'Russische krijgsgevangenen blijven liever in Oekraïne'

Jippie

Tijdens hun tegenoffensief arresteren Oekraïense troepen veel Russische soldaten. In een interview bevestigen deze soldaten geruchten over Russische blokkadesquadrons en andere onmenselijke praktijken van de Russische militaire leiding. Ze willen een uitwisseling van gevangenen vermijden - uit angst voor represailles door hun eigen landgenoten.

Twee dagen lang was alles stil, toen begon de aanval plotseling in de buurt van Welyka Novosilka - een klein stadje bijna 100 kilometer ten zuidwesten van Donetsk in het oosten van Oekraïne. "Het was chaotisch", zegt Anatoly. "Er werd overal geschoten, iedereen rende. Ik probeerde de vijand in het veld voor ons te vinden, maar ik kon niemand zien. Een paar minuten later bestormden Oekraïners onze positie en gooiden granaten in onze loopgraaf. Ik stond op en riep: 'Ik geef me over! Ik geef me over!'."

Vijf andere mannen in de greppel zijn op dit moment al dood, onder wie zijn goede vriend Georgi, legt Anatoli uit. Hij vocht voor het Russische leger in Oekraïne en werd een paar dagen geleden gearresteerd door Oekraïense eenheden. In de 'Wall Street Journal' doen hij en andere krijgsgevangenen verslag van hun ervaringen. Journalisten van de Amerikaanse krant bezochten hen in een tijdelijk krijgsgevangenenkamp in de Oekraïense stad Kramatorsk, niet ver van de frontlinies. De verslaggevers spreken van een gestage stroom van nieuwe gevangenen die daar elke dag arriveren.

Verschillende herkomst, vergelijkbare rapporten
Volgens de Wall Street Journal waren er onder de gevangenen gewone soldaten van het Russische leger, maar ook dienstplichtigen en huurlingen. Velen van hen behoren dan ook tot Russische minderheden uit Siberië. Onder hen zijn inwoners van het Russische St. Petersburg en de stad Vladivostok aan de andere kant van het land aan de Stille Oceaan.

De afkomst van de mannen is verschillend maar ze doen hetzelfde verhaal: ze beschrijven het moreel van de Russische troepen als slecht, hun eigen leven als zinloos en zichzelf als slachtoffers van Russische propaganda.

"Ons is verteld dat Oekraïne slecht is. De mensen hier zouden nazi's zijn. Dat hebben we overal gehoord", zegt Anatoly, die als bouwvakker in Zuid-Siberië werkte voordat hij zich vrijwillig aanmeldde voor het Russische leger om te dienen in het buurland. Dat zouden met hem ook veel vrienden en kennissen gedaan hebben.

"Ze schieten ons neer!"
Ook Anton ging vrijwillig ten strijde, zo meldt hij. In tegenstelling tot Anatoly behoorde hij echter tot de paramilitaire eenheid 'Storm Z', die voornamelijk uit gevangenen bestaat: Anton werd voor de oorlog in de gevangenis gerekruteerd en gelokt met het vooruitzicht op gratie als hij zes maanden in Oekraïne zou vechten. De oud-militair zat in de gevangenis voor drugshandel.

Volgens Anton is het twijfelachtig of hij ooit als vrij man naar Rusland had kunnen terugkeren. Al in maart raakte hij zo zwaar gewond door granaatscherven aan zijn ledematen en hoofd dat een dokter hem arbeidsongeschikt achtte. Toch stuurde zijn commandant hem en andere gewonde strijders terug naar het front, vertelt hij aan de Wall Street Journal. 

Ook de tactische terugtocht zou door hun commandanten zijn verboden: achter hen stonden zogenaamde blocking squads met schietopdracht te wachten. Nadat hij bij Welyka Novosilka door Oekraïense kogels eerst in het been en daarna in de arm was geraakt, gaf hij het toch op. "Als we teruggaan, schieten ze ons neer!", zo beweert hij naar de Oekraïense eenheden te hebben geroepen. In gevangenschap zegt hij nu te beseffen "dat we niet aan de goede kant staan in deze oorlog".

"Niemand kwam"
Het leven van dienstplichtige Dmitri uit het Verre Oosten van Rusland lijkt ook niet veel te hebben betekend voor zijn commandanten. Hij beschrijft zijn eenheid, die ten zuiden van Welyka Nowosilka was gestationeerd, als slecht opgeleid en uitgerust. Hij kreeg slechts korte tijd wapen- en EHBO-training voordat hij naar de frontlinies werd gestuurd. Eenmaal daar aangekomen bleven troepen met tanks en ander zwaar materieel uit. En ook zijn vervanger: "Op een gegeven moment vonden we in onze documenten dat we een maand eerder al zouden worden afgelost, maar er kwam niemand."

De meeste Russische krijgsgevangenen zullen niet lang in Oekraïne blijven. Het Oekraïense leger wil ze zo snel mogelijk inruilen voor hun eigen manschappen die in Russische gevangenschap zitten. Strijders als Dmitri willen niet terug naar Rusland: ze zijn bang dat Russische veiligheidstroepen zoals de binnenlandse geheime dienst FSB hen zullen straffen of doden als ze levend uit Oekraïne terugkeren.