Voorbeschouwing eerste Republikeinse verkiezingsdebat

Gambetta

Na een lange en tumultueuze aanloop gaan de voornaamste Republikeinse presidentskandidaten donderdagavond, plaatselijke tijd, eindelijk met elkaar in debat. Afgelopen maandag deelden de meeste kandidaten voor het eerst een podium tijdens een Q&A-forum, maar donderdag krijgen ze voor het eerst de gelegenheid elkaar persoonlijk aan te vallen. In afwachting hierop publiceren we een korte voorbeschouwing waarin we bekijken wat we kunnen verwachten van de kandidaten en op wie we het meest moeten letten.

Het is onmogelijk om in een dergelijk overzicht niet te beginnen bij Donald Trump, de vastgoedmagnaat annex TV-ster die in de polls het hele Republikeinse veld op zijn kop heeft gezet. De verwachting is dat het debat voor een groot deel rond hem zal draaien. Hij is misschien dan wel de enige kandidaat zonder relevante debatexpertise, maar dat hoeft geen probleem te zijn als hij zijn jarenlange ervaring in realityshows weet uit te buiten. De Republikeinse debatten laten zich immers niet kenmerken door gedetailleerde beleidsontwerpen, en dat biedt ruimte voor de toegankelijke en aansprekende retoriek van The Donald.

Trump heeft zelf al aangegeven dat hij niet van plan is zijn concurrenten hard aan te vallen, maar het is maar de vraag in hoeverre dat oprecht is, en geen manier is om zijn tegenstanders op het verkeerde been te zetten. Reken er in ieder geval maar op dat elke kandidaat zich tot in de puntjes heeft voorbereid om Trump weerwoord te geven, in de hoop om op te vallen door achter de koploper aan te gaan. Weliswaar zijn twee van Trumps grootste criticasters (Rick Perry, voormalig gouverneur van Texas, en Lindsey Graham, senator van South Carolina) niet uitgenodigd voor het debat, maar er zijn nog genoeg deelnemers die maar wat graag de kans willen krijgen om Trump af te schilderen als een megalomane circusact.

Trump zal als hoogst geklasseerde kandidaat de meest centrale positie in het veld innemen, geflankeerd door de nummers twee en drie: Jeb Bush, voormalig gouverneur van Florida, en Scott Walker, gouverneur van Wisconsin. Het contrast kon op het oog nauwelijks groter zijn, maar ook voor hen staat er veel op het spel. Bush heeft verreweg de meeste donaties opgehaald en zit op een enorme stapel geld, maar zijn campagne loopt nog niet vlekkeloos. Hij lijkt vatbaar voor versprekingen en misschien gaat het hem toch opbreken dat zijn laatste campagne in 2002 was, en de machine dus nog wat roestig is. De vraag is ook hoe goed hij zijn antwoorden weet te persen in het korte tijdsbestek dat de kandidaten wordt gegeven.

Bush heeft echter wel het voordeel dat hij op de issues zelf niet snel geklopt zal worden, hij heeft immers zowel op binnenlands als buitenlands gebied inhoudelijk een goede reputatie. Veel minder geldt dit voor Scott Walker, die zijn uiterste best zal doen de kiezers ervan te overtuigen dat hij klaar is voor prime time. Walker kwam in februari in het nieuws toen hij verklaarde dat hij de strijd met IS zou kunnen winnen vanwege zijn ervaring met het bestrijden van de vakbonden in zijn thuisstaat. In een verkiezing die, veel meer dan in 2012, voor een groot deel omtrent nationale veiligheid zal draaien, kunnen zulke uitspraken dodelijk zijn. Walker is binnen de partij erg populair vanwege de hiervoor genoemde strijd tegen de vakbonden, en dit is zijn kans om te bewijzen dat hij geen one-trick-pony is, maar juist een kandidaat met een heldere visie die wordt ondersteund door kennis van zaken.

