Preview: The Avengers
Het is alweer zeven jaar geleden dat Marvel, één van de twee grootste comic-uitgevers in de Verenigde Staten, bekendmaakte zelf films te gaan maken. Tot op dat punt waren verfilmingen van Marvel-personages en verhalen, zoals de X-Men filmserie, de Fantastic Four-films of de Spider-Man trilogie van Sam Raimi, altijd in handen van filmstudio's die de filmrechten van Marvel kochten en er hun ding mee deden. Met deze stap zou Marvel het naar het witte doek brengen van nog meer Marvel-personages in eigen hand houden. Dit gaf ze direct de mogelijkheid een compleet plan te ontvouwen.
Marvel zou niet Spider-Man of X-Men zelf gaan filmen, zeker niet zolang ze zelf de filmrechten nog niet hadden. In plaats daarvan besloot de studio om superhelden uit de Avengers-hoek te gaan gebruiken voor een serie films die, verspreid over een aantal jaar, een gedeelde continuïteit zouden vormen en op een gegeven moment de weg hebben vrijgemaakt voor een Avengers-film.
In die zeven jaar is er veel gebeurd. Plannen zijn bekendgemaakt, uitgevoerd, gewijzigd, verder uitgevoerd, weer gewijzigd en hebben geleid tot films die het bij fans, critici en het reguliere filmpubliek goed hebben gedaan. De superhelden Iron Man, Thor en Captain America, personages die niet bij iedereen even bekend waren, hebben hun plek in de bioscopen gevonden en ook de Hulk heeft een nieuw leven gekregen.
Voordat The Avengers binnen enkele weken het blockbusterseizoen van 2012 opent is het goed eens terug te kijken naar wat de filmserie ons tot nu toe gebracht heeft. Het spreekt voor zich dat de onderstaande tekst rijk is aan spoilers.
Iron Man
De Avengers-filmserie begon uiteindelijk in 2008 met de release van Iron Man. Robert Downey Jr. speelde Tony Stark, een wapenproducent die na een demonstratie van een nieuwe raket in Afghanistan gevangen genomen werd door rebellen. Zij droegen hem op een raket te bouwen zodat ze sterker zouden staan tegen de vijand, maar in plaats daarvan maakte Stark een metalen pak met bewapening en de mogelijkheid een korte afstand te vliegen.
Dat pak was het begin van een high tech vlieg- en vechtpak waarmee Stark het opnam tegen Afghaanse bad guys en zijn corrupte zakenpartner. De man met het pak kreeg de naam Iron Man en een nieuwe superheld was geboren.
Dit trok de aandacht van een organisatie met de naam S.H.I.E.L.D., waarvan agent Phil Coulson (Clark Gregg) langzamerhand de bekendste reguliere verschijning lijkt te zijn geworden. S.H.I.E.L.D. is onderdeel van de overheid en wilde Stark graag spreken over zijn capriolen. Dit met weinig succes, totdat de leider van de organisatie, Nick Fury (Samuel L. Jackson) na de aftiteling van de film zijn opwachting maakte en Stark betrok bij het 'Avengers Initiative'. Deze toevoeging van een klein stukje rode draad in een post-credits scène werd in latere films met succes herhaald.
The Incredible Hulk
Voordat Marvel met de Avengers-plannen kwam is het verhaal van Bruce Banners gammastralings-ongeluk verteld in Ang Lees Hulk uit 2003. De vervolgfilm hiervan werd door de Avengers-serie effectief geannuleerd: een nieuwe Hulk-film zou op zichzelf staan en het verhaal vanuit een eigen hoek vertellen.
In The Incredible Hulk uit 2008 zien we, in een montage tijdens de opening credits, hoe wetenschapper Bruce Banner proefkonijn was in een nieuwe poging een supersoldaat te creëren. Het innemen van een serum en een bestraling met gammaradiatie hadden het bekende effect dat hij in de Hulk veranderde wanneer hij zich opwond. Edward Norton speelde Bruce Banner en had ook invloed op het scenario van de film, waarin Banner het opnam tegen een andere wannabe-supersoldaat die uitgroeide tot The Abomination.
