EU geeft bevroren miljarden vrij voor Hongarije, smeergeld voor Orban?

De Europese Commissie geeft tien miljard euro aan bevroren EU-middelen voor Hongarije vrij - ondanks aanhoudende kritiek op de rechtsstaat in het land. De Brusselse autoriteit rechtvaardigt de stap door te stellen dat Hongarije aan de noodzakelijke eisen heeft voldaan. Andere begrotingsfondsen voor in totaal bijna twaalf miljard euro en miljarden aan steun voor het coronavirus blijven geblokkeerd.

EU-commissaris voor Justitie Didier Reynders verklaarde dat Hongarije met de meest recente justitiële hervormingen aan alle overeengekomen eisen had voldaan en dat er nu voldoende garanties waren dat de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in Hongarije versterkt kan worden genoemd. Het besluit van woensdag betekent niet dat Hongarije klaar is met de hervormingen. De situatie zal nauwlettend in de gaten worden gehouden en er zal tijdig worden gereageerd als er tegenslagen zijn.

Geeft Hongarije zijn dwarsliggen nu op?
Er wordt nu reikhalzend uitgekeken of het vrijgeven van de fondsen effect zal hebben op de blokkade waarmee de Hongaarse premier Viktor Orban dreigt tijdens de komende EU-top. Tijdens de top in Brussel op donderdag en vrijdag willen de staatshoofden en regeringsleiders van de Europese Unie een besluit nemen over de start van de EU-toetredingsonderhandelingen met Oekraïne. Tijdens de bijeenkomst zal ook de langetermijnbegroting van de EU voor de periode 2021 tot 2027 worden besproken. Hongarije heeft echter gedreigd een veto uit te spreken over beide onderwerpen.

's Avonds herhaalde Orban zijn scepsis over de toetreding van Oekraïne tot de EU. "Ons standpunt is duidelijk. Wij steunen geen snelle toetreding van Oekraïne tot de EU", verklaarde de premier op Facebook. Zo'n stap "zou onvoorspelbare gevolgen hebben en noch de belangen van Hongarije noch die van de Europese Unie dienen", zei hij eerder tegen Orban in het parlement in Boedapest.

De afgelopen dagen had Orban betoogd dat het voorstel van de Europese Commissie voor de start van de toetredingsonderhandelingen niet verenigbaar was met een besluit van de top in juni 2022. Hij zinspeelde op het feit dat de Brusselse autoriteit aanbeveelt om te beginnen ondanks het feit dat nog niet volledig is voldaan aan de hervormingsvereisten. In het besluit van de top staat echter dat pas tot verdere stappen in het toetredingsproces mag worden besloten als "volledig aan al deze voorwaarden is voldaan". Dit ondanks het feit dat de start van toetredingsonderhandelingen met de EU een symbolische stap zou zijn, aangezien de besprekingen waarschijnlijk vele jaren in beslag zullen nemen en de toetreding van Oekraïne voor het einde van de Russische aanvalsoorlog vrijwel onmogelijk is. Hij beschreef het voorstel van de Commissie over de ontwerpbegroting als niet substantieel, onevenwichtig en onrealistisch.

Uiteindelijk bleef het onduidelijk of Orban alleen de druk wilde opvoeren om de bevroren subsidies voor zijn land te krijgen. Sommige EU-diplomaten denken dat dit mogelijk is, terwijl anderen erop wijzen dat Orban onlangs beweerde dat hij niet zou terugkrabbelen in de kwestie Oekraïne, zelfs niet na het vrijgeven van fondsen.

'Smeergeld voor de vriend van Poetin'
Het Europees Parlement uitte scherpe kritiek op het besluit van de EU-Commissie. De groene Europarlementariër Daniel Freund zei: "Ursula von der Leyen betaalt vandaag het grootste bedrag aan smeergeld in de geschiedenis van de EU - tien miljard euro - aan de autocraat en Poetin-vriend Viktor Orban." 

De EU Commissie, aan de andere kant, zei: Als je jezelf niet kwetsbaar wilt maken, moet je niet doorgaan met het achterhouden van de tien miljard euro na de recente Hongaarse hervormingen. Het is vervelend dat de beslissing nu vlak voor de EU-top van aanstaande donderdag en vrijdag moet worden genomen en dat nu de indruk wordt gewekt dat er een verband zou kunnen zijn met dwarsliggerij van de Hongaarse premier.

De EU had de fondsen van in totaal ongeveer 22 miljard euro geblokkeerd uit bezorgdheid dat er te weinig werd gedaan om corruptie te bestrijden en de rechtsstaat te handhaven onder premier Orban. De EU-Commissie beschuldigt Hongarije er al jaren van dat het de EU-normen en fundamentele waarden ondermijnt. De autoriteit heeft een aantal inbreukprocedures ingeleid en Hongarije meerdere keren voor het Europees Hof van Justitie gedaagd.