Reconstructie val kabinet Balkenende-I

Hieronder een chronologisch overzicht van de gebeurtenissen vanaf 22 juli tot aan de avond van woensdag 16 oktober:

22 juli:
Enkele uren na haar beëdiging treedt Philomena Bijlhout, LPF-staatssecretaris van Emancipatie- en Familiezaken, af, omdat zij heeft gelogen over haar verleden in de volksmilitie van de Surinaamse ex-legerleider Bouterse.

23 juli:
Minister Bomhoff (Volksgezondheid) eist het vertrek van zijn topambtenaar Van Lieshout. VVD-minister Remkes (Binnenlandse Zaken) ziet geen reden voor ontslag.

31 juli:
De LPF-fractievoorlichtster Scheffers wordt op non-actief gesteld nadat is uitgelekt dat ze Bomhoff in een e-mail heeft gevraagd een arts van het Antoni van Leeuwenhoekziekenhuis aan te pakken.

3 augustus:
LPF-minister Heinsbroek (Economische Zaken) breekt het regeerakkoord open door in een interview met De Volkskrant te pleiten om al op korte termijn lastenverlichting te geven.

6 augustus:
Waarnemend-partijvoorzitter Maas dreigt zijn functie neer te leggen als LPF-Kamerleden kritiek blijven spuien op zijn werk.

8 augustus:
Mat Herben kondigt zijn aftreden als fractievoorzitter aan na veel kritiek op zijn functioneren.

13 augustus:
Op het laatste moment trekt Fiona de Vilder zich terug als nieuwe staatssecretaris van Emancipatie en Gezinszaken.

20 augustus:
Harry Wijnschenk wordt gekozen tot nieuwe fractievoorzitter van de LPF.

21 augustus:
De LPF schorst LPF-lid J. Boiten omdat hij lijsttrekker in Den Haag van de extreemrechtse partij CP'86 is geweest.

28 augustus:
In de Tweede Kamer ontstaat irritatie over 'proefballonnetjes' van LPF-minister Nawijn (Vreemdelingbeleid en Integratie). Premier Balkenende wijst hem terecht.

12 september:
Tot ongenoegen van zijn collega-ministers hekelt LPF-minister Heinsbroek de macht van het ministerie van Financiën en stelt hij opnieuw de strakke begrotingsregels van het kabinet ter discussie.

17 september:
Balkenende roept LPF-minister De Boer (Verkeer) tot de orde, nadat die had gepleit voor het gedogen van kleine snelheidsovertredingen.

19 september:
De fracties van het CDA en de VVD hebben genoeg van het onberekenbare optreden van coalitiegenoot LPF, nadat fractievoorzitter Wijnschenk had geblunderd tijdens de algemene beschouwingen in de Tweede Kamer.

26 september:
LPF-Kamerlid Winnie de Jong dreigt uit de LPF te stappen en met medestanders een eigen fractie op te richten. Dit uit onvrede over de machtsverhoudingen en organisatie in de LPF-fractie. Ze uit ferme kritiek op met name Wijnschenk en mede-Kamerlid Hoogendijk. Van die laatste beweert ze ook dat hij zijn Kamerzetel zou hebben gekocht.

27 september:
De Jong besluit na een gesprek met waarnemend-partijvoorzitter Maas in de LPF-fractie te blijven en zegt zich over haar uitlatingen over Hoogendijk 'niets meer te herinneren'. Maas kondigt aan dat 'de bezem' door de fractie moet en dat de organisatie moet worden aangepast. Kamerlid Eberhard schaart zich achter De Jong.

28 september:
Na crisisberaad trekt Wijnschenk de conclusie dat rond De Jong 'een uitermate moeilijke situatie is ontstaan', maar dat hij wil eerst nog met haar, en Eberhard, wil praten.

30 september:
Wijnschenk kondigt aan een dag later orde op zaken te zullen stellen in de fractie. Een overleg met De Jong en Eberhard vindt echter niet plaats en terloops vraagt Wijnschenk Heinsbroek politiek leider te worden. Heinsbroek, maar ook de Tweede-Kamerfractie en het LPF-bestuur, voelen zich overvallen.

1 oktober:
De LPF-Kamerleden De Jong en Eberhard worden per direct de fractie van de LPF uitgezet.

2 oktober:
De weggestuurde De Jong en Eberhard geven hun Kamerzetel niet op en vormen een tweemansfractie onder de naam Groep De Jong. Hierdoor slinkt de LPF-fractie van 26 naar 24 man.

3 oktober:
De problemen binnen de LPF dreigen over te slaan naar het kabinet omdat de ministers Heinsbroek kiest voor Wijnschenk en Bomhoff (vice-premier) voor Maas. Bomhoff vreest dat Heinsbroek het vice-premierschap wil overnemen als hij politiek leider wordt.

4 oktober:
De crisis lijkt bezworen en premier Balkenende stuurt namens het kabinet een A4'tje met daarop 'groeten van de ministerraad' aan de Tweede Kamer. Er wordt benadrukt dat de groeten in gezamenlijkheid en eenheid zijn gedaan.

5 oktober:
Maas vervroegt de bestuursverkiezingen van 23 november naar 19 oktober. Provinciale besturen willen af van Wijnschenk als fractieleider. De naam van oud-fractieleider Herben wordt weer genoemd.

10 oktober:
De ruzie tussen LPF-ministers Bomhoff en Heinsbroek loopt verder op en er is crisisberaad tussen de LPF-bewindslieden.

13 oktober:
Er is opnieuw crisisoverleg tussen de LPF-bewindlieden over de ruziënde Heinsbroek en Bomhoff. VVD-leider Zalm zegt in het tv-programma Buitenhof dat het geruzie het voortbestaan van het kabinet bedreigt.

14 oktober:
De LPF roept hulp in van externe adviseurs die de samenwerking en sfeer moeten verbeteren. Justitie onderzoekt de rechtmatigheid van de zetel van LPF-kamerlid De Graaf, die 25.000 euro zou hebben betaald voor Kamerlidmaatschap.

De verdere gebeurtenissen vind je op de volgende pagina (met de gebeurtenissen van dinsdag 15 en woensdag 16 oktober).