Kamer niet goed geïnformeerd over ProRail

De Tweede Kamer heeft de afgelopen jaren niet goed duidelijk gekregen hoe ProRail omgaat met geld. Minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz van Haegen (VVD) informeert de Kamer onduidelijk en onvolledig over de spoorbeheerder. Dat schrijft de Algemene Rekenkamer in een maandag verschenen rapport. Schultz van Haegen wijst de meeste aanbevelingen van de rekenkamer af.

De bedrijfsvoering van ProRail is ook niet op orde. Het staatsbedrijf kampt met een gebrekkige informatiehuishouding, een chronisch gebrek aan kennis en structurele personeelstekorten.

Het spoorbedrijf krijgt sinds 2005 jaarlijks ongeveer twee miljard euro om het spoornet te beheren. De minister stuurt ProRail echter op 'diffuse' wijze aan, constateren de onderzoekers. Het ministerie kan niet eenduidig vaststellen welk deel van het budget daadwerkelijk is besteed. Het nog niet bestede deel bedraagt maximaal 1,1 miljard van de in totaal 11,5 miljard euro.

Het rijksbudget voor beheer, onderhoud en aanleg van het spoor is de afgelopen jaren dus niet volledig besteed, terwijl zich vertragingen voordoen bij het wegwerken van achterstanden in het onderhoud, het oplossen van knelpunten, de spoorbeveiliging en het verhogen van de betrouwbaarheid van het spoornet.

Het ministerie hanteert andere begrippen voor de taken van ProRail dan het spoorbedrijf zelf. Ook de administratie van beide instanties sluit niet op elkaar aan. Ook laat ze belangrijke strategische onderwerpen als de invoering van het beveiligingssysteem ERTMS grotendeels over aan ProRail. Daarmee maakt de minister zich afhankelijk van de spoorbeheerder. De Algemene Rekenkamer doet tal van aanbevelingen en dringt erop aan dat de minister nog dit jaar maatregelen treft.

ProRail herkent de bevindingen en stelt dat de onderbesteding binnen de gebruikelijke marges vallen. Schultz van Haegen stelt echter dat ProRail veel minder dan 1,1 miljard euro van het budget nog niet heeft besteed.

De Tweede Kamer krijgt wel informatie, maar krijgt achteraf niet te horen of plannen ongewijzigd zijn uitgevoerd, planningen zijn gehaald en of het geld is uitgegeven. De Tweede Kamer heeft al langer het idee dat het budget niet optimaal wordt benut. Hierover brengt een parlementaire onderzoekscommissie in januari een rapport uit.

De Algemene Rekenkamer adviseerde overigens al in 2009 om de aansturing van en het toezicht op ProRail bij het ministerie te scheiden, maar die aanbeveling is niet opgevolgd.

De spoorbeheerder wordt sinds 11 april geleid door Marion Gout-van Sinderen. De president-directeur kwam over van het ministerie van Defensie en koppelt volgens ProRail 'ruime ervaring in publieke dienstverlening aan expertise in operationele processen'.