Honderd kaarsjes voor Vredespaleis
"Wegens faillissement te koop of te huur", spotte een prentbriefkaart al binnen een jaar na de opening van het Vredespaleis in 1913. De 'tempel van de wereldvrede' in Den Haag zou heel geschikt zijn als kazerne. In de eeuw die het Vredespaleis woensdag bestaat is in het gebouw echter altijd aan vrede gewerkt.
Hoe ver weg de wereldvrede ook lijkt, de grondleggers en bewoners van het Vredespaleis laten zich niet uit het veld slaan. De honderdste verjaardag van het monumentale gebouw in Den Haag wordt ondanks de bloedige gebeurtenissen in Syrië woensdag dan ook groots gevierd. Behalve VN-secretaris-generaal Ban Ki-moon spreekt ook premier Mark Rutte (VVD) de vele buitenlandse gasten toe. Koning Willem-Alexander, wiens overgrootmoeder Wilhelmina het Vredespaleis tot stand hielp komen, is er ook bij.
Het ideaal van de grondleggers van de vredestempel spreekt kennelijk nog steeds tot de verbeelding. Een stel bevlogen pacifisten wist de schatrijke industrieel Andrew Carnegie aan het begin van de twintigste eeuw te overtuigen van het belang van een heiligdom voor de wereldvrede. De Schots-Amerikaanse weldoener schonk uiteindelijk een enorm bedrag, en op 28 augustus 1913 kon hij in Den Haag een heus paleis openen. Nog geen jaar later brak de Eerste Wereldoorlog uit, en in de eeuw die wachtte zouden nog talloze grote en kleine conflicten volgen.
De inwijding van het Haagse gebouw maakte kennelijk minder verschil dan de grondleggers hoopten. Ze hadden weloverwogen gekozen voor de grandeur van een paleis. In het gebouw nam dan wel een hof zijn intrek dat zou gaan rechtspreken tussen landen, maar het Vredespaleis moest het aanvankelijk vooral van zijn imposante uitstraling hebben. Buiten het door Duitsland geschonken hek hadden de voorvechters van de wereldvrede weinig in de melk te brokkelen.
Toch nemen de bewoners van het Vredespaleis inmiddels een belangrijke plaats in de internationale rechtsorde in. Het Internationale Hof van Justitie is lang niet zo bekend als het Internationaal Strafhof, maar ook een stuk minder omstreden. En de rijke bibliotheek in het paleis, een lievelingsproject van suikeroom Carnegie, is beroemd.
Dat viert het Vredespaleis woensdag uitgebreid. Met prominente gasten en diepgravende lezingen. Met de Negende Symfonie van Beethoven, die uitkijkt naar de 'verbroedering van alle mensen'. En, als er niets tussen komt, met de secretaris-generaal van de VN.
