Bermmonumenten. Waarom?
Vlakbij mij in de buurt staan twee zogeheten bermmonumenten. Een plek, gemarkeerd met bloemen, kaarsjes, een foto en wat andere versieringen, om aan te geven dat daar mensen bij een verkeersongeluk om het leven zijn gekomen. Het waren drie plekken, maar één is er verdwenen. Het was ook niet echt een bermmonument. De bloemen waren om een verkeerslicht gebonden. Het was ook niet echt een monument te noemen, het waren bloemen om een verkeerslicht gebonden. Meer niet. De andere twee nog bestaande zijn nog steeds goed onderhouden.
Je ziet ze steeds meer verschijnen langs de Nederlandse wegen. Als ik langs zo'n plek rijd dan vraag ik me vaak af wat daar gebeurd is. Ja, er is iemand bij een verkeersongeluk om het leven gekomen, dat is duidelijk, maar hoe? Was het eenzijdig? Zijn er meerdere mensen omgekomen? Jong, oud? Details, die wil ik weten. Vaak rij je er met een redelijke snelheid langs, zodat je niet de tijd hebt om eens even goed te kijken wat er nou precies ligt. Vaak is het ook te klein om vanuit de auto goed te zien. Waarschijnlijk is het ook niet bedoeld voor de mensen die er voorbijrijden. Maar waarom ligt het daar dan?
Ik ga toch ook geen vensterbankmonument oprichten in kamer 5.20 van de VU in Amsterdam, omdat mijn vader daar is overleden aan een hersentumor. Het kan ook kamer 5.18 geweest zijn, of 7.03, dat weet ik niet meer. Het onderhouden van je herinneringen is een arbeidsintensief gebeuren en ik ben daar nogal selectief in geworden. Zo'n monument wordt normaal gesproken alleen opgericht voor verkeersslachtoffers, hoor ik je denken. Nou, in dit geval zou het kunnen, mijn vader heeft die tumor overgehouden als gevolg van een scooterongeluk. Weliswaar was dat ongeluk zo'n dertig jaar voordat hij overleed, maar dat doet er niet toe.
Maar goed, een ongeluk dus. Mijn neef dan, die op zijn 16e overleed aan leukemie. Ik ga toch ook niet in de duinen bij Schoorl een monumentje oprichten voor hem? Leukemie is geen ongeluk, dat klopt. Maar mijn neef was een ongelukje en in de duinen bij Schoorl is hij verwekt. Dat maakt hem geen verkeersongeluk? Wat dacht je van een geslachtsverkeersongeluk? Wat zullen mijn oom en tante blij geweest zijn dat ze maar 16 jaar last van hem hebben gehad.
Waarom maak je een bermmonument? Ik kan me voorstellen dat je op de plek des onheils bloemen of iets dergelijks neerlegt, vlak nadat het ongeluk gebeurd is. Maar daarna? Wat heeft het voor zin? Om je de persoon te herinneren? Als je daar een dergelijk iets voor nodig hebt, is het triest met je gesteld. Om de tragedie die daar plaats heeft gevonden aan te geven? Ik denk niet dat er ook maar iemand is die daardoor minder hard gaat rijden. En als het echt zo'n gevaarlijke plek is dan moet de gemeente maatregelen nemen, zoals het plaatsen van verkeersdrempels of andere veiligheidsbevorderende maatregelen. Om je de plek te herinneren? Ik kan me niet voorstellen dat je jarenlang de plek wil markeren waar iemand is overleden. Het gaat tenslotte om de persoon en diens laatste rustplaats is in een graf of een urn. De plek van het ongeluk zou je toch het liefst willen vergeten.
Het lijkt wel of de mensen vooral voor de buitenwereld hun verdriet willen laten zien. Het meest bizarre hoogte- danwel dieptepunt tot nog toe is de afscheidsceremonie in de ArenA van André Hazes. Begrijp me goed, ik wil niemand zijn verdriet ontzeggen, maar meer en meer wordt alles in de openbaarheid gebracht en de vraag is waarom. Een bekende term is de "fifteen minutes of fame". Vroeger was dat zo, toen kreeg je je fifteen minutes of fame. Tegenwoordig kan iedereen zijn eigen fifteen minutes maken en doet dat ook, al is het door een plekje in de berm van een weg. Dat heeft meer te maken met exhibitionisme dan met rouwverwerking.
