Opstandelingen en regime Libië graven zich in
De Libische leider Moammar Gadhafi heeft nog steeds de hoofdstad Tripoli ferm in zijn greep. Een poging van betogers een demonstratie te houden werd snel de kop ingedrukt. Ondertussen heeft het Westen de eerste concrete hulp naar de rebellen in het oosten van Libië gestuurd, in een poging de opstandelingen voldoende momentum te geven om Gadhafi ten val te kunnen brengen.
Maandag gingen in Tripoli, in de oostelijke wijk Tajoura, een paar honderd mensen de straat op na de begrafenis van een man die vorige week werd doodgeschoten. De rouwenden marcheerden door een hoofdweg in de wijk, zwaaiden met vlaggen van de oude monarchie en riepen anti-Gadhafileuzen. De betogers gingen echter snel uit elkaar toen een groep gewapende aanhangers van Gadhafi zich naar de demonstratie haastte. Er werden geen schoten gelost.
De twee partijen in de Libische crisis lijken zich in te graven en hoe de opstand zich ontwikkelt hangt af van diegene met de langste adem. De tegenstanders van Gadhafi, gesteund door overgelopen eenheden van het leger, hebben de controle over bijna het gehele oosten van Libië, de olie-industrie en een aantal steden in het westen van het land. Gadhafi heeft zich teruggetrokken in Tripoli en wordt gesteund door veiligheidstroepen en zwaarbewapende milities.
In Az Zawiya, ongeveer 50 kilometer ten westen van Tripoli bereiden de inwoners zich voor op een aanval van regeringstroepen. "Onze mensen wachten op hen en we zullen ze verslaan als Allah dat wil", aldus een van de inwoners. In Misurata, de derde stad van Libië, vonden in de nacht van zondag op maandag gevechten plaats tussen regeringstroepen en opstandelingen. Beide partijen streden om de controle over een luchtmachtbasis, maar geen van beide wist terreinwinst te boeken.
Tegenstanders van Gadhafi hebben inmiddels hun positie in Benghazi, de tweede stad van Libië, verstevigd. Er is een bestuur gevormd om de dagelijkse gang van zaken af te handelen en vanuit het Westen is steun onderweg. De stad Sabratha, ten westen van Tripoli, is afwisselend in handen van de regering of de opstandelingen. Maandag werd een politiebureau in brand gestoken en op muren waren anti-Gadhafileuzen gekalkt.
Internationale druk
De Franse premier François Fillon zei maandag dat er twee vliegtuigen met hulpgoederen naar Benghazi worden gestuurd. Aan boord van de vliegtuigen zijn tevens artsen en verplegend personeel. "Het wordt het begin van een enorme humanitaire hulpoperatie voor de bevolking van de bevrijde gebieden", zo zei de premier. Volgens hem beraadt Parijs zich op 'alle mogelijke oplossingen' - waaronder ook militaire - die Gadhafi moeten laten inzien dat hij moet opstappen.
De voormalige Britse premier Tony Blair zei maandag dat hij vorige week tweemaal heeft gesproken met Gadhafi. Hij vroeg hem op te stappen en een overgangsregering te vormen. Gadhafi legde de oproep van Blair echter naast zich neer en lijkt volgens de ex-premier de situatie niet onder ogen te willen zien.
In Genève voerde de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton maandag overleg met de ministers van Buitenlandse Zaken van Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en Italië. Er werd gesproken over het instellen van een no-flyzone boven Libië. Dit leidt echter tot verdeeldheid. Volgens de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov is niet over een dergelijke maatregel gesproken en volgens Fillon is voor de no-flyzone toestemming van de Verenigde Naties nodig, die er vooralsnog niet is. De Italiaanse minister Franco Frattini zei dat er wel werd gesproken over de maatregel, maar dat deze logistiek een grote uitdaging is. Wat de positie van de Amerikaanse regering is, is niet duidelijk.
De Britse premier David Cameron zei militair ingrijpen niet uit te sluiten. "We moeten niet tolereren dat dit regime militair geweld gebruikt tegen zijn eigen bevolking", aldus Cameron. "Het is duidelijk dat dit een onwettig regime is dat de goedkeuring van het volk heeft verloren. Ik zou tegen kolonel Gadhafi willen zeggen: 'Stap nu op.'"
Clinton herhaalde tijdens een zitting van de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties eerder maandag dat Gadhafi zijn 'recht om te regeren heeft verloren', omdat hij naar verluidt militairen zou hebben laten executeren, omdat zij weigerden op burgers te schieten. De raad heeft wegens deze en andere mensenrechtenschendingen geadviseerd om Libië te royeren als lid. "Voor regeringen die hun wapens op hun eigen mensen richten, is geen plek in deze raad", zei Clinton. Volgens de minister zijn de Verenigde Staten 'klaar om elke vorm van hulp te bieden die maar wordt gevraagd'.
