Maakt Europa een ruk naar rechts bij de Europese verkiezingen?

Jippie

Populistische "anti-Europese" partijen stevenen af op een grote overwinning bij de Europese verkiezingen in juni, waardoor de balans van het parlement sterk naar rechts zou kunnen verschuiven en belangrijke pijlers van de EU-agenda, waaronder klimaatmaatregelen, in gevaar zouden kunnen komen, zo blijkt uit peilingen.

Opiniepeilingen in alle 27 EU-lidstaten, gecombineerd met modellen van hoe nationale partijen presteerden bij eerdere verkiezingen voor het Europees Parlement, laten zien dat rechts-radicale partijen op koers liggen om als eerste te eindigen in negen landen, waaronder Oostenrijk, Frankrijk en Polen.

De verwachte tweede of derde plaats in nog eens negen landen, waaronder Duitsland, Spanje, Portugal en Zweden, zou voor het eerst kunnen leiden tot een rechtse meerderheidscoalitie in het parlement van christendemocraten, conservatieven en radicaal-rechtse leden van het Europees Parlement. 

De analyse uit de 27 opiniepeilingen kunnen "dienen als een wake-up call voor Europese beleidsmakers over wat er op het spel staat" bij de verkiezingen, aldus de politicologen Simon Hix en Kevin Cunningham, die het rapport mede hebben geschreven voor de European Council on Foreign Relations (ECFR).

De onderzoekers zeiden dat de gevolgen van de verkiezingen verstrekkende gevolgen kunnen hebben, omdat het volgende Europese parlement wetten over Europa's green deal zou kunnen blokkeren en zich harder zou kunnen opstellen op andere gebieden van de EU-soevereiniteit, waaronder migratie, uitbreiding en steun voor Oekraïne.

Ook binnenlandse debatten zouden beïnvloed kunnen worden, aldus ECFR, waardoor de "groeiende as van regeringen die proberen de invloed van de EU van binnenuit te beperken" versterkt zou worden: Hongarije, Italië, Slowakije, Zweden en, als de PVV van Geert Wilders de nieuwe regering leidt, Nederland.

De mogelijke terugkeer van Donald Trump in de VS en een rechtse, naar binnen gerichte coalitie in het Europees Parlement zou kunnen leiden tot een afwijzing van "strategische onderlinge afhankelijkheid en ... internationale partnerschappen ter verdediging van Europese belangen en waarden", waarschuwden de politicologen.

De prognoses lieten zien dat de belangrijkste fracties in het parlement - de centrumrechtse Europese Volkspartij (EVP), de centrumlinkse Socialisten en Democraten (S&D), de centristische Renew Europe (RE) en de Groenen (G/EFA) - allemaal leden van het Europees Parlement verliezen.

De meer radicale linkse groep en in het bijzonder populistisch rechts, met inbegrip van de Fractie Europese Conservatieven en Hervormers (ECR) en extreem-rechts Identiteit en Democratie (ID), zullen waarschijnlijk als de belangrijkste overwinnaars uit de bus komen, met een reële mogelijkheid om voor het eerst deel te nemen aan een meerderheidscoalitie.

Hoewel de EVP waarschijnlijk de grootste fractie zal blijven, haar agendabepalende macht zal behouden en de keuze van de volgende voorzitter van de Commissie zal bepalen, stelt het rapport dat populisten, vooral van radicaal rechts, meer zeggenschap zullen krijgen dan ooit tevoren.

Uit de peilingen blijkt dat hun stem het meeste gewicht in de schaal zal leggen in een aantal oprichtende lidstaten, waar Giorgia Meloni's Brothers of Italy naar verwachting haar aantal leden van het Europees Parlement zal verhogen tot 27 en Marine Le Pen's National Rally op weg is om een recordaantal van 25 zetels in de wacht te slepen.

In Oostenrijk zal de radicaal rechtse Vrijheidspartij (FPÖ) haar aantal Europarlementariërs naar verwachting verdubbelen tot zes, terwijl in Duitsland de extreem-rechtse Alternative für Deutschland (AfD) haar vertegenwoordiging in het 705 zetels tellende parlement waarschijnlijk bijna zal verdubbelen tot 19 zetels.

Populistische eurosceptische partijen worden waarschijnlijk eerste in Oostenrijk, België, Tsjechië, Frankrijk, Hongarije, Italië, Nederland, Polen en Slowakije, en tweede of derde in Bulgarije, Estland, Finland, Duitsland, Letland, Portugal, Roemenië, Spanje en Zweden.

Als gevolg hiervan zal de extreem-rechtse ID-groep naar verwachting tot 40 zetels meer krijgen, voor een totaal van 98, waardoor het mogelijk de derde politieke kracht wordt en de mogelijkheid ontstaat van een "populistisch-rechtse" coalitie (EPP, ECR en ID) met 49% van de leden in het nieuwe parlement, aldus het rapport.

Hoewel de EVP waarschijnlijk de grootste fractie zal blijven, haar agendabepalende macht zal behouden en de keuze van de volgende voorzitter van de Commissie zal bepalen, stelt het rapport dat populisten, vooral van radicaal rechts, meer zeggenschap zullen krijgen dan ooit tevoren.

Uit de peilingen blijkt dat hun stem het meeste gewicht in de schaal zal leggen in een aantal oprichtende lidstaten, waar Giorgia Meloni's Brothers of Italy naar verwachting haar aantal leden van het Europees Parlement zal verhogen tot 27 en Marine Le Pen's National Rally op weg is om een recordaantal van 25 zetels in de wacht te slepen.

In Oostenrijk zal de radicaal rechtse Vrijheidspartij (FPÖ) haar aantal Europarlementariërs naar verwachting verdubbelen tot zes, terwijl in Duitsland de extreem-rechtse Alternative für Deutschland (AfD) haar vertegenwoordiging in het 705 zetels tellende parlement waarschijnlijk bijna zal verdubbelen tot 19 zetels.

Populistische eurosceptische partijen worden waarschijnlijk eerste in Oostenrijk, België, Tsjechië, Frankrijk, Hongarije, Italië, Nederland, Polen en Slowakije, en tweede of derde in Bulgarije, Estland, Finland, Duitsland, Letland, Portugal, Roemenië, Spanje en Zweden.

Als gevolg hiervan zal de extreem-rechtse ID-groep naar verwachting tot 40 zetels meer krijgen, voor een totaal van 98, waardoor het mogelijk de derde politieke kracht wordt en de mogelijkheid ontstaat van een "populistisch-rechtse" coalitie (EPP, ECR en ID) met 49% van de leden in het nieuwe parlement, aldus het rapport.

De auteurs riepen beleidsmakers op om de trends te onderzoeken die de huidige stempatronen in Europa bepalen en om duidelijke verhalen te ontwikkelen over de noodzaak van een mondiaal Europa in een steeds beladener en gevaarlijker geopolitiek klimaat.

"De verkiezingen van juni moeten, voor degenen die een meer mondiaal Europa willen, gaan over het veiligstellen en versterken van de positie van de EU," zei Hix, een specialist in vergelijkende politiek aan het Europees Universitair Instituut in Florence.

"Campagnes moeten burgers reden tot optimisme geven. Ze moeten het hebben over de voordelen van multilateralisme. En ze moeten duidelijk maken, over belangrijke kwesties met betrekking tot democratie en de rechtsstaat, dat zij, en niet degenen in de politieke marge, het beste in staat zijn om de fundamentele Europese rechten te beschermen."