China bekritiseert AUKUS-defensiepact tussen Australië, VS en Groot-Brittannië

Het Chinese leiderschap heeft flinke fritiek op het nieuwe AUKUS-defensiepact tussen Australië, Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Dit beinvloedt de wapenwedloop in de Indo-Pacifische regio.

Volgens Chinese leiders ondermijnen Australië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten de vrede en stabiliteit in de regio. Regeringswoordvoerder Zhao Lijian zei dat het "uiterst onverantwoordelijk" was van het VK en de VS om nucleaire onderzeeërtechnologie naar Australië te exporteren. Hij beschuldigde de drie regeringen van handelen in de stijl van de Koude Oorlog.

Zhao uitte bijzonder scherpe kritiek op de regering in Canberra. De overeenkomst geeft China reden om te twijfelen aan het serieus naleven van het Nucleaire Non-proliferatieverdrag door Australië.

De geplande AUKUS-veiligheidsalliantie zorgt er onder meer voor dat Australië voor het eerst nucleair aangedreven onderzeeërs tot zijn beschikking krijgt. De technologie hiervoor zou door de VS en Groot-Brittannië worden aangeleverd. De nucleair aangedreven onderzeeërs voor Australië worden niet uitgerust met kernwapens, het zijn onderzeeërs die worden aangedreven door een kernreactor. Deze zijn stiller dan conventionele onderzeeboten en kunnen langer ononderbroken varen. Ze maken deel uit van het AUKUS-veiligheidspact - genoemd naar de Engelse afkortingen van de deelnemende landen wat vandaag is aangekondigd door de VS, Groot-Brittannië en Australië. 

Het Chinese leger heeft al tientallen jaren een vloot van nucleaire onderzeeërs in gebruik.

De herbewapening van China tegengaan
Australië, Groot-Brittannië en de VS hebben aangegeven met hun nieuwe pact de veiligheid en militaire afschrikking in de Indo-Pacifische regio te willen versterken. "Hand in hand voor meer veiligheid in de Stille Oceaan", zo verklaarden de drie regeringsleiders: de Amerikaanse president Joe Biden, de Britse premier Boris Johnson en zijn Australische ambtgenoot Scott Morrison.

De overeenkomst is officieel niet gericht tegen China. De facto is het echter duidelijk dat het pact bedoeld is om het bewapeningsbeleid van de communistische staatsleiding tegen te gaan. Het staats- en partijleiderschap van China claimt talrijke zeegebieden in de regio Azië-Pacific die door de internationale gemeenschap als internationale wateren worden beschouwd.

"De relatief vriendelijke veiligheidsomgeving die Australië al tientallen jaren in deze regio heeft, ligt achter ons", aldus Morrison. "We zijn een nieuw tijdperk ingegaan. Met nieuwe uitdagingen voor Australië, voor onze partners en onze vrienden in de hele regio."

Beëindiging van het verdrag met Frankrijk
Volgens Morrison zullen de nucleair aangedreven onderzeeërs in Adelaide worden gebouwd. Zo moet Australië een miljardencontract opzeggen met Frankrijk, dat vanaf 2030 twaalf nieuwe onderzeeërs zou leveren. De aankondiging leidde tot een verhitte discussie in Australië.

De Australische Groene Leider Adam Bandt sprak over drijvende Tsjernobyls in de grootste steden van Australië: "De spanningen in onze regio zullen ook toenemen in een tijd waarin Australië, als middenmacht, een onafhankelijke koers moet varen en al het mogelijke moet doen om in de regio te de-escaleren".

Afwijzing door Nieuw-Zeeland
In tegenstelling tot Groot-Brittannië is Australië geen NAVO-lid - maar heeft het herhaaldelijk deelgenomen aan militaire operaties van de westerse defensiealliantie, zoals bijvoorbeeld in Afghanistan en Irak. Australië maakt deel uit van het Five Eyes-partnerschap van de geheime diensten, samen met de VS, Canada, Groot-Brittannië en Nieuw-Zeeland.

De regeringsleider van Nieuw-Zeeland, Jacinda Ardern, heeft zich al duidelijk gepositioneerd over de aanschaf van kernonderzeeërs door hun buurland. "Het is duidelijk dat dergelijke schepen niet in de territoriale wateren van Nieuw-Zeeland mogen varen. Daar zijn alle partijen in ons land het over eens", aldus Ardern.