review

Film: Lost in Translation

Joppe
Men neme een goed uitziende man en een nog knappere vrouw. Twee persoonlijkheden die in eerste instantie totaal niet bij elkaar lijken te passen, maar door een vreemde speling van het lot toch verliefd raken. Vervolgens moeten echter verschillende obstakels worden overwonnen, iets wat doorgaans gepaard gaat met 'dolkomische' situaties en het nodige sentimentele geneuzel. Zijn de hindernissen eenmaal genomen, dan volgt het moment waar de toeschouwer al die tijd naar hunkerde: die ene, hartstochtelijke kus en de creatie van het Hollywoodiaanse droomkoppel. Zie hier in grote lijnen de opzet van de romantische komedie – ook wel romcom genoemd. Dit genre was met name in de jaren negentig mateloos populair en droomfabriek Hollywood produceerde dan ook romcom na romcom. Maar overdaad schaadt; de traditionele romantische komedie deed het de laatste jaren steeds slechter. Het waren vooral de ‘afwijkende’ romcoms die er met de goede kritieken – maar jammer genoeg niet altijd met de bezoekersaantallen - vandoor gingen. Films als Punch-Drunk Love, Moulin Rouge! en Rushmore gaven allen een interessante draai aan het genre. Ook Sofia Coppola’s Lost in Translation is in dit rijtje te scharen, hoewel de film geen recht wordt gedaan door hem simpelweg te bestempelen als ‘een goede romcom’. Lost in Translation is namelijk zoveel meer.



Toch is de plot van de film heel simpel. De cynische vijftiger Bob Harris (Bill Murray) was eens een glorieus acteur, maar zijn dagen van roem zijn inmiddels geteld. Verzeild in een midlifecrisis en op de vlucht voor zijn stroeve huwelijk vertrekt Bob naar Tokio om aldaar een aantal (goedbetaalde) reclamespotjes te draaien. In diezelfde Japanse stad bevindt zich Charlotte (Scarlett Johansson), een jonge vrouw die zojuist is afgestudeerd aan de prestigieuze Yale University. Omdat Charlotte geen flauw idee heeft van wat ze wil met haar leven, vergezelt ze haar man – een succesvol fotograaf – op een saai zakenuitje. Manlief John gaat echter helemaal op in zijn werk en zodoende hangt Charlotte het grootste gedeelte van de dag rond op een muffe hotelkamer. Maar dan ontmoet ze de eveneens ontheemde Bob. Het eerste contact bestaat uit niet meer dan een aantal heimelijke blikken in een overvolle lift. In een schemerige bar komen de acteur en voormalige filosofiestudente elkaar wederom tegen en ze raken aan de praat. Charlotte en de dertig jaar oudere Bob blijken vele dingen gemeen te hebben; beide hebben problemen met hun levenspartner, kampen met eenzaamheid, twijfelen over de volgende stap in hun leven en lijden aan slapeloosheid ten gevolge van een jetlag. Door al deze overeenkomsten ontstaat er een speciaal soort band tussen deze op het oog zo verschillende personen. Met karaoke, het kijken van films (het toepasselijke La Dolce Vita) en zwerftochten door het neonverlichte Tokio brengen Bob en Charlotte dag en nacht met elkaar door. Maar allebei weten ze dat het moment van afscheid nemen steeds dichterbij kruipt.



Lost in Translation is pas de tweede film van duizendpootje – ze ontwerpt, schrijft, regisseert, acteert en produceert – Sofia Coppola. De dochter van vermaard filmmaker Francis Ford Coppola maakte in 1999 haar regiedebuut met The Virgin Suicides. Hoewel deze film overwegend positief werd ontvangen, kende hij toch één groot gebrek - de afstandelijkheid. The Virgin Suicides handelt namelijk over vijf wereldvreemde, mysterieuze meisjes. Het vreemde en schijnbaar emotieloze karakter van de hoofdpersonen, belette de toeschouwer om ook daadwerkelijk mee te leven met de ongelukkige meisjes. Misschien heeft Coppola zich dit ook gerealiseerd, want haar nieuwe film is totaal anders. Zelden draaide er de afgelopen jaren een film met zoveel gevoel en oprechte emotie in de Nederlandse bioscopen. Oprechte emotie, omdat Lost in Translation in tegenstelling tot veel van zijn romcom-soortgenoten nooit fake aandoet. De romantische momenten worden niet met een stuk sentimentele muziek door je strot geduwd, maar ontstaan door een simpel maar indringend oogcontact tijdens een karaokefeest. Geen geforceerde kus- of vrijpartijen, maar een tedere streling over iemands voet. Lost in Translation is geen mierzoete luchtbel, maar een eerlijke vertelling over vriendschap en liefde.