De film had twee connecties met de andere films uit de serie: Tony Stark maakte een verschijning in een scène met General Ross, een scène die ook voorkomt in de korte film The Consultant. En in beelden die de film uiteindelijk niet gehaald hebben is die andere supersoldaat, Steve Rogers, te zien in het ijs waar hij enkele decennia heeft gezeten. Deze kleine connecties buiten beschouwing gelaten, zou The Incredible Hulk de meest losstaande film van de serie worden: niet alleen kwam niemand van S.H.I.E.L.D. in beeld, ook de hoofdrolspeler zou niet terugkeren als Banner in een volgende film.
Iron Man 2
In 2010 verscheen het volgende hoofdstuk van de Avengers-serie. Na het succes van Iron Man keerde Robert Downey Jr. terug in een iets minder positief ontvangen vervolgfilm. Stark moest het opnemen tegen een concurrerende wapenfabrikant en de zoon van de voormalige zakenpartner van zijn vader. We zagen meer van S.H.I.E.L.D.-agent Coulson, en nu Stark betrokken was bij S.H.I.E.L.D. was er ruimte voor scènes met Nick Fury. Ook werd Black Widow (Scarlett Johannson) geïntroduceerd als geheim agent binnen Stark Industries.
Als extra grapje werd het schild van Captain America gebruikt in de workshop van Stark, nadat deze al eens te zien was in de vorige film. En Howard Stark, gespeeld door John Slattery, is te zien in wat binnen de film oude beelden zijn. Zijn relatie met Captain America zou een jaar later duidelijk worden.
Na de credits werd een fragment uit het volgende hoofdstuk in de serie getoond: agent Coulson die aankomt bij de landingsplaats van Thors hamer.
Thor
De filmserie was tot 2011 redelijk down-to-earth. De meeste van de Avengers hebben een wetenschappelijke achtergrond, semi-realistisch verklaard in de diverse films, maar de Noorse God Thor is wel anders. Hij leeft in Asgard, een wereld waar magie de functie vervult die bij ons wordt ingenomen door wetenschap. Thor is de zoon van Odin, koning van Asgard en stond op het punt de functie over te nemen toen een politiek drama Odin ertoe bewoog Thor naar Aarde te verbannen. Daar leerde hij een beter man te worden en kwam ook de God van de donder in aanraking met S.H.I.E.L.D.
Bovendien maakte het publiek kennis met Loki (Tom Hiddleston), Thors geadopteerde broer. Hij bleek kwade bedoelingen te hebben en vormde uiteindelijk een duidelijk gevaar voor Asgard en Aarde. In de slotmomenten van de film verdween hij in een wormhole, maar de post-credits scène toonde dat we het laatste nog niet van hem gezien hadden. En inderdaad: de grootste dreiging in The Avengers komt van Loki.
In Thor zagen we meer dan in de eerdere films de rol van S.H.I.E.L.D. in de Marvel-wereld. Hierbij kreeg Stark een name-check, werd er gerefereerd naar Bruce Banner en kreeg Hawkeye, gespeeld door Jeremy Renner, een kleine scène. Ook hij komt terug in The Avengers.
Captain America: The First Avenger
Nadat er in de eerdere films al een aantal keer gehint was naar zijn bestaan, was het aan Captain America om de inleidende reeks films voor The Avengers te sluiten. In de jaren '40, tijdens de Tweede Wereldoorlog was het Amerikaanse leger, in samenwerking met de Strategic Scientific Reserve (S.S.R.), bezig met een speciaal programma om normale soldaten te veranderen in supersoldaten. Howard Stark was een van de oprichters van de S.S.R. Samen met Dr. Abraham Erskine ontwikkelde hij een methode om een schlemielig mannetje met de naam Steve Rogers om te vormen tot een gespierde kerel.
