Holocaust Namenmonument onthuld: "Dat je ziet dat ze geleefd hebben"

Jippie

De namen van de 102.000 Joodse slachtoffers en 220 Roma en Sinti die in de Tweede Wereldoorlog door de nazi's zijn vermoord, zijn vanaf vandaag te zien op het Holocaust Namenmonument aan het Weesperplantsoen in Amsterdam. Het gedenkteken is het levenswerk van Jacques Grishaver van het Auschwitz Comité. "We brengen die mensen weer terug naar hun familie. Dat je ziet dat ze geleefd hebben." Zo meldt AT5.

De muren met namen zijn gebouwd in de vorm van vier Hebreeuwse letters לזכר, die 'in memoriam' betekenen. Bovenop de muren zijn spiegelende objecten van roestvrij staal geplaatst in de vorm van dezelfde letters. Grishaver: "De muren symboliseren het verleden, de ruimte tussen de muren geeft de verandering van tijd aan en de spiegelende objecten, waarin het heden weerkaatst wordt, geeft de toekomst aan. Het Namenmonument is er ook om van te leren. Dat we dit nooit meer willen."

Al in 2006 kwam Grishaver met het initiatief voor het Holocaust Namenmonument. Hij wilde een plek waar alle namen van de Nederlandse slachtoffers die geen eigen graf hebben, zichtbaar en tastbaar zijn voor de nabestaanden. In iedere steen is de naam, geboortedatum en leeftijd van overlijden gegraveerd. 

Grishaver is iedere keer weer geëmotioneerd als hij het ziet. "Kijk, 1 jaar, 5 jaar", leest hij hardop als hij langs de stenen met namen loopt. "Vooral al die jonge mensen die niet de kans hebben gehad om te leven. En het grootste deel van de namen die er op staan zijn van families die totaal zijn uitgeroeid. Daar is niemand meer van over."

Voor de 85-jarige Max Arpels Lezer betekent het veel dat hij straks de naam van zijn moeder Flora Arpels en die van zijn grootouders in het Namenmonument kan zien. Ze werden in Auschwitz en Sobibor vermoord door de nazi's.

Max werd op zesjarige leeftijd naar een onderduikadres gebracht in Friesland. "Ik heb mijn moeder nooit meer gezien. Maar ze komt wat dichterbij als ik haar steen straks kan aanraken, met haar naam, haar geboortedatum en leeftijd van overlijden. Dat is heel belangrijk voor mij. De herinnering aan mijn moeder is namelijk hier."

Aan het realiseren van het monument ging een lange strijd vooraf. Het eerste ontwerp van Daniel Libeskind voor een monument in het Wertheimpark stuitte op grote bezwaren van buurtbewoners. Ze vonden het veel te groot voor het park. Maar ook de nieuwe locatie, het Weesperplantsoen, leidde tot protest uit de buurt. De noodzakelijke kap van 25 bomen, de angst voor teveel toeristen en onveilige donkere hoeken, waren de inzet van meerdere rechtszaken die een aantal omwonenden aanspanden. Op 9 juli 2019 kreeg Grishaver eindelijk groen licht en kon de bouw beginnen.