O wij nationalisten
Vandaag is het zover. De koningin is vanmorgen afgetreden, koning Willem (drie vingers in de lucht, aha, yeah) wordt vandaag ingehuldigd met de nieuwe koningin Máxima. Al weken wordt naar dit moment toegeleefd. Alle extra aandacht voor een of andere indianententoonstelling in de Nieuw Kerk die eerder werd beëindigd, het grote ingestudeerde interview met het aanstaande koningspaar, de virtuele steniging van John Iehl! Bah-nk, de koningsspelen met sportende kindertjes en ook nog eens de verjaardag van Willem-Alexander zelf. Wat je mening ook is over het koningshuis, vandaag is het feest. En doen we gek. Heel gek.
Hoe zouden buitenlanders op deze dag naar Nederland kijken? Dat zullen ze normaal niet veel doen, tenzij het over dijken gaat, maar vandaag hopelijk wel. Ik heb van tevoren in ieder geval alvast wat promotie gemaakt voor deze dag door via Postcrossing lekker nationalistische kaartjes van het koninklijk paar naar buitenlanders te sturen. De meest gehoorde reactie: “I didn’t know you had a kingdom?” Maar er zijn natuurlijk landen die wel met ons bekend zijn. De gekke Belgen, de stijve Britten, de rustige Noren. En wat zou de rest van ons vinden?
Zie het eens voor je: een zee van oranje mensen in Amsterdam, veel shots van onschuldige blije kindertjes op de schouders, lekkere babes met te korte oranje jurkjes en oranje pruiken, provinciale huismoeders met geschminkte vlaggetjes op de blozende wangen. Het Wilhelmus klinkt en iedereen zingt mee, al dan niet met de hand op de borst. De kindertjes playbacken maar wat, want hoewel ze de tekst niet kennen, weten ze dat het zo hoort. Wat moet je hier nu van denken als je als buitenstaander kijkt? Ons vrije Nederland, dat de bek altijd brutaal open heeft en de vrijheid van meningsuiting zo belangrijk lijkt te vinden, staat hier eendrachtig de nieuwe koning en koningin toe te zingen. Is het cultuur? Of indoctrinatie?
De inhuldiging van Beatrix liep destijds volledig uit de hand met de krakersrellen. Dat leverde nog eens interessante beelden op voor de buitenwereld. Daar werd nieuws gemaakt, met rookbommen, knokpartijen met de ME, politie te paard en volledige terugtrekkingen naar de binnenste cirkel omdat het helemaal uit de hand liep. Dat gaf nog eens een dubbele boodschap: “U mag dan wel de koningin worden, maar daar hebben wij schijt aan.” Links tuig, dat was het. Maar het liet ook gelijk een dubbele bodem zien van ons, Nederlanders.
Dit jaar hoeven we waarschijnlijk niet zoiets te verwachten. Sterker nog: laat ik vooral heel erg hopen dat deze column actueel blijft en er niets gebeurt. Nee, dit jaar wordt iedereen goed voorbereid met alleen maar blije berichtjes. Ook de kinderen worden niet vergeten: terwijl de volwassenen worden herinnerd aan de geschiedenis met Andere Tijden, leren de kindertjes van Nederland op het Klokhuis vaderlandsche geschiedenis. Wie was koning Willem eigenlijk, waar het Wilhelmus over gaat? Waarom zingen wij dat? Het gaat over zijn dood, zijn Franstaligheid, zijn voorliefde voor dansen. Zijn heldendaden en verzet. Zijn overname van de Belgische provinciën die dat stom vonden, zijn opvolger Willem de Tweede. En dat wij allemaal oranje dragen, omdat die eerste Willem toevallig nog een graafschapje had geërfd in het Franse plaatsje Orange. De kinderen leren alles van die Hollandse held zodat zij het huidige feest beter begrijpen. Indoctrinatie, of cultuur?
En dan ook nog eens die gekte van feesten, zuipen en de rommelzolder plunderen om te verkopen op Koninginnedag. De Nederlandse handelsgeest schiet de pan uit. Overal Nederlandse vlaggen, op overheidsgebouwen en burgerhuizen. De Noord-Koreaanse staatstelevisie is er niets bij. Het enige verschil is dat wij hossend door het beeld komen, in plaats van strak in militaire rijen. De inhuldiging: zweren bij God, almachtig. Ben benieuwd hoe Al-Jazeera hier tegenaan kijkt en of zij hier iets mee doet. Amerikanen begrijpen het des te meer, omdat ze het ritueel eens per vier jaar doen. Maar hoe leg je hen uit dat we toch echt een democratie zijn?
Een koningshuis in een vrij Nederland. Jij en ik begrijpen het. De Belgen, Engelsen en Noren zullen er ook niet zo’n probleem mee hebben, omdat zij in ongeveer dezelfde situatie verkeren. Maar ergens blijft het vreemd. Voor ons is het een onschuldig feest. Oranje, feesten, de vlaggen uit. Het is cultuur en het werkt verbindend: we mogen best trots zijn op ons Nederland. Of doen we het alleen omdat we niet beter weten en zijn we slachtoffer van stemmingmakerij? Waarom feest je? Waarom doen wij dit? Het koninklijk paar zijn toch ook gewoon mensen? Jij mag het zeggen.
