Moet Prigozjin met zijn Wagner huurlingen de oorlog voor Poetin winnen?

Na de overhaaste terugtrekking van de Russische troepen uit Kharkiv en het uitblijven van succesverhalen staat de Russische minister van Defensie Shoigu onder druk. Een Amerikaanse denktank ziet het hoofd van de Wagner Group, Prigozjin, in als zijn opvolger. Hij komt momenteel in het nieuws met een video.

Na talrijke militaire mislukkingen van Russische troepen in Oekraïne wordt de irritatie onder Russische militaire experts en militaire bloggers steeds groter. De eersten roepen al om het afzetten van minister van Defensie Sergei Shoigu. Volgens de Amerikaanse denktank Institute for the Study of War (ISW) hebben sommige bloggers al een mogelijke opvolgingskandidaat naar voren geschoven: de financier van de huurlingengroep Wagner, Jevgeni Prigozjin.

De Wagner Group is al met talrijke huurlingen actief in de oorlog in Oekraïne, maar was voorheen ook actief in een hele reeks buitenlandse missies - bijvoorbeeld in Syrië of in Mali. De groep is berucht om zijn extreme wreedheid. ISW schrijft dat de bekende militaire blogger Maksim Fomin al een ontmoeting met Prigozjin heeft gehad om de situatie in Oekraïne te bespreken.

Dit wordt gezien als een aanwijzing dat het Kremlin de kritiek van de militaire deskundigen op de inefficiëntie van de oorlogsvoering zeer serieus neemt. Er wordt gespeculeerd dat president Poetin zijn minister van Defensie Shoigu zou kunnen opofferen als zondebok voor de nederlaag in Kharkiv om de militaire bloggers en nationalisten tevreden te stellen. Prigozjin zou hem dan kunnen opvolgen, vermoeden de deskundigen.

Rusland heeft moeite om strijdkrachten te werven
Momenteel trekt Prigozjin de aandacht met een video waarin hij Russische veroordeelden probeert te rekruteren als strijders voor het front. Door de hoge verliezen op het strijdveld heeft het Russische leger een enorme behoefte aan soldaten. Het is echter niet gemakkelijk om hen te werven. Vooral omdat het Kremlin tot nu toe een algemene mobilisatie heeft vermeden. Al maanden zijn er berichten over pogingen tot rekrutering, deels onder dwang in de zelfverklaarde republieken Luhansk en Donetsk, maar ook in afgelegen Russische regio's. De toespraak van Prigozjin laat zien wie er gaan vechten en wat de voorwaarden zijn voor deze strijders in de oorlog.

In zijn toespraak tot een groep gevangenen geeft Prigozjin toe dat hij het particuliere militaire bedrijf Wagner leidt. Hij heeft dit in het verleden herhaaldelijk ontkend en heeft ook juridische stappen ondernomen tegen deze aantijgingen. Dan vertelt hij dat de oorlog in Oekraïne moeizaam gaat, anders dan in Tsjetsjenië of Afghanistan. Daar heeft hij mannen voor nodig. Voor de nieuwe strijders, zegt Prigozhin, moeten er duidelijke regels zijn - zowel wat betreft de rekrutering als wat betreft het gedrag in de strijd.

Vage leeftijdsvereisten
Er wordt in principe gesteld dat de mannen niet jonger zijn dan 22 en niet ouder dan 50 mogen zijn. Prigozjin plaatst daar een kanttekening bij dat ook jongere mannen aan de strijd kunnen deelnemen, zolang hun familieleden hiertegen geen bezwaar maken. Ook de maximumleeftijd lijkt een vage richtlijn. Prigozhin zegt dat de fysieke kracht uiteindelijk doorslaggevend is. Dit wordt getest en op basis daarvan zou besloten worden of men geschikt was als huurling. De mannen zouden worden ingezet als infanteristen, dus gewoon soldaten. Bovendien moeten ze blijkbaar zes maanden dienen.

Volgens Prigozjin zouden er drie specifieke ongewenste gedragingen zijn waar de huurlingen zich niet schuldig aan mogen maken tijdens de inzet als huurling  in de oorlog. De eerste is desertie. Prigozjin zegt dat niemand achterblijft, niemand zich terugtrekt of zich zal overgeven aan de vijand en in gevangenschap belandt. In hun komende training zouden de strijders leren dat ze twee handgranaten bij zich moeten dragen als ze zich overgeven. Dit houdt waarschijnlijk in dat de soldaten zichzelf en de vijandelijke soldaten moeten opblazen met behulp van deze granaten.

Strijders moeten amnestie krijgen
De tweede ongewenste gedraging is het gebruik van alcohol of drugs. Prigozjin zegt dat ze zich het recht voorbehouden om huurlingen die verdacht worden van drugs- of alcoholmisbruik op elk moment terug te trekken. Hij kondigt zelfs tests aan met leugendetectors om de mentale stabiliteit van de vechters te controleren.

De derde ongewenste gedraging is naar verluidt plundering en seksueel contact met de lokale bevolking ter plaatse, aldus Prigozjin. Ze houden goed in de gaten of de huurlingen zich gedragen, maar: "Fouten kunnen gebeuren," zegt de financier van Wagner in de video. Prigozjin zinspeelt met deze gedragsregel duidelijk op de vele beschuldigingen van verkrachting door Russische soldaten, maar hij lijkt het niet per se te willen tegenhouden.

Volgens Matthew Luxmoore, een verslaggever van de Wall Street Journal, hadden de mannen vijf minuten om te beslissen of ze zich zouden aanmelden of niet. Prigozjin beloofde de gevangenen amnestie na hun terugkeer. Dat hij zoiets kan beloven, suggereert minstens dat deze toezegging doet met officiële toestemming van het Kremlin.