Doe iets! Hulp aan de vluchteling

Haast vredig ligt hij daar. De beentjes iets opgetrokken, de armpjes langs zijn lichaam, alsof hij slaapt, zoals een kind slaapt in zijn bedje na een lange dag buitenspelen, warm en veilig. Enkel de setting is zo verkeerd. De natte kleertjes, de harde ondergrond, de branding die je, alsof je er zelf op dat moment bij bent, zachtjes over hem heen ziet spoelen. De hulpverlener die aan de grond genageld lijkt te staan, niet in staat het kind op te pakken. Een kil, koud beeld van de naakte werkelijkheid.

Dit beeld, het aangespoelde jongetje aan de Turkse kust trof velen direct in het hart. Het vluchtelingenprobleem kreeg ineens een acuut en indringend gezicht en de wereld leek even wakker te schudden uit zijn sluimer. De sociale media stroomden in korte tijd vol met uitlatingen van afschuw en verontwaardiging. Dat kind hoorde daar niet te zijn, die foto had er niet moeten zijn, het trof te diep, was dit wel nodig?
Elk groot conflict of humanitaire ramp schijnt zo'n iconische foto nodig te hebben. Denk aan het napalm-meisje tijdens de Vietnamoorlog, het uitgemergelde kind en die gier die op een afstandje toekeek in Soedan of de Amerikaanse dode soldaat die voortgesleept werd in de straten van Mogadishu. Beelden die in een oogopslag samenvatten en in het collectief geheugen van de wereld opgenomen worden.

Ook op FOK! Forum verschenen topics waar users hun soms ijskoude, soms ronduit hatelijke en soms hartverwarmende en hoopgevende meningen ventileerden. De vluchtelingenproblematiek leeft en in diverse topics wordt al enige tijd gediscussieerd over mogelijke oplossingen. Hoe meningen daar over ook kunnen botsen, over een ding schijnt iedereen het eens te zijn: er moet wat gedaan worden en snel ook.

Terwijl de wereldpolitiek en Europa in het bijzonder verlamd lijkt toe te kijken en slechts vanachter eigen grenzen af en toe een doekje aanreikt om de bloedende stroom te stelpen, kwam Mashable met een sympathiek artikel met tips over wat wij zelf kunnen doen om te helpen. Aanleiding voor mij om dit stuk te schrijven, een mengeling van duiding, wat feiten en een oproep iets doen.

Een van de eerste tips was 'onderwijs jezelf' en laat ik dat maar eens doen met een duidelijke definitie van wat een iemand een vluchteling maakt en keiharde cijfers. Hopelijk brengt dit wat nuance aan en zal het veelgehoorde 'het zijn allemaal gelukzoekers cq profiteurs' wat afnemen. Noem mij maar naïef, de hoop blijft bestaan. 

Uit een rapport van de UNCHR, verschenen in Juni, blijkt dat er tegen het eind van 2014, in de wereld 60 miljoen mensen gedwongen hun haven en goed hebben moeten verlaten. Het hoogste aantal ooit sinds de Tweede wereldoorlog. 19,5 miljoen mensen van de 60 miljoen zijn daadwerkelijk vluchteling. De helft van dit aantal bestaat uit kinderen. Op dit moment ( Juni) zijn er meer dan 4 miljoen Syrische vluchtelingen verspreid over verschillende landen. Daarnaast zijn er 7.6 miljoen Syriërs in eigen land naar veiliger gebied of kampen getrokken.

Naast de vluchtelingencrisis is er ook een migrantencrisis gaande. Zoals bijvoorbeeld zo zichtbaar in Calais. Het is belangrijk onderscheid tussen deze twee termen te maken om te begrijpen wat de rol van de internationale gemeenschap is in beide crisissen. Volgens het internationaal recht is een vluchteling iemand die vlucht uit een oorlogsconflict of iemand die vlucht voor vervolging en asiel zoekt in een ander land. De UNCHR zegt het duidelijk:
'Dit zijn mensen waarbij asielweigering potentieel dodelijke gevolgen heeft'. Het internationaal recht verplicht landen deze vluchtelingen te beschermen.
Een migrant is iemand die op zoek is naar een betere economische leefomstandigheden in een ander land. Landen zijn niet verplicht elke migrant op te nemen en migranten zijn dus onderhevig aan de asielprocedures geldend in het land van hun keuze.

Met het nalaten van hun verplichting vluchtelingen te beschermen zorgt de internationale gemeenschap dat de gevaarlijke situatie van deze mensen in stand blijft. Hetzelfde geldt voor het nalaten van het bedenken en toepassen van adequate oplossingen voor de migrantencrisis. Men verzandt in politiek gebakkelei en geeft voeding aan xenofobie. Een situatie die op dit moment gaande is en een kruitvat lijkt te zijn waarbij het lontje al aan het wegbranden is. 

Doe iets!
En daar zitten wij dan, het beeld van dat jongetje op ons netvlies gebrand en wellicht een gevoel van urgentie. Sommige mensen zullen het met gelatenheid of zelfs blasé bekijken, anderen willen echt wat doen. Of die urgentie nu voortkomt uit angst voor 'die gelukszoekers' of uit betrokkenheid bij het menselijk leed, de keuze is er om iets te doen of niet. Ik pleit ervoor iets te doen. En er valt genoeg te doen. Vergeet even het idee dat het slechts het stelpen is en niet een echte oplossing. Je helpt mensen, mensen (vluchteling of migrant) die hulp hard nodig hebben. Vind je het openstellen van je huis te ver gaan zoals De stichting Vluchtelingen Welkom voorstelt, dan zou je kunnen doneren aan een van de grote hulporganisaties. Vergeet even dat 'misschien wel 60 % aan de strijkstok blijft hangen' en ga uit dat dan nog steeds 40 % van wat je doneert goed terecht komt. 40% dat verschil kan uitmaken in het leven van een mens. In het artikel van Mashable staan de organisaties opgesomd en links naar donatiepagina's. Ook van locale kleinere initiatieven. In Nederland zijn onder andere het Rode Kruis, Artsenzondergrenzen, Warchild en Stichting Vluchtelingenwerk actief. 'Ja maar.. ', ja maar, nou en? Doe het als je tijd of geld kan missen!

Zwijgen is het slechtste wat je kan doen. Deel je mening. Discussieer mee op het FOK!forum in de diverse topics. 

'Verdronken jongetje" (Foto: ANP)