PlayStation 4 Pro

De PlayStation 4 Pro is nu een maand uit en de early adopters hebben het apparaat inmiddels aardig aan de tand kunnen voelen. Hoog tijd dus voor een eerste evaluatie. Hoe verhoudt Sony's opgevijzelde variant van de PlayStation 4 zich ten opzichte van het origineel? Hoe aantrekkelijk is de PS4 Pro als je geen 4K-televisie hebt? Lees het in deze review.

Gameconsoles die voorzien worden van een 'mid-generation upgrade': zowel Microsoft als Sony begonnen er dit jaar mee. Het is een opmerkelijk verschijnsel in de consolewereld waar consumenten ervan uitgaan dat hun prijzige apparaat minstens een generatie lang, zegge een jaar of 5-6, mee gaat. Waar de één het afdoet als geldklopperij, zijn er anderen die deze onderbreking van de consolecyclus juist verwelkomen. Want of er nu een PlayStation 4 Pro wordt uitgebracht of niet, jouw 'oude' PlayStation 4 blijft gewoon werken en ondersteund worden door Sony.

Argumenten van voor- en tegenstanders lopen uiteen van 'je hoeft het niet te kopen' tot 'koop dan gewoon een pc'. Vooral dat laatste is wel een belangrijk punt. Andrew House, topman bij Sony's pret-afdeling (Sony Interactive Entertainment), zei in een recent interview met The Guardian nog dat Sony met de PS4 Pro probeert om potentiele pc-overstappers binnen het PlayStation-ecosysteem te houden. House erkent daarbij dat qua prestaties niets op kan tegen een serieuze game-pc, maar hoopt met de PS4 Pro 'the next best thing' te kunnen bieden.

Ondersteuning van fabrikanten op oudere hardware blijft een onderwerp van discussie als het gaat over de console-revisies van zowel Sony met de PS4 Pro als Microsoft met de Xbox One S en straks de Scorpio. Het is een pijnpunt waar ook andere electronicabranches mee kampen, waarbij consumenten vrezen uitgefaseerd te worden. Sony en Microsoft beloven beide een soort 'universele compatibiliteit', maar omdat gameontwikkelaars meer ruimte krijgen om geavanceerdere technieken toe te passen is men geneigd te denken dat 'de oude PlayStation 4' het straks niet meer bij kan houden. Toch lijkt het onwaarschijnlijk dat Sony in de toekomst met iets als "PS4 Pro only"-titels komt. Ze zouden daarmee het leeuwendeel van hun achterban, bestaande uit tientallen miljoenen fanatieke (betalende) gamers met een gewone PS4 of PS4 Slim, behoorlijk van zich vervreemden. Wat wel zou kunnen is dat over een aantal jaren wanneer de levenscyclus van de huidige consolegeneratie sowieso zijn einde nadert, de nieuwste titels niet meer lekker lopen op de PS4, en nog twee jaar later de PS4 Pro juist weer op de tweede plaats komt omdat er op dat moment alweer een nieuwe PlayStation-iteratie is verschenen. Het is wel waar beide fabrikanten op hebben gewezen: meer toekomstige tussenversies van consoles. Hoe dit zich daadwerkelijk zal ontwikkelen blijft vooralsnog gissen.

Hardwareverschillen
Eerst even de technische kant. De PlayStation 4 Pro heeft onder de motorkap meerdere upgrades gekregen, waarvan de opgewaardeerde APU het meest significant is. De nieuwe APU, die net als in de eerste PS4 CPU en GPU combineert op één chip, heeft qua processor een fors hogere kloksnelheid gekregen (2,13 GHz ten opzichte van 1,6 Ghz). Misschien wel belangrijker is de verbetering van het GPU-gedeelte van de chip, dat een verdubbeling zag van het aantal compute units (36 tegenover 18) die op een hogere kloksnelheid draaien (911 MHz tegenover 800 MHz). Dit brengt het aantal teraFLOPS van de PS4 Pro, wat nog wel eens als algemene score-index wordt gebruikt, op 4.2. Ter vergelijking, de gewone PS4 piekt bij 1.84 teraFLOPS, Xbox One bij 1.31.