Waar we Bush en Walker als establishment-kandidaten kunnen zien, worden de posities aan hun flanken op het podium letterlijk en figuurlijk ingenomen door ouderwetse sociaal-conservatieve hardliners. Chirurg Ben Carson, voormalig gouverneur van Arkansas Mike Huckabee en de Texaanse senator Ted Cruz zullen alle drie proberen om de meest choquerende uitspraak van het debat voor zich op te eisen. Vorige week verweet Huckabee president Obama al een nieuwe Holocaust uit te lokken, terwijl Cruz de president vanwege de nucleaire deal met Iran de grootste wereldwijde sponsor van terrorisme noemde. Verwacht van deze kandidaten vooral aanvallen op Planned Parenthood, een organisatie die onder meer abortussen uitvoert en momenteel erg in opspraak is. Cruz heeft vanwege de federale dollars die Planned Parenthood ontvangt al gedreigd een nieuwe goverment shutdown te forceren en zal dat in het debat zeker nog herhalen.

Dit legt hem op ramkoers met meer business-georiënteerde kandidaten (zoals Marco Rubio, senator uit Florida) die niet geneigd zijn zo’n extreme strategie te steunen. Rubio staat te boek als een begaafde communicator in de geest van Ronald Reagan en heeft als zoon van een immigrant en exponent van de American Dream een inspirerend persoonlijk verhaal. Hij zal dit verhaal gebruiken om te proberen wat momentum te creëren voor zijn campagne, want Rubio is namelijk een van de grootste slachtoffers van de vloedgolf die Donald Trump heet. Trump heeft immers het politieke discours hoogstpersoonlijk van de issues weggeleid en een groot deel van de media-aandacht voor zich opgeëist.

Een andere kandidaat die tegen dit probleem aanloopt is Rand Paul, senator uit Kentucky, en misschien wel de meest afwijkende Republikein in het gezelschap. De libertarische kandidaat is ver weggezakt in de polls en lijkt voor een dilemma te staan. Hij kan zich ófwel richten op de libertarische base van zijn vader, Ron Paul, óf zich meer focussen op de voordelen van een plek in de politieke mainstream (lees: geld). Voorlopig lijkt hij echter van twee walletjes te willen eten, waardoor hij bij beide facties weinig enthousiasme oproept. Wellicht dat dit debat duidelijk kan maken voor welke strategie hij heeft gekozen. Pauls fundraising blijft tot nu toe zover achter bij zijn rivalen dat een goede debatperformance eigenlijk een vereiste is om een serieuze kandidaat te blijven.

Tenslotte hebben we helemaal aan de zijkant in Chris Christie en John Kasich nog twee zittende gouverneurs met een soortgelijke boodschap: ervaren beleidsuitvoerders met een gematigd profiel die niet bang zijn de elite in Washington voor het hoofd te stoten. Christie en Kasich zullen allebei al heel blij zijn dat ze überhaupt op het podium mogen staan, maar zullen als laagst geklasseerde deelnemers allebei veel moeite doen om op te kunnen vallen. Verwacht wordt dat ze met name Jeb Bush het vuur aan de schenen zullen leggen, in de hoop dat ze een deel van zijn donors kunnen overtuigen om naar hun campagne over te stappen.

Naast deze tien kandidaten is er nog een groepje politici dat de cut niet heeft gehaald. Hierbij zijn grote namen als Rick Perry, Lindsey Graham en Rick Santorum (voormalig senator uit Pennsylvania), waarvan de laatste vier jaar geleden in de voorverkiezingen nog elf staten wist te winnen. Zij worden om 17:00 lokale tijd vergezeld door laagvliegers Bobby Jindal, Carly Fiorina, George Pataki en Jim Gilmore in een debat dat als opwarmertje moet dienen alvorens het échte debat begint.  

Hoewel geen van de kandidaten de illusie zal hebben dat ze in het eerste debat al een grote stap naar de nominatie kunnen zetten, kunnen ze wél veel schade oplopen. De meeste kandidaten zullen dan ook al blij zijn als ze heelhuids de strijd door weten te komen. Dit geldt met name voor kandidaten als Bush en Walker, maar ook Trump. Zij hebben het meeste te verliezen en zullen zich minder agressief opstellen dan hun concurrenten, al weet je dat met Trump natuurlijk eigenlijk nooit. 

Het debat is live te volgen op FOX News en begint donderdag om 9 p.m. EST, 03:00 Nederlandse tijd.