Aantal geneesmiddelentekorten over 2023 hoger dan ooit

Jippie

Het aantal geneesmiddelentekorten in Nederland over 2023 is hoger dan ooit. KNMP Farmanco telt een aantal van 2292 in het afgelopen jaar, tegenover 1514 in 2022. Uit een aanvullende impactanalyse van de apothekersorganisatie blijkt dat zo'n 5 van de 13 miljoen medicijngebruikers in Nederland zijn geconfronteerd met de gevolgen van tekorten.

KNMP-voorzitter Aris Prins: “Halverwege het jaar zagen we al dat dit eraan zit te komen. Dit zijn aantallen waar je desondanks van schrikt. Voor de patiënt is het niet langer een vanzelfsprekendheid dat de gewenste medicatie beschikbaar is. Dat is een trieste constatering.”

Schrijnend
Vele patiëntengroepen zijn in 2023 geraakt door de geneesmiddelentekorten. Mensen die kampen met angst, spanning en slapeloosheid hebben ervaren dat middelen als diazepam en temazepam niet beschikbaar waren. Gedwongen wisselingen geven veel onrust. Ook bij het voorkomen of behandelen van pijn op de borst bij hartklachten was er, door het niet beschikbaar zijn van vaak voorgeschreven middelen, een ongewenste situatie. Infecties waren lastig te bestrijden door een tekort aan diverse antibiotica. Door verhoogde vraag zijn bepaalde antibiotica ook in 2024 niet voorradig.

De geneesmiddelentekorten raken ook zeer kwetsbare patiënten. In een traject met diverse stakeholders – overheden, zorgverzekeraars, patiëntenorganisaties, voorschrijvers en apothekers – is een lijst van middelen overeengekomen waarbij patiënten niet van geneesmiddel gewisseld mogen worden. Hierop staan onder meer methotrexaat (kankerpatiënten), symmetrel (Parkinson) en carbamazepine (epilepsie). Prins: “Aan dit traject is jarenlang gewerkt om overeenstemming te bereiken. Het is zeer te betreuren dat ook patiënten met een middel op de rode lijst – de groep middelen waarvan is overeengekomen dat dit niet worden gewisseld – worden geraakt. Ook dit zorgt voor extra werk.”

Oplossingen
Los van de praktische oplossingen die apothekers in de dagelijkse praktijk aanreiken, staat de KNMP bestuurlijk een aantal maatregelen voor. “We pleiten al langere tijd voor een aanpassing van het preferentiebeleid. Gelukkig is de politiek het steeds vaker met ons eens, zie de verschillende verkiezingsprogramma’s. Een modernisering van het preferentiebeleid, door de markt meer ruimte te geven, helpt deze problematiek te verlichten”, aldus Prins. “Voor de langere termijn is het van belang dat de productie dichterbij huis, in Nederland of elders in Europa, gaat plaatsvinden. We zijn te afhankelijk geworden van verre landen.”

Uit cijfers van KNMP Farmanco blijkt dat de gemiddelde duur van een geneesmiddeltekort in 2023 107 dagen is. 37 procent van de tekorten is opgelost binnen acht weken. 46 procent is in tien weken opgelost.

Oorzaak
Geneesmiddelentekorten ontstaan vooral door problemen met productie, distributie en kwaliteit. Ook zijn er economische redenen aan de orde. Nederland is door de lage prijzen en het beperkte inwoneraantal voor fabrikanten geen aantrekkelijk afzetgebied.

Voor de apothekersorganisatie brengt KNMP Farmanco de geneesmiddelentekorten dagelijks in kaart. Indien een geneesmiddel landelijk niet verkrijgbaar is, gedurende minimaal veertien dagen, noteert KNMP Farmanco een nieuw tekort voor het jaarlijkse overzicht. Meldingen door apothekers worden geverifieerd bij de fabrikanten. Farmanco houdt al twintig jaar statistieken bij over geneesmiddelentekorten in Nederland.