Jarige Castro nog altijd een inspiratie voor velen

De gepensioneerde beroepsrevolutionair Fidel Castro mag woensdag 88 kaarsjes uitblazen. Het oud-staatshoofd droeg de afgelopen jaren zijn vele functies over aan zijn vier jaar jongere broer Raúl. Hoewel hij officieel niet langer actief is binnen de Cubaanse politiek, wordt er op het communistische eiland nog steeds veel waarde gehecht aan het oordeel van de bejaarde Castro.

Sinds 2006 doet de sigarenliefhebber het rustig aan. Castro's kwakkelende gezondheid dwong hem een stapje terug te doen. Dat betekent echter niet dat hij het politieke werk volledig heeft neergelegd. Castro schrijft nog altijd columns voor de partijkrant Granma, geeft sporadisch toespraken en spuit zijn mening op Twitter. De communist focust zich sinds zijn pensionering vooral op internationale vraagstukken, zoals het Palestijns-Israëlische conflict en de spanningen tussen de Verenigde Staten en Iran en Noord-Korea.

Na een zware darmoperatie in 2006 liet Castro zich enkele jaren nauwelijks in het openbaar zien. Incidenteel verscheen hij nog op de televisie of werden foto's van hem verspreid, maar dat was het dan ook. Vaak was de oud-president gekleed in een eenvoudige joggingbroek en sportjack. Sinds 2010 laat de doorgaans strijdbaar ogende revolutionair zich weer regelmatig zien - en horen.

Het oud-staatshoofd mengt zich geregeld in buitenlandse conflicten. Bij de vredesbesprekingen tussen de Colombiaanse overheid en rebellenbeweging FARC speelde Castro een belangrijke rol achter de schermen. Bij de crisis die volgde op de Noord-Koreaanse nucleaire test in 2013 riep Castro zowel Washington als Pyongyang op om zich terughoudend op te stellen. En bij het huidige offensief van Israël in Gaza beschuldigde Castro het 'fascistische' Israël van het plegen van een 'volkenmoord' en een 'holocaust'. Hoewel hij dus nog altijd sporadisch actief is in de politiek, bekleedt Castro sinds 2011 geen enkele officiële functie meer.

De oude Castro laat zich nog graag zien op sociale evenementen en ontvangt tijdens zijn pensioen nog geregeld buitenlandse staatshoofden. De afgelopen jaren had hij ontmoetingen met de Argentijnse president Christina Kirchner, het Venezolaanse staatshoofd Hugo Chavéz en oud-president van de VS Jimmy Carter. In 2012 had hij een korte ontmoeting met paus Benedictus XVI. Het onderhoud was bijzonder, omdat het kerkhoofd een openlijk tegenstander is van de Cubaanse regering en de atheïstische Castro zich zijn hele leven kritisch heeft uitgelaten over religie.

Na de Cubaanse Revolutie van 1959 was Castro bijna een halve eeuw heer en meester over Cuba. Onder zijn bewind veranderde het eiland in een communistische eenpartijstaat, werden landbouw en industrie naar Sovjetvoorbeeld genationaliseerd en werden in het hele land socialistische hervormingen doorgevoerd.

Aan de lange carrière van de onvermoeibare revolutionair kwam vanaf 2006 geleidelijk een eind. Door darmbloedingen en andere medische problemen verzwakt droeg Castro zijn bevoegdheden over aan zijn vijf jaar jongere broer Raúl. Dit zou aanvankelijk tijdelijk zijn tot de 'leider van de revolutie' weer zou opknappen, maar in 2008 werd Raúl unaniem tot president gekozen.

Hoewel hij tijdens de Koude Oorlog meer medestanders had, is Castro nog altijd bij velen geliefd, maar ook bij velen gehaat. Aanhangers roemen hem voor zijn strijd tegen maatschappelijke ongelijkheid en het imperialistische beleid van de VS en prijzen hem voor zijn pogingen Cuba tot sociaal rechtvaardige samenleving te transformeren. Tegenstanders omschrijven Castro juist als een meedogenloze dictator die tegenstanders liet vervolgen, die tientallen jaren lang op grote schaal mensenrechten schond en wiens gedateerde politieke systeem Cuba onnodig in armoede houdt.

Toen Castro na zijn ergste gezondheidsproblemen in 2007 weer aan de beterende hand was, merkte toenmalig Amerikaans staatshoofd George W. Bush op dat 'de lieve Heer Fidel Castro op een dag tot zich neemt'. Toen Castro dit hoorde, antwoordde hij droogjes dat 'hij nu begreep hoe hij de moordplannen van Bush en andere presidenten al die jaren had weten te overleven: de lieve Heer beschermde mij'.

Of Castro woensdag echt 88 wordt valt niet met zekerheid te zeggen. Zijn officiële geboortedatum is 13 augustus 1926, maar sommigen menen dat hij een jaar later werd geboren.