Zwarte gaten stoten ook energie uit
Zwarte gaten zijn mogelijk nog ergere monsters dan gedacht. Niet alleen verslinden ze onophoudelijk materie om zich heen, maar mogelijk stoten ze ook grote hoeveelheden energie uit.
Het is voor het eerst dat dit verschijnsel is waargenomen, aldus de European Space Agency (ESA) maandag op zijn website. Zwarte gaten kunnen zo groot zijn als ons zonnestelsel en de massa bezitten van meer dan een miljard zonnen. Hun aantrekkingskracht is zo sterk dat niets - zelfs licht niet - eraan kan ontsnappen. Vandaar de naam zwart gat.
Een door Europeanen geleid team van astronomen deed zijn waarnemingen met de eind 1999 gelanceerde XMM-Newton Röntgenstraling satelliet. Het observatorium bestudeerde sinds juni vorig jaar het stelsel MCG-30-15, ongeveer 100 miljoen lichtjaar van onze Aarde.
Voordat gas en stof in de ruimte door een zwart gat wordt verorberd, neemt het de vorm aan van een snel draaiende schijf. Door wrijving begint het binnenste gedeelte te gloeien vlak voordat het het gat wordt ingetrokken. Maar uit de gegevens van XXM-Newton blijkt dat de hoeveelheid energie die vrijkomt veel groter is dan gedacht.
De onderzoekers gaan er vanuit dat het gaat om energie die ontstaat door de wrijving van het draaiende zwarte gat met een omringend magnetisch veld in de ruimte. "Het is voor het eerst dat wij een dergelijk dynamo-effect waarnemen", zegt onderzoeker Wilms van de universiteit van Tübingen in Duitsland. Mede-onderzoeker Reynolds van de Amerikaanse Maryland universiteit benadrukt: "Nooit hebben we energie gezien die van zwarte gaten afkomt. Het ging er altijd in, nooit uit."
