Reconstructie val kabinet Balkenende-I

Ferry (Veerboot)

Dinsdag 15 oktober 2002

Crisisoverleg bij LPF
De top van de LPF komt na de uitvaart van prins Claus bijeen om te praten over de gerezen problemen. De bewindspersonen van de partij, de omstreden fractieleider Wijnschenk en diens beoogde opvolger Mat Herben buigen zich over het conflict tussen de ministers Bomhoff en Heinsbroek en de dreigende scheuring in de LPF-fractie.

Oud-fractieleider Herben benadrukte dat er binnen 24 uur een oplossing moet komen. Voor het overleg toonde hij zich nogmaals bereid het fractievoorzitterschap van Wijnschenk over te nemen. Wijnschenk zelf heeft echter meerdere malen gezegd niet vrijwillig op te stappen. De fractie vergadert morgen over zijn lot.

Meningen over crisisoverleg LPF
Zowel het CDA, bij monde van premier Balkenende zelf, als de VVD eisen dat er snel een einde aan het geruzie komt. SGP-leider Van der Vlies heeft premier Balkenende al opgeroepen nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Van der Vlies wees erop dat Balkenende een gegronde reden heeft om de Kamer te ontbinden, daar de LPF verworden is tot een politieke chaos.

Balkenende verklaarde tegen de pers: "Twee personen die niet met elkaar door een deur kunnen. Dat kan niet voortgaan en moet afgelopen zijn. De geloofwaardigheid van de politiek staat op het spel".

Ook de vice-premier Remkes maakt zich grote zorgen over het voortbestaan van het kabinet. Hij zei dan ook volmondig "Ja" op de vraag of hij vreest voor het voortbestaan van het kabinet.

Loslippige medewerkers van Balkenende verklaarden tegen de pers: "De sfeer is zo verziekt dat het niet meer de vraag is òf het kabinet valt, maar alleen nog maar wanneer het kleedje eronder vandaan wordt getrokken. De LPF is een partij die volstrekt niet deugt."

Extra ministerraad over de uitbreiding van de Europese Unie
Officieel ging het overleg over de uitbreiding van de Europese Unie met meerdere lidstaten, maar er is alleen gesproken over de ruzie tussen de ministers Heinsbroek en Bomhoff van de LPF.

Het overleg wordt geschorst tot woensdagmiddag. De Rijksvoorlichtingsdienst gaf toe dat er alleen gesproken was over de "actuele politieke situatie".

Verklaring Remkes over schorsing extra ministerraad
Het overleg heeft in totaal 2,5 uur geduurd. Vice-premier Remkes zei dat de vergadering werd geschorst uit "piëteit met de koninklijke familie". Kenners voorspelden uit deze woorden de val van het kabinet al.

LPF bewindslieden eisen opstappen Bomhoff en Heinsbroek voor het redden van het kabinet
LPF'ers die deel uit maken van het kabinet, de ministers De Boer en Nawijn én de 5 LPF-staatssecretarissen willen dat hun twee collega's Bomhoff en Heinsbroek hun biezen pakken; zij zouden vrijwillig op moeten stappen om het kabinet te redden. De zeven bewindslieden zijn het geruzie van Bomhoff en Heinsbroek zat en zitten daarmee op de lijn van minister-president Balkenende, die zoals het er nu naar uit ziet het ook niet meer met hen ziet zitten.

Reactie Balkenende op beslissing LPF bewindslieden
Balkenende zou als de LPF-fractie morgen de zeven LPF'ers steunt, wellicht willen proberen om dan snel twee andere ministers te zoeken.

Conclusie dinsdag
Kabinet is nog niet gevallen. Duidelijk is geworden dat in ieder geval de twee ministers, Bomhoff en Heinsbroek, moeten aftreden om het kabinet te redden. Vanuit de regeringsfracties zijn nog geen mededelingen gedaan over het eventueel opzeggen van het vertrouwen in het kabinet.

Woensdag 16 oktober 2002

Overleg LPF-fractie
Mat Herben is weer fractieleider van de LPF. Hij volgt Harry Wijnschenk op die de fractie slechts korte tijd leidde. De LPF-fractieleden besloten vanochtend dat Herben weer terug moest keren op zijn positie, die hij enige tijd geleden op moest geven. De fractie had maar weinig tijd nodig om Herben te kiezen.

De fractie stelde zich ook unaniem op het standpunt dat zowel minister Heinsbroek als vice-premier Bomhoff moet aftreden om de crisis in de partij te bezweren en een kabinetscrisis af te wenden.

Zalm en Verhagen zeggen vertrouwen in het kabinet op
Ondanks dat de LPF-fractie eensgezind lijkt, Mat Herben is weer fractieleider van de LPF en de LPF-fractie is eensgezind over opstappen van Bomhoff en Heinsbroek, heeft VVD-leider Zalm geen vertrouwen meer in het voortbestaan van het kabinet: "Elke keer is er iets nieuws met de LPF. Ik heb de moed verloren. Gebleken is dat de LPF geen betrouwbare partner is. Wat mij betreft worden zo snel mogelijk nieuwe verkiezingen gehouden. Ik vind het vervelend dat premier Balkenende een dag na de uitvaart van Claus naar koningin Beatrix moet om het ontslag van het kabinet aan te bieden."

Ook de fractieleider van de CDA, Maxine Verhagen, zegt het vertrouwen in het kabinet op.

Vice-premier Bomhoff dient zijn ontslag in
Vice-premier Bomhoff heeft zijn ontslag aangeboden aan premier Balkenende.

Minister Heinsbroek dient zijn ontslag in
Minister Heinsbroek heeft zijn ontslag aangeboden aan premier Balkenende.

Kabinet gevallen
Premier Balkenende heeft aan de Tweede Kamer meegedeeld dat het kabinet is gevallen. Hij zal het ontslag van zijn kabinet aanbieden aan Koningin Beatrix.

Balkenende zei het te betreuren dat dit zo kort na de begrafenis van prins Claus is gebeurd. Maar de gebeurtenissen binnen de LPF boden geen andere mogelijkheid meer.

Volgens de premier heeft de coalitie geprobeerd om aan de verkiezingsuitslag van 15 mei uitvoering te geven. Maar door problemen tussen twee ministers van de LPF, Bomhoff en Heinsbroek, was dit niet langer mogelijk. Definitieve doorslag gaf vandaag de mededeling van de fractievoorzitters van VVD en CDA vanochtend, die het niet langer zagen zitten met deze coalitie.