Jongeren positief over seks, gebruiken minder vaak condoom of de pil

Jongeren geven hun seksleven gemiddeld een 7 en zijn positief over hoe zij seks beleven. Acht op de tien jongeren genieten erg van seks en negen op de tien jongeren voelen zich fijn tijdens seks met hun laatste sekspartner. Ook staan steeds meer jongeren positief tegenover zichtbaarheid van homoseksualiteit. Dit blijkt uit het onderzoek Seks onder je 25e van Rutgers en Soa Aids Nederland.

In 2012 keurde de helft van de jongens (52%) en een kwart van de meiden (26%) het af als twee jongens elkaar zoenen op straat, in 2023 is dat afgenomen naar een kwart van de jongens (24%) en een op de elf meiden (9%). Naast deze positieve bevindingen zien we op andere vlakken een zorgelijker beeld. Zo ervaart driekwart van de meiden pijn bij de eerste keer vaginale seks, komen meiden veel minder vaak klaar dan jongens, neemt het anticonceptie- en condoomgebruik af en neemt het aantal jongeren dat aangeeft seksueel grensoverschrijdend gedrag mee te maken toe.

Later seks, meer acceptatie voor seks zonder verliefdheid
Uit het onderzoek blijkt dat jongeren steeds later aan seks beginnen. Met 18,7 jaar heeft de helft van de jongeren ervaring met vaginale seks. In 2017 was dit 18 jaar en in 2012 17 jaar. De leeftijd waarop voor het eerst wordt gemasturbeerd (14,5 jaar) bleef in deze periode vrijwel gelijk. Seks zonder verliefdheid vinden meer meiden nu oké (62%) dan in 2017 (47%) en in 2012 (26%). Voor het eerst denken meiden hier hetzelfde over als jongens.

Plezierverschil jongens en meiden
Meiden ervaren beduidend minder seksueel plezier dan jongens tijdens seks. De eerste keer vaginale seks beschrijft 64% van de jongens als “fijn”, tegenover 28% van de meiden. Dit heeft mogelijk te maken met pijn bij de eerste keer vaginale seks: bij driekwart van de meiden was dit een beetje of zeer pijnlijk. Ook bij latere seksuele ervaringen lopen meiden in seksueel plezier achter op jongens. Zo zeggen jongens vaker (85%) dan meiden (75%) dat ze erg genieten van seks. Ook is er sprake van een orgasmekloof. Met de laatste sekspartner kreeg 85% van de jongens meestal of altijd een orgasme, tegenover 49% van de meiden.

Gebruik pil en condoom nemen af
Het gebruik van anticonceptie is nog steeds hoog. Acht op de tien jongeren gebruiken altijd anticonceptie met de laatste persoon met wie ze vaginale seks hadden. Pilgebruik is sinds 2012 wel afgenomen van 76% naar 46% in 2023. Steeds meer meiden gebruiken het spiraaltje (koper- of hormoon): van 6% in 2012 naar 21% in 2023.

De groep die geen anticonceptie gebruikt, groeit echter ook. Een op de vijf meiden die ooit vaginale seks had, gebruikt geen anticonceptie. In 2012 was dat één op de elf. Meer dan de helft van de meiden die geen anticonceptie gebruiken, wil geen hormonen gebruiken.

Ook het condoomgebruik onder jongeren neemt verder af. In 2017 gebruikte nog bijna driekwart van de jongeren een condoom bij de eerste vaginale seks. In 2023 is dat gedaald naar tweederde. Onder jongeren die geen relatie hadden met hun laatste sekspartner, groeide het deel dat nooit een condoom gebruikte met deze partner. Bij de jongens nam dit toe van 25% in 2012 naar 40% in 2023 en bij de meiden van 36% in 2012 naar 46% in 2023.

Toestemming wordt niet altijd goed ingeschat
Het aantal jongeren dat aangeeft dat ze ooit seksuele grensoverschrijding hebben meegemaakt, is gestegen. Vier procent van de jongens en 20% van de meiden geeft aan weleens gedwongen te zijn tot seksuele handelingen die zij niet wilden. In 2017 was dat nog respectievelijk 2% en 12%. Ruim de helft van de meiden (54%) en een op vier jongens (23%) hebben te maken gehad met fysieke seksuele grensoverschrijding: van ongewenste aanrakingen tot allerlei vormen van seks tegen de wil. In 2017 was dit respectievelijk 48% en 18%. Dit terwijl de meeste jongeren (94%) aangeven dat ze altijd zeker weten dat de ander ook seks wil. Tien procent van de jongeren geeft aan dat ze dit niet altijd checken. Meestal geven ze hiervoor als reden dat ze dit wel weten zonder dit te checken.

Het onderzoek
Seks onder je 25e 2023 is een grootschalig onderzoek naar de seksuele gezondheid van jongeren van 13 tot 25 jaar (Seks onder je 25e/Leefstijlmonitor, Rutgers & Soa Aids Nederland i.s.m. RIVM en CBS, 2023). Het onderzoek is uitgevoerd door Rutgers en Soa Aids Nederland in samenwerking met het RIVM, het CBS en GGD’en. Ruim tienduizend jongeren deden aan het onderzoek mee. De resultaten zijn representatief voor de Nederlandse populatie jongeren van 13 tot 25 jaar door het gebruik van weging.

Bekijk hier het hele onderzoeksrapport.