In een film die handelt over hevige emoties als liefde en eenzaamheid, is een goede cast natuurlijk van cruciaal belang. Sofia Coppola schreef het scenario met Bill Murray in het achterhoofd en een betere keuze had ze niet kunnen maken. Alleen Murray beheerst die speciale mix van cynisme, twijfel, scepticisme en subtiele humor. Hij hoeft vaak maar weinig te doen om zijn doel te bereiken; uit één blik blijkt zijn affiniteit voor Charlotte, één rare gezichtsuitdrukking doet ons lachen. De subtiele humor is nog altijd Murray’s specialiteit, iets wat ook blijkt in de hilarische scène waarin Bob Harris bezocht wordt door een slecht Engels sprekende gezelschapsdame. Ja, Bill Murray heeft zijn Academy Award-nominatie zeker verdiend en behoort het beeldje eigenlijk ook te winnen. De negentienjarige Scarlett Johansson is niet genomineerd voor een Oscar, maar ook zij levert een prima prestatie. In tegenstelling tot romcom icoon Julia Roberts – ook bekend als de vrouw met de mijlenbrede nep glimlach – is Johansson met haar girl-next-door uitstraling wel geloofwaardig. Er zijn verder nog kleine rollen voor Giovanni Ribisi als de man van Charlotte en voor Anna Faris die een soort geflipte Cameron Diaz speelt. Hoewel het hele gebeuren zich afspeelt in Japan, zijn de Japanners niet meer dan figuranten die er – met soms wel erg stereotype rollen – wat bekaaid af komen.



De Japanse hoofdstad Tokio wordt in Coppola’s film wel op fantastische wijze in beeld gebracht. Verschillende keren zien we de indrukwekkende skyline van de metropool en laat Coppola de camera door de neonverlichte straten dwalen. De arcade speelhallen, de stripclubs en cafés; het wordt allemaal even stijlvol, maar op koele wijze gefilmd. Deze kilte benadrukt nog eens het isolement van Bob en Charlotte in die grote, vreemde stad. Dit principe komt helemaal goed tot uiting in één specifiek en fantastisch shot; in een drukke winkelstraat zien we Charlotte’s goudblonde lokken op en neer deinen in een zee van ontelbare zwartharige Japanners. Eenzaamheid ten top. Sofia Coppola beschikt echter niet alleen over visuele flair, ze heeft ook nog eens een neus(je) voor goede en vooral toepasselijke muziek. Met onder andere Roxy Music, Air, Death In Vegas en The Jesus and Mary Chain is Lost in Translation niet alleen een genot om naar te kijken, maar ook om te beluisteren. Vooral het nummer ‘Just Like Honey’ dat wordt ingezet vlak na de ontknoping van de film, raakt precies de goede snaar.



De ontknoping van de film zal overigens voor sommige mensen een teleurstelling zijn - Lost in Translation is immers niet een standaard romantische komedie, zoals in de inleiding al duidelijk werd. Dezelfde mensen zullen waarschijnlijk ook de klacht hebben dat Coppola’s romcom verschrikkelijk saai is; de film bevat immers geen jaloerse geliefden, geen onstuimige vrijpartijen en geen feestelijke bruiloften. Lost in Translation heeft echter wel datgene wat negentig procent van de traditionele romantische komedies mist: oprechte emoties en realisme. Misschien zit niet iedereen daarop te wachten, maar Sofia Coppola verdient in ieder geval alle lof voor het schrijven en regisseren van deze romcom die geen romcom is. Want Lost in Translation is geen film geworden die je moet zien, maar eentje die je moet voelen.

Score: 9

Titel: Lost in Translation
Genre: Drama / Komedie / Romantiek
Lengte: 105 minuten
Regie: Sofia Coppola
Cast: Bill Murray, Scarlett Johansson, Giovanni Ribisi, Anna Faris e.a.
Releasedatum: 19 februari
Officiële site: Lost in Translation