De film liet zien hoe Rogers in eerste instantie, na de moord op Dr. Erskine door Nazi-organisatie HYDRA, op non-actief werd gezet om daarna te worden gebruikt als propagandamiddel onder de naam Captain America. Een tour door Europa om USO-shows te doen voor de Amerikaanse troepen bracht Rogers naar Italië, waar hij zich wist te bewijzen als een moedige doortastende soldaat in een reddingsmissie die hem tot in het hart van een HYDRA-wapenfabriek bracht. Deze actie maakte van de artiestennaam Captain America een formele titel en Rogers streed met een eigen groep commando's tegen HYDRA, geleid door de Red Skull (Hugo Weaving).
Nadat in de laatste slag tegen Red Skull Rogers met een vliegtuig in het ijs van de Noordpool zakte vernam de wereld ruim zeventig jaar niets meer van hem. De film besloot met zijn introductie in het New York van de éénentwintigste eeuw, waar Nick Fury hem uitlegt wat er is gebeurd, dat de S.S.R. nu S.H.I.E.L.D. heet en zijn hulp nog steeds hard nodig is. Na de credits zagen we hoe Fury Rogers benaderde omdat de wereld gered moet worden; het officiële begin van de Avengers-verhaallijn.
Marvel One-Shots
Alsof een gedeelte continuïteit en fanboy-lekkermakertjes na de aftitelingen van de films nog niet genoeg waren om The Avengers in te luiden, kwam Marvel ook nog met een tweetal One-Shots. De term One-Shot wordt in de comics-wereld gebruikt voor een enkele uitgave van een comic die geen onderdeel is van een maandelijks verschijnende serie en waarin een verhaal geheel op zichzelf staat. In het Marvel Cinematic Universe staat de term voor een extra korte film, van niet meer dan een paar minuten, waarin ietsje meer getoond wordt van de Marvel-wereld.
The Consultant
De eerste One-Shot verscheen op de blu-ray van Thor. In een diner op een onbekende locatie ontmoeten S.H.I.E.L.D.-agenten Coulson en Sitwell elkaar en bespreken ze een verzoek van de World Security Council om Emil Blonsky, The Abomination uit The Incredible Hulk, uit de gevangenis te laten en zich bij het het Avengers Initiative te laten voegen. S.H.I.E.L.D. zit hier niet op te wachten en de agenten besluiten dat het verzoek om vrijlating, waarover General Ross moet beslissen, niet mag slagen. Coulson concludeert dat het saboteren van dit verzoek het beste werkt als 'de consultant' wordt gestuurd om de bespreking te doen.
Deze consultant is, zoals we leerden in Iron Man 2, Tony Stark. Het is in deze One-Shot waar we eindelijk leren wat de scène tussen General Ross en Tony Stark in The Incredible Hulk te betekenen had. We leren ook waar de meeting toe leidde: Blonsky werd niet vrijgelaten door een conflict tussen Ross en Stark in de bar die we in de scène zagen. Mission accomplished.
Something funny happened on the way to Thor's hammer
De tweede One-Shot verscheen op de blu-ray van Captain America: The First Avenger. Deze korte film bestaat uit slechts één scène, die plaatsvindt tussen het moment waarop agent Coulson vertrekt uit Tony Starks huis in Malibu, en voordat hij aankomt bij de landingsplaats van Thors hamer. Onderweg naar de hamer haalt hij wat te snacken in een benzinestation, dat op dat moment wordt beroofd door een tweetal criminelen. We zien hoe Coulson niet zomaar een man in een pak is; hij schakelt het duo effectief uit en gaat z'n gangetje weer.
Deze korte film laat niet echt iets meer zien van het Marvel Cinematic Universe, en is daarom meer een leuk extraatje dan een nuttige toevoeging. In plaats van iets uit de eerdere films uit te leggen zien we een kant van Coulson die we nog niet kenden. Desalniettemin is het een leuke toevoeging aan het grotere geheel.
The Avengers
En na al die films, shorts en zelfs een paar losse comics werd het wachten op april 2012 ingeluid. De grote helden waren bekend, de kleine helden aangestipt, de bad guy was geïntroduceerd en de supporting cast, waaronder Pepper Potts (uit Iron Man) en Erik Selvig (uit Thor) was ook bekend bij het publiek. Er valt weinig nieuws meer te zien in de film, behave dan Maria Hill, Nick Fury's second-in-command, gespeeld door Cobie Smulders, en het daadwerkelijke verhaal van het avontuur.
