Turkije laat Azov commandanten terugkeren naar Oekraïne

Jippie

Na Rusland vorig jaar te hebben beloofd de gevangen genomen commandanten van Azov niet terug te laten keren naar Oekraïne heeft Erdogan besloten het toch te doen. Waarom Turkije dit doet is wat onduidelijk, behalve dat het uiteraard een dikke middelvinger richting Poetin is.

Sinds een uitwisseling van gevangenen wachten vijf Oekraïense verdedigers van de Azovstal-fabriek in Turkije op het einde van de oorlog, zoals afgesproken. De Oekraïense president Zelenskyy nam ze echter mee terug naar Oekraïne.

De terugkeer van vijf hooggeplaatste Oekraïense officieren die in Turkije verbleven na een gevangenenruil heeft geleid tot verontwaardiging in Rusland. De Oekraïense president Zelenskyy zei dat hij op de terugweg van een bezoek aan Turkije de commandanten mee naar huis nam. De commandanten waren betrokken bij de verdediging van de Azovstal-staalfabriek in Mariupol in het voorjaar van 2022. 

De ex- krijgsgevangenen zijn: commandant van de speciale operatie-eenheid van Azov van de Nationale Garde, held van Oekraïne Denys Prokopenko, zijn plaatsvervanger Svyatoslav Palamar, waarnemend commandant van de 36e afzonderlijke Marinebrigade Serhiy Volynsky, senior officier van de Azov-eenheid Oleh Khomenko en commandant van de 12e brigade van de Nationale Garde Denys Shleha.

Zelenskyy verwees in een verklaring naar eerdere onderhandelingen met Turkije en beschreef de strijdkrachten, van wie sommigen tot het Azov-regiment behoorden, als helden. Zelenskyy ontmoette de ex-krijgsgevangenen op de luchthaven van Istanbul en was blij ze mee naar huis te kunnen nemen.

Het Kremlin spreekt van schending van afspraken
De Russische regering reageerde onmiddellijk op het bericht. Kremlin-woordvoerder Dmitry Peskov beschuldigde Turkije van het schenden van afspraken door Oekraïense soldaten die krijgsgevangen waren toe te staan het land te verlaten. Hij sprak van een "directe schending van bestaande overeenkomsten" - door zowel Turkse als Oekraïense zijde. De bevrijding van de Azov-commandanten uit Russische gevangenschap was afhankelijk van hun verblijf in Turkije totdat de oorlog zou zijn afgelopen, zei hij. De Russische regering werd niet geïnformeerd over de vrijlating van de soldaten. De woordvoerder van het Kremlin speculeerde dat de NAVO blijkbaar grote druk op Ankara had uitgeoefend, zodat Zelensky vóór de NAVO-top en gezien de "nederlagen in het tegenoffensief" toch een succes kon tonen.

Het is momenteel onduidelijk waarom de vijf soldaten Zelenskyy vanuit Turkije naar Oekraïne mochten vergezellen. De Turkse regering heeft hierover nog geen informatie verstrekt. Aangezien Turkije echter sinds het begin van de Russische aanvalsoorlog herhaaldelijk als bemiddelaar is opgetreden, onder meer in de belangrijke graanovereenkomst, zou het proces een merkbare impact kunnen hebben op verdere onderhandelingen.

De strijd om de Azovstal fabriek in Mariupol
Kort na het begin van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne werd de havenstad Mariupol het centrum van zware gevechten. De gevechten rond de door Russische troepen omsingelde stad duurden enkele maanden. Uiteindelijk zaten enkele duizenden Oekraïense soldaten verscholen in de staalfabriek van Azovstal, onder wie strijders van het nationalistische Azov-regiment. Pas in mei 2022 gaven de laatste verdedigers zich over.

Rusland wilde de Oekraïense strijders eigenlijk berechten. De regering in Moskou gebruikte herhaaldelijk het nationalistische Azov-regiment als rechtvaardiging voor de aanvalsoorlog en voor de bewering dat het Oekraïne zou "bevrijden" van "fascisten". Maar na verloop van tijd werden honderden mannen en vrouwen vrijgelaten als onderdeel van de uitwisseling van krijgsgevangenen. Rusland deporteerde ook verschillende commandanten van het regiment naar Turkije. Volgens de overeenkomst zouden ze daar blijven tot het einde van de oorlog.

Het Azov-regiment is een voormalig vrijwilligersbataljon, controversieel vanwege zijn extreemrechtse verleden. In 2014 werd de gevechtsgroep formeel geïntegreerd in de Oekraïense Nationale Garde. In die tijd namen Azov-leden deel aan de strijd tegen door Moskou gesteunde separatisten in Oost-Oekraïne. Rusland classificeert het Azov-regiment als een "terroristische organisatie" .