Ze is de vijand
Vaak als men over instellingen spreekt, spreekt men over 'ze'. Of het nu overheden, bedrijven, geheime diensten of andere groeperingen betreft, het maakt niet uit. Ze. Ze is allesomvattend. Ze staat voor alles wat fout is. Ze is de vijand.
Ze is gedepersonaliseerd - en dat is vreemd.
'Ze zijn alleen maar uit op je geld' (banken).
'Ze zijn allemaal onbetrouwbaar' (aannemerij).
'Ze willen alles van je weten' (de overheid).
'Ze willen van iedereen het DNA opslaan (het openbaar ministerie).
'Ze laten je uren in de wacht staan' (telecombedrijven)
'Ze weten van toeten noch blazen' (de rest van de wereld).
Wat ze vergeten, is dat achter elke instelling burgers, zoals ze zelf zijn, schuil gaan maar dan met een andere pet op. Bankiers, zelfstandigen, ambtenaren, officieren van justitie; vaders, zonen, moeders, dochters.
Het gebruik van het woord 'ze' reikt verder dan het zoeken naar de bevestiging van een vooroordeel. Er klinkt verslagenheid in door. Alsof de handelwijze van een organisatie een voldongen feit betreft; een datum; een gegeven waar geen enkele invloed op uitgeoefend kan worden nu er geen aanspreekpunten voorhanden zijn die kritieken kunnen verwerken.
Wanneer je tegen muren aanloopt of wanneer je het idee hebt het personage van een Kafka-roman te zijn geworden, dan helpt het om jezelf te blijven inprenten dat er poppetjes als jij en ik verantwoordelijk zijn voor het wanbeleid waarmee je te kampen hebt. Ergens zit iemand op zijn stoel het beleid uit te stippelen - zie die man of vrouw voor je. Weet dat diegene die jou bewust aan het lijntje houdt, thuis door zijn puberende dochter horendol wordt gedreven, waarna hij volkomen geconstipeerd zijn wrede nalaten voor de volgende dag uitdenkt. Realiseer je dat degene die jou een niet ondertekende incassobrief heeft gezonden zó conflictmijdend is dat hij al jaren de was voor zijn incontinente oudtante doet. Zie de helpdeskmedewerker in een treurige kantoortuin en voel meelij. Wanneer je vermoedt dat er meer dan één iemand de idiotie als strategie uitdoktert, stel je dan eens een vergadering voor waarin deze strategieën aan de orde komen. Vaak levert dit niet meer dan het beeld van een politiek steekspel op. De ene loser wil nu eindelijk de andere eens te slim af zijn. De alfaman wil hoe dan ook niet gecorrigeerd worden door een man van mindere statuur. Het beste plan wordt getorpedeerd omdat de bedenker ervan een hak moet worden gezet. Je kan je er van alles bij voorstellen behalve dat er daadwerkelijk wordt nagedacht over hoe de burger constructief bediend kan worden.
Zelf maak ik me ook wel eens schuldig aan het depersonaliseren van instanties. Van de FBI of de CIA vind ik het echt moeilijk te bevatten wie daar wat doet en waarvoor deze verantwoordelijk is. Maar ook in deze gevallen wil ik blijven beseffen dat er (voornamelijk) mannen zijn die de boel gezamenlijk gestalte geven. De één is vroeger gepest en heeft er alles voor over gehad om een baan met macht en privileges te bemachtigen. De ander heeft zijn vader altijd met een gun zien rondlopen en wil niets liever dan de familietraditie hoog houden. Een derde hield van World of Warcraft. Resultaat: waterboarding wordt gemeengoed.
Tijd voor een ommekeer. En die is gaande. Via het mobiele nummer is iedereen bereikbaar en dat is iets waarmee met name kleine organisaties zich graag profileren. Heb je een verzoek, stuur een sms of bel, het contact kan niet directer. Werk en privé lopen iets vloeiender in elkaar over maar een tevreden klant scheelt zo ontzettend veel werk (en dus tijd) dat daar een enorme vrijheid tegenover staat. Kies bewust is in mijn optiek een keuze om met mensen zaken te doen. En de logge internationals - ze kunnen de boom in.