Als we terugkijken naar de eerste vijf films in de serie is vooral in de eerste drie te zien dat het daarin voornamelijk draaide om een held die het opnam tegen een ogenschijnlijk sterkere versie van zichzelf. Het begon met Tony Stark, wiens zakenpartner Obadiah Stane een grotere, woestere versie van zijn eigen Iron Man pak wist te bouwen en hem bijna overhoop wist te slaan. Het vervolgde met de Hulk, die het op moest nemen tegen een machtwellusteling die in zijn hebzucht naar kracht een lelijkere, agressievere versie van de Hulk werd. Iron Man kwam vervolgens weer terug om het op te nemen tegen andere vechtpakken (in de vorm van War Machine en Whiplash) en een leger van zwaarbewapende vechtrobots.
Vorig jaar nog werd deze lijn, ware het iets subtieler, doorgezet in Thor en Captain America. Thors vijand was uiteindelijk zijn eigen broer en dus mede-God en Steve Rogers' vijand was Johann Schmidt, die door vele behandelingen met een supersoldaat-serum (ook een terugkerend thema in de serie) een behoorlijk rood hoofd had gekregen maar ook daadwerkelijk sneller en behendiger was dan een gemiddelde soldaat.
Als deze lijn wordt doorgetrokken krijgen de Avengers het in hun eerste groepsfilm aan de stok met een ogenschijnlijk sterkere groep superschurken. We weten al dat het verhaal, zo wordt ons voorgeschoteld in de trailers, draait om een dreiging uit de hoek van Loki. Wanneer je echter de verschillende internationale versies met elkaar vergelijkt wordt duidelijk dat er inderdaad sprake is van een vijand in de vorm van een groep superfiguren. De trailers wekken namelijk sterk de indruk dat het samenkomen van het team niet op rolletjes verloopt en de helden niet alleen vijandig gedrag in elkaars richting vertonen, maar ook daadwerkelijk met elkaar op de vuist gaan. De groep waar onze helden het tegen opnemen is daarmee precies zoals in de voorgaande films een versie van hun evenbeeld: ze nemen het op tegen zichzelf.
Natuurlijk is de verwachting dat dat allemaal uiteindelijk wel goedkomt en de Avengers de handen ineen slaan om de wereld te redden. Het blijft immers een superheldenfilm. Eentje waarvan de verwachtingen hooggespannen zijn. Niet eerder is een groep personages zo gestructureerd geïntroduceerd, uitgebouwd en, laten we niet vergeten, gehyped. Maar ook de indrukken die tot nu toe van de film gegeven zijn wekken de verwachting dat de film op z'n minst aan het niveau van zijn vijf voorgangers zal voldoen. En de naam van Joss Whedon achter de labels 'regisseur' en 'schrijver' is voor veel kijkers en critici bijna een garantie dat de film gaat slagen.
Na The Avengers
Als het stof is opgetrokken en de Marvel-bioscoopfans zich opmaken voor Sony's nieuwe Spider-Man film kunnen we ook alvast even vooruit kijken naar wat de volgende stappen zijn in de Avengers-saga. Reeds aangekondigd zijn Iron Man 3 en Thor 2, in respectievelijk mei en november volgend jaar. Zij delen in 2013 het superheldentoneel met Superman, die in de zomer in Man of Steel zijn opwachting maakt. Captain America zal vervolgens in 2014 weer terugkeren. Over de Hulk is nog niets bekend; mogelijk wil Marvel weten hoe het besluit om Edward Norton, met wie de onderhandelingen over vervolgrollen misliepen, te vervangen door Mark Ruffalo, valt bij het publiek.
Er valt in ieder geval genoeg te genieten voor Marvel en, inderdaad, comic-fans. Want vergeet niet dat 2012 ook het jaar is waarin Christopher Nolan zijn Batman-trilogie afrondt met The Dark Knight Rises. Daarover later meer...
The Avengers draait vanaf 25 april in de bioscoop.
