[update] D66-minister De Graaf treedt af
Minister De Graaf van Bestuurlijke Vernieuwing treedt af nadat gisteravond de plannen voor de gekozen burgemeester sneuvelden in de Eerste Kamer. NOS en RTL melden dit op basis van betrouwbare Haagse bronnen. De Graaf heeft zijn aftreden nog niet officieel bekend gemaakt.Om 20.00 uur zou er een spoeddebat plaatsvinden in de Tweede Kamer, maar dit is uitgesteld tot 20.45 uur. Het debat was aangevraagd door de SGP. De partij wil weten waarom de kabinetsplannen voor de gekozen burgemeester niet zijn gesteund door de Eerste Kamer.
De Eerste Kamer-fractie van de PvdA blokkeerde de plannen gisteravond, door niet voor een benodigde grondwetswijziging te stemmen. De uitslag was een enorme tegenvaller voor De Graaf. De gekozen burgemeester is één van de 'kroonjuwelen' van zijn partij D66.
De Graaf wilde gisteren nog niet zeggen of hij gevolgen zou verbinden aan de uitslag. Vandaag heeft hij topberaad gevoerd met andere D66-bewindslieden en later ook met premier Balkenende.
Premier Balkenende, die vervroegd terugkeerde van een top van EU-leiders in Brussel, nam De Graaf vanochtend in bescherming. Volgens Balkenende heeft De Graaf zich geweldig geweerd en was zijn aftreden niet aan de orde. Ook D66 en de coalitiegenoten CDA en VVD hadden er bij De Graaf op aangedrongen dat hij aanbleef.
Update 20.29 uur
Het NOS Journaal meldt dat De Graaf op dit moment samen met andere D66-bewindslieden samen is en daar zijn aftreden bekend heeft gemaakt. De andere D66-bewindslieden zouden zich solidair met hem willen verklaren en ook opstappen. Voor D66 zitten naast Thom de Graaf Laurens Jan Brinkhorst (minister voor Economische Zaken) en Medy van der Laan (staatssecretaris voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen) in de regering.
Update 20.51 uur
De vergadering is zojuist geopend en opnieuw geschorst door Tweede Kamer-voorzitter Frans Weisglas. Hij zei dat de vergadering om 21.15 uur weer heropend zal worden en dat premier Balkenende dan met een verklaring zal komen.
Update 21.14 uur
De RVD heeft het bericht over het aftreden van De Graaf bevestigd. Over enkele ogenblikken zal premier Balkenende in de Tweede Kamer een verklaring afleggen. Dit is live te volgen via Nederland 2 of de live stream van de Tweede Kamer.
Het NOS Journaal meldt dat alleen De Graaf zal aftreden. De andere D66-bewindsleden hebben er wel over nagedacht om zich solidair met De Graaf te verklaren, maar hier uiteindelijk toch vanaf gezien.
Update 21.22 uur
Balkenende zei dat hij het zeer betreurt dat De Graaf opstapt. Hij zei dat De Graaf geen eerlijke kans heeft gehad. Verder maakte hij duidelijk dat het aftreden van De Graaf geen gevolgen zal hebben voor het kabinet. Er is volgens hem nog voldoende steun. De Graaf zal vervangen worden door een andere minister, die zal worden aangedragen door D66.
Om 21.45 uur wordt de vergadering in de Tweede Kamer weer hervat.
Update 21.38 uur
In een verklaring liet De Graaf weten dat de verwerping van zijn plannen voor een gekozen burgemeester zijn rol in het kabinet te zeer heeft verzwakt. Hij zag "onvoldoende mogelijkheden om aan te blijven".
Update 21.51 uur
Zojuist is het debat begonnen dat door de SGP was aangevraagd. De partij wil weten waarom de kabinetsplannen voor de gekozen burgemeester niet zijn gesteund door de Eerste Kamer. Er zal ook gedebateerd worden over de verklaring van Balkenende over het aftreden van De Graaf. Het debat is wederom te volgen via de live stream van de Tweede Kamer.
Update 22.01 uur
Intussen is nog wat meer bekend over het aftreden van De Graaf. De Graaf heeft voor zijn aftreden de fractieleiders van de coalitie vergeefs gevraagd concessies te doen over het kiesstelsel. Zijn partijgenoot Dittrich, CDA-fractieleider Verhagen en VVD-aanvoerder Van Aartsen wilden echter niets toezeggen.
Naast de gekozen burgemeester was voor De Graaf ook de modernisering van het kiesstelsel een belangrijk punt. Als minister van Bestuurlijke Vernieuwing hoopte hij op dat vlak nog wel wat te kunnen bereiken. Omdat daarover geen concessies werden gedaan, was voor De Graaf "de grens bereikt" en besloot hij definitief uit het kabinet te stappen.
