Indonesië gaat naar de stembus
De verkiezingen in Indonesië zijn woensdagochtend van start gegaan. In één dag kunnen bijna 187 miljoen kiesgerechtigden verspreid over drie tijdzones hun stem uitbrengen voor het huis van afgevaardigden, voor een regionale raad die de regering adviseert en voor de gemeenteraden. Ongeveer tweehonderdduizend kandidaten binden woensdag de strijd met elkaar aan voor de negentienduizend zetels die op het spel staan.
Doni Wilson, een 38-jarige taxichauffeur uit het Indonesische Jakarta, heeft in zijn hele leven maar een keer gestemd. Na die ene keer zwoer hij dat nooit meer te doen. Hij is diep teleurgesteld in de huidige Indonesische president, Susilo Bambang Yudhoyono. Inmiddels is de taxichauffeur echter van gedachten veranderd, net als vele andere Indonesiërs. De verwachting is dat de opkomst hoog is bij de verkiezingen van woensdag. Dat is vooral te danken aan de populaire politicus Joko Widodo.
Joko Widodo, die nu gouverneur van Jakarta is, heeft een schare volgers weten op te bouwen, in het bijzonder onder jongeren. Hij weet bij hen hetzelfde vuur los te maken als de Amerikaanse president Barack Obama in 2008 in aanloop naar de presidentsverkiezingen. De vriendelijke en zachtmoedige Widodo, die in een vorig leven de kost verdiende met de verkoop van meubels, staat er om bekend dat hij er niet voor terugschrikt om met de armen in de hoofdstad in gesprek te gaan en om na overstromingen sloppenwijk te bezoeken.
Veel Indonesiërs zouden Widodo graag als president zien. Dat blijkt wel uit de opiniepeilingen die hij de afgelopen tijd steevast aanvoerde. Voordat Widodo echter kan deelnemen aan de race om het hoogste ambt, moet zijn partij zich eerst van de benodigde twintig procent van de zetels in het huis van afgevaardigden verzekeren. De Democratische Partij van Strijd moet, als dat niet lukt, een coalitie vormen met andere partijen om Widodo alsnog naar voren te schuiven als kandidaat voor de presidentsverkiezingen, die op 9 juli plaatshebben.
"Zijn aanwezigheid zorgt voor een frisse wind en biedt nieuwe hoop voor een beter Indonesië", aldus Wilson. "Ik stem op hem omdat hij een goede leider is en we hem moeten steunen."
Op woensdag bracht Widowo zijn stem uit in de hoofdstad Jakarta. "Ik ben ervan verzekerd dat mijn partij het goed zal doen", zei Widowo. "Mijn partij gaat een meerderheid halen."
De verkiezingen zijn een forse uitdaging voor de zeventienduizend eilanden tellende archipel. Indonesië is pas vijftien jaar een democratie, na ruim drie decennia onder dictator Soeharto te hebben gezucht. Het blijft lastig om de bevolking warm te krijgen voor de stembusgang, in het bijzonder jongeren. Politici raken geregeld verstrikt in vriendjespolitiek, witwassen en corruptieschandalen en op Facebook en Twitter wordt steen en been geklaagd over politici. De nuchtere benadering van Widodo vindt echter weerklank bij de bevolking. Hij wordt gezien als een buitenstaander die niet 'besmet' is door de politiek en politiek analist Ikrar Nusabhakti zei te verwachten dat het opkomstpercentage wel eens op tachtig procent kan uitkomen, terwijl in 2009 maar 71 procent naar de stembus kwam.
"Hij is een nieuw gezicht tussen de versleten zakenlieden, politici en omstreden militairen die publieke posten bekleden", aldus Nusabhakti. "Hij oefent aantrekkingskracht uit op de gewone man in de straat en hij staat erom bekend dat hij vecht voor de rechten van de kleine luiden. Geen wonder dat zoveel mensen hem willen steunen."
Als burgemeester van Solo, op het eiland Java, wist Widodo van 2005 tot 2012 de stad te veranderen in een regionaal centrum voor kunst en cultuur, dat veel toeristen trekt. Tegelijkertijd voerde hij hervormingen door om corruptie aan te pakken. In 2010 werd hij met negentig procent van de stemmen herkozen. Na zijn tweede termijn als burgervader werd Widodo werd gouverneur van Jakarta. Hij verhoogde daar het minimumloon met veertig procent, rolde een nieuw zorgstelsel uit, maakte onderwijs gratis voor de armen en gaf eindelijk het startschot voor de langverwachte metrolijn in de stad.
Eindigde de partij van Widodo bij de verkiezingen in 2009 nog als derde, achter de Democratische Partij en de Golkar-partij, in de peilingen gaat de partij nu aan de leiding met 20,1 procent van de stemmen. Golkar staat in de peilingen op de tweede plaats met 15,8 procent en de Gerindra-partij volgt als derde met 11,3 procent.
Als er nu verkiezingen voor het presidentschap zouden worden gehouden, zouden die worden gewonnen door Widodo met 31,8 procent van de stemmen. Twee voormalige generaals eindigen op plek twee en drie met iets meer dan 10 procent. De huidige president Yudhoyono mag volgens de grondwet niet nog een termijn aanblijven. Bovendien is zijn partij betrokken bij een aantal grote corruptieschandalen.
Hoewel de partij van Widodo dus wel eens met de winst aan de haal kan gaan, is het niet waarschijnlijk dat zijn partij een meerderheid van de stemmen krijgt. Dat betekent dan ook dat er voorafgaand aan de presidentsverkiezingen een intense periode van coalitievorming plaatsheeft. Dan moet ook blijken of Widodo daadwerkelijk kan deelnemen aan de strijd om het presidentschap.