Ook qua geheugen is de PS4 Pro erop vooruitgegaan, met een uitbreiding van 1GB op de reeds aanwezige 8GB, die in de PS4 Pro in snelheid is toegenomen van 5,5 GHz naar 6,8 GHz. Hierbij valt op te merken dat de extra gigabyte DDR3-geheugen betreft, in tegenstelling tot GDDR5 waar de reeds aanwezige 8GB over beschikt. DDR3-geheugen is langzamer dan GDDR5, maar Sony legt uit dat dit extra geheugen bedoeld is voor achtergrondprocessen en multitasken. Volgens Mark Cerny, gemoeid met de architectuur van de PS4 (Pro), is het gebruik van het snelle GDDR5-geheugen voor achtergrondprocessen in feite inefficiënt en kan het geheugen veel beter ingezet worden bij games. Door de extra gigabyte aan 'langzaam' DDR3-geheugen te reserveren voor achtergrondmeuk, kan al het snelle geheugen voor gamen gereserveerd worden. Sony heeft echter 512 MB hiervan toegewezen als speelruimte voor gameontwikkelaars. Zij zijn vrij om dit geheugen te vullen met wat ze willen, maar volgens Cerny zal het voornamelijk toegeschreven worden aan 4K-rendering en 4K-framebuffers.

In hoeverre deze technische blabla zich vertaalt naar resultaten komen we later op, want er is qua verschillen meer te melden waarmee we ook meteen de overeenkomsten met de PS4 Slim meepakken. Zo bevat de PS4 Pro een extra USB-poort aan de achterkant en beschikt hij over een nieuwe draadloze adapter die dankzij de 802.11ac-standaard op de aanzienlijk snellere 5GHz-band kan werken. Dit ontbreekt op de originele PS4, maar zit wel op de PS4 Slim. Ook voor de Bluetooth-standaard, die nu op 4.0 zit, geldt dat het al aanwezig was op de Slim maar ontbrak op het origineel. Tenslotte wordt de Pro (standaard) geleverd met een 1 TB-schijf en een vernieuwde Dualshock 4-controller. De Dualshock 4 2.0, die ook standaard werd geleverd bij de Slim, heeft een verduidelijkte lichtbalk bovenop de controller en biedt een dataverbinding via de USB-aansluiting zodat er ook bedraad gegamed kan worden. De originele PS4-controller kan alleen laden via USB. Wat ook opvalt is de omvang van de Pro, die met een derde 'verdieping' een stuk dikker is dan het origineel en bijna de PS2-kant op gaat. De Pro verbruikt ook fors meer stroom dan de zuinigere Slim.

Geen Ultra HD Blu-rayspeler
Opvallender is de afwezigheid van een UHD blu-rayspeler. Met het toenemende gehamer op 4K door fabrikanten en marketingpartijen is het best wel een anticlimax dat de Pro niet is uitgerust met een BD-speler die 4K-materiaal afspeelt. Het was de PlayStation 3 die in 2007 alleen al eindeloos vaak over de toonbank ging omdat het behalve een gameconsole een van de goedkoopste blu-rayspelers van het moment was. Sony verdedigt dit door te wijzen op de toename van streaming, want de PS4 Pro kan wel degelijk 4K-films en series afspelen via bijvoorbeeld Netflix. Daar moet wel bij gezegd worden dat het aanbod momenteel nog erg matig is.

Wat het des te schrijnender maakt is dat Microsoft met de in augustus uitgekomen Xbox One S wel een console biedt die UHD blu-rayschijven kan lezen. Uiteindelijk is PlayStation natuurlijk wel altijd een pure game-machine geweest, waar Microsoft vooral met de Xbox One meer richting een "all-in-one entertainment system" ging. Het zou wat dat betreft ook geen unique selling point meer zijn geweest voor Sony om de Pro met een Ultra HD-speler uit te rusten, maar het blijft toch een groot gemis.