eens te hebben. De Roemeen dweepte met Koeman en andersom. Chivu stond pal voor Ronald en had niet geaccepteerd dat een teamgenoot fuck you had geroepen. Van der Meyde had een hoog rendement, dat geen enkele Ajax-vleugelspeler heeft benaderd. En Zlatan Ibrahimovic gaf in zijn eentje Ajax aanvallend een smoel.
Er zijn dus wel degelijk oorzaken buiten Koemans schuld om te vinden voor de dalende prestatiecurve. Toch knaagt bij mij nu het gevoel dat de bekritiseerde Koeman het allemaal had kunnen voorkomen door zelf in te grijpen. Want die blinden op de tribune die liever een totaal niet renderende linksbuiten zien, die begrijpen het niet. Het gaat niet om het systeem, maar om de intentie. Een ploeg die vanuit 5-3-2 begint, kan aanvallender spelen dan een ploeg die 4-2-4 speelt. Kijk alleen maar naar het Nederlands elftal, dat in 1998 lof oogste in de hele wereld. Dat speelde gewoon zonder vleugelspitsen. Of Real Madrid, dat de internationale standaard voor mooi voetbal werd. Zag u daar een vleugelspits? Zelfs het nu bewierookte Barcelona speelt zonder echte vleugelspitsen, simpelweg omdat er daar met Arjen Robben en Cristiano Ronaldo eigenlijk maar twee van zijn in de wereld.
Had ingegrepen Ronald, want als Ajax mooi had gevoetbald en gewonnen in 4-4-2, had niemand je daarop aangevallen. Nu komt er een nieuwe coach, die ongetwijfeld ook weer met vleugelspitsen wil gaan aanmodderen. Speciaal voor die blinden op de tribune met hun gezever over clubcultuur. Die jongens die liever Boukhari zien spelen of Tom de Mul. Clubcultuur noemen ze dat dan. Idealisme, durven ze het zelfs te noemen. Ik noem het bewust kwaliteitsverlies.
