Psychiaters blijven Breivik als schizofreen zien
De psychiaters die forse kritiek kregen omdat ze massamoordenaar Anders Behring Breivik ontoerekeningsvatbaar verklaarden, blijven bij hun oordeel. Torgeir Husby en Synne Sørheim verklaarden donderdag in de rechtszaal dat Breivik lijdt aan waanvoorstellingen.
Husby en Sørheim hebben eerder gezegd dat Breivik lijdt aan paranoïde schizofrenie. Deze mening zijn ze nog steeds toegedaan. Ze blijven erbij dat Breivik werd gedreven door waandenkbeelden en niet door politieke motieven. Volgens de psychiaters lijkt Breivik op personen die denken dat ze de nieuwe Napoleon zijn.
"Iemand gaat geen historische feiten verzamelen als er een nieuwe Napoleon wordt opgenomen in een kliniek, zelfs niet als hij in een uniform verschijnt", aldus Husby.
Het rapport van Husby en Sørheim kwam onder vuur te liggen, omdat ze geen kennis zouden hebben van de terminologie die extreemrechts hanteert. Bovendien zouden ze Breiviks politieke verklaringen voor zijn daden hebben geïnterpreteerd als symptomen van schizofrenie. De rechtbank gaf naar aanleiding van de kritiek opdracht tot een tweede onderzoek naar de geestelijke gesteldheid van Breivik door andere psychiaters. Die kwamen tot de conclusie dat Breivik toerekeningsvatbaar is en dus een celstraf opgelegd kan krijgen.
Sørheim legde donderdag in de rechtszaal uit hoe ze tot hun oordeel zijn gekomen. Zo zou de moeder van Breivik hebben verklaard dat 'de helft van wat hij de politie heeft verteld een leugen is'. Volgens zijn moeder heeft Breivik allerlei verhalen verzonnen over zijn reizen en zijn opleiding. De vrouw verscheen vanwege gezondheidsredenen niet in de rechtszaal. Ze had wel gevraagd of haar verklaring achter gesloten deuren kon worden voorgelezen. De rechters hebben dit afgewezen, omdat het publieke belang van openbaarheid te groot wordt geacht.
"Na hem in de rechtbank te hebben aangehoord en vele uren met hem te hebben gesproken, zijn we van mening dat de politiek of politieke verhoudingen niet de kern van zijn waandenkbeelden zijn", aldus Sørheim. "Hij denkt dat hij ons allemaal gaat redden van de verdoemenis in een strijd tussen goed en kwaad. In deze strijd denkt hij een overkoepelende verantwoordelijkheid te hebben, een roeping, om te bepalen wie er blijft leven en wie er sterft." Breivik zou bovendien denken een belangrijke positie te bekleden 'binnen een niet-bestaande organisatie'.
Of Breivik wel of niet toerekeningsvatbaar is, is van groot belang voor de rechtszaak. De kwestie is nog steeds niet opgelost. Als Breivik schuldig wordt bevonden en toerekeningsvatbaar wordt verklaard, kan de 33-jarige Noor 21 jaar achter de tralies verdwijnen. De celstraf kan worden verlengd als Breivik geacht wordt een gevaar voor de samenleving te zijn. Als hij daarentegen ontoerekeningsvatbaar wordt verklaard, kan hij tbs met dwangverpleging opgelegd krijgen.
