Het individu syndroom

Iedereen heeft zo zijn eigen angsten. Drempels waar je over heen moet stappen, hekjes die omzeild moeten worden, of complete Chinese muren waar geen einde aan lijkt te komen. En alhoewel elke persoonlijke motivator, psycholoog, dominee of gewone vriend zegt, dat je je er niets van zou moeten aantrekken lijken ze voor jezelf onoverkoombaar. Kleine of grote demonen, ze zijn er om overwonnen te worden.

In onze samenleving zijn talloze verborgen zwarte jokers die graag hun klauwen in onze hersensschors zetten. Zo heeft meer dan de helft van Nederland schroom om op onbekenden af te stappen, zetten we onze tas zo neer dat er niemand in de trein naast ons kan zitten en durven we maar weinig uit te komen voor onze mening. Het lijkt erop dat informatieverstrekking onze grote drempel is. Als je maar niet gepakt kan worden op je zwaktes, als je maar niet buiten de groep valt. En dat is toch allemaal het makkelijkst als niemand weet wat je nu echt denkt. Niet verbazingwekkend overigens in een maatschappij die perfectie eist, wel verbazingwekkend in een maatschappij die als steeds individueler wordt bestempeld. Naar mijn mening zou men dan namelijk minder moeite moeten hebben om zich vrijelijk te bewegen. Maar misschien is dat wat wij individualiteit noemen, wel een vlucht aan verantwoording. De ultieme overwinning van onze demonen.

Vroeger had je duidelijke groeperingen, zuilen, stromingen, een veilig heenkomen van gelijkdenkers. Niet echt bevorderlijk voor de meningsvorming of voor de vrijheid in beweging, maar wel veilig. Nu komen we niet verder dan te zeggen dat we tot de generatie X, generatie patat, of generatie breezer behoren. Maar deze globale omschrijving zegt maar weinig meer over het individu dat er vrijelijk in rondloopt. In ieder geval te weinig om er je toevlucht in te zoeken in de stormen van het leven. En dat lijkt het probleem dan ook. Kon je vroeger een mening overnemen nu word je zelfs in de kleinste groep geacht een mening te hebben. En dus moet je hard aan de slag om een individu in de groep te zijn. En was je nu maar in één groep, dan was het wel goed, maar doordat iedereen zijn eigen interesses blijkt te volgen heb je nu ineens een hele rij groepen om jezelf te zijn, wat zich bij de meeste uit in een hele rits persoonlijkheden. Werd je vroeger enkel nog aangevallen door een Nozem als je hippie was, nu zijn er twintig soorten hippies die je het leven lief kunnen maken. Onze overtuigingen en beweegredenen worden zo persoonlijk dat je vaak simpelweg de tijd niet hebt om ze één op één over te brengen, en dus, bang om op halve redeneringen naar het land der nozems te worden verwezen, vertellen we maar weinig.

Er is geen groep meer om ons op te vangen, maar de stap naar daadwerkelijke individualiteit is nog lang niet gemaakt. Want ware individuen zijn juist in het geheel niet bang om elkaar te helpen, of bang om hun visie weer te geven. Die voelen zich thuis in alle situaties. Onze individualiteit lijkt echter het tegenovergestelde, we zitten in de trein maar liever alleen, omdat we ons eigenlijk bijna nergens meer thuis voelen. Bang om lastig gevallen te worden, of bang om op te moeten staan voor je persoonlijke individuele grenzen als de tijd daar eventueel voor rijp zou worden? Je eigen plekje hebben en niet met je buurman praten is verre van individu zijn, dat is gewoon de angst hebben dat de ander niet individueel genoeg is om jouw grenzen te respecteren. En angst hebben om hem dat dan ook te vertellen. Wiens gevoelens spaar je dan uiteindelijk? Ik weet in ieder geval wel dat het voeding is voor je persoonlijke demoontje, dat zich maar wat graag dik eet aan de zorgen die je er over kan hebben.

Overigens zei ik net dat er nauwelijks groepen meer zijn om in te vluchten, maar in het licht van bovenstaande wil ik nog wel even toevoegen dat door het opheffen van de oude religieuze en politieke groepen eigenlijk één grote groep is ontstaan. Je mag je nu vrijelijk bewegen in de verschillende oude groepen, maar ik heb niet het idee dat de grenzen verlegd zijn. We zijn nog steeds niet meer individu dan de maatschappij denkt. Een maatschappij die lijkt op een aantal legoblokjes die je naar eigen idee op elkaar mag zetten, zolang je maar niet overstapt op een andere bouwdoos.

Persoonlijke demonen worden donkerder en zwaarder in de komende tijd. We worden verplicht individuen te zijn, maar weten nog bij lange na niet wat dat inhoudt, en goed bezien is er in zijn geheel nog geen ruimte voor de echte individu, aangezien de grote groep die gevormd is maar beperkte bewegingsvrijheid biedt.

Voor alles is hulp, maar om individu te worden moet je toch zelf aan de slag. Alhoewel er via het internet nu ineens talloze mogelijkheden zijn om een individu te spelen, en niet direct op de persoon te worden aangevallen, is de troost maar een kleine. Zelf moet je toch elke keer maar weer die duistere kant opzoeken. Die duistere kant die individualiteit heet in een maatschappij die zweeft in een vacuüm van willen zijn, maar niet durven.

IK wens in ieder geval iedereen veel succes.