Beurzen in het rood; 'bear market' een feit
Het was de twaalfde keer sinds 1962 dat de Dow Jones een dergelijke verliesreeks neerzette. De laatste 'bear market' vond plaats tussen maart 2000 en oktober 2002, toen de internetzeepbel klapte. Gemiddeld genomen halveerden Amerikaanse aandelen in die periode. In Europa kwam de klap destijds nog harder aan: de Amsterdamse AEX-index stortte van 702 punten in september 2000 naar 218 punten in het voorjaar van 2003. Sindsdien heeft de AEX die 700-puntengrens niet opnieuw weten te doorbreken. De Dow Jones bereikte vorig jaar wél nieuwe recordhoogtes.
De huidige 'bear market' is een gevolg van de kredietcrisis en de hoge voedsel- en energieprijzen. De kredietcrisis begon afgelopen zomer met de zogeheten 'subprime'-hypotheken. Toen de huizenprijzen in de VS begonnen te dalen, leidde dat tot veel gedwongen verkopen, omdat er jarenlang op grote schaal te ruime leningen werden verstrekt aan mensen van wie het inkomen dat niet rechtvaardigde (de 'subprime'). Financiële instellingen die, via ingewikkelde constructies, belegden in dat soort leningen kwamen in de problemen.
Het bleek dat banken die complexe financiële producten, die vaak niet op de beurs verhandeld werden, te hoog gewaardeerd hadden. Er ontstond algehele twijfel over de waarde ervan en over de 'credit ratings' die kredietbeoordelaars aan die producten gaven. Op dit soort beleggingen moesten grote bedragen worden afgeboekt. Bovendien vertrouwden banken elkaar niet langer met het uitlenen van geld. Centrale banken zagen zich daarom genoodzaakt liquiditeit te verstrekken aan de financiële wereld.
De crisis sloeg echter ook over op de reeële economie. Amerikaanse consumenten hielden tijdens de kerstinkopen eind vorig jaar al hun hand op de knip. De Amerikaanse centrale bank (de Federal Reserve) verlaagde de rente in recordtempo, om te voorkomen dat de economie in een diepe recessie zou belanden. Ondertussen rezen de energie- en voedselprijzen de pan uit. De olieprijs wordt momenteel misschien nog wel meer op de voet gevolgd dan de Dow Jones-index zelf.
Ook vandaag is de stemming op de beurzen weer negatief. De AEX wist ternauwernood de 400 punten te behouden. Vanmiddag komt de Europese Centrale Bank met een rentebesluit. Naar verwachting zal ECB-president Trichet de rente met een kwart procentpunt verhogen, omdat de inflatie in de eurozone inmiddels is opgelopen tot 4,0 procent op jaarbasis. Verder worden belangrijke Amerikaanse werkgelegenheidscijfers over juni gepubliceerd. De olieprijs heeft zojuist wederom een nieuwe recordhoogte bereikt boven de 145 dollar per vat.
