Risico's van uitheemse mierensoorten in kaart gebracht

Het aantal soorten en vindplaatsen van uitheemse mieren neemt toe. Het was onbekend welk effect ze kunnen hebben op de biodiversiteit en ecosystemen in Nederland. Daarom heeft Bureau Risicobeoordeling & onderzoek (BuRO) van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) de Radboud Universiteit opdracht gegeven voor een risicoscan van uitheemse mierensoorten in Nederland.

De risicoscan geeft een overzicht van welke uitheemse mieren in Nederland voorkomen en welke effecten ze hebben. Ook is gekeken naar welke maatregelen genomen kunnen worden om introductie en de verspreiding van uitheemse mieren te beheersen.

Introductie in Nederland
Uit het onderzoek blijkt dat de introductie van uitheemse mieren vooral plaatsvindt door het meeliften met pot- en kuipplanten. De kans op introductie uit Zuid-Europa neemt toe, omdat Mediterrane pot- en kuipplanten de laatste jaren populairder zijn geworden. Andere introductieroutes zijn het meeliften met hout, voertuigen en kampeeruitrusting. Ook worden mieren als huisdier gehouden, die kunnen ontsnappen of worden uitgezet.

Effecten uitheemse mieren
Er zijn in Nederland van 40 mierensoorten populaties waargenomen, waarvan 30 soorten uitsluitend in gebouwen en 10 soorten (ook) buiten gebouwen. Vooral mierensoorten die superkolonies vormen kunnen een groot effect hebben op biodiversiteit en ecosystemen. Als deze mierensoorten zich vestigen in natuurgebieden kunnen ze door de hoge dichtheid van werksters veel prooien de baas en zijn ze altijd sneller bij voedsel dan de inheemse mierensoorten. Kolonies van mierensoorten die superkolonies vormen zijn in Nederland nu nog zeldzaam en alleen aanwezig in stedelijk gebied, waardoor er nu nog geen sprake is van effecten in natuurgebieden.

Het belangrijkste effect van uitheemse mierensoorten in Nederland op dit moment is de overlast die ze veroorzaken. De aanwezigheid van grote aantallen mieren in woningen en bedrijven kan leiden tot veel ergernis en psychische stress. Dit geldt zeker voor mierensoorten die superkolonies vormen en die moeilijk te bestrijden zijn, zoals bijvoorbeeld mediterrane draaigatjes. Sommige mierensoorten kunnen bijten of steken. Er zijn ook soorten die worden aangetrokken tot elektrische velden waardoor kortsluiting kan optreden.

Vestiging en verspreiden voorkomen
Iedereen kan nu al zorgen dat verspreiding wordt voorkomen door bij het kopen van pot- en kuipplanten op te letten of er geen mieren aanwezig zijn. Voor kampeerders is het belangrijk dat ze goed opletten of er geen mieren meeliften in bijvoorbeeld de caravan. Bij besmetting moeten met uitheemse mieren besmette tuinplanten, tegels of andere spullen niet naar de stort gebracht worden omdat dan de mieren verder verspreid worden.

Bestrijding
Nesten van superkolonies kunnen erg groot worden. Bestrijding van deze nesten is zeer moeilijk omdat deze kolonies veel koninginnen bevatten, die allemaal gedood moeten worden. Voorkomen van introductie en verspreiding van uitheemse mieren, door vroegtijdige signalering en eliminatie is de belangrijkste manier om de risico's van invasieve mieren te voorkomen en beperken.

Als er sprake is van ernstige overlast in huis of tuin, is het advies om de mieren te laten determineren want een effectieve bestrijdingsmethode is soortafhankelijk. Determinatie van diverse uitheemse mierensoorten is zeer moeilijk en moet daarom uitgevoerd of geverifieerd worden door een expert. Informatie over diverse mierensoorten staat op de site van het Kennis- en Adviescentrum Dierplagen en op de site van EIS Kenniscentrum Insecten. Beide organisaties kunnen (tegen betaling) mierensoorten determineren en kunnen benaderd worden voor advies en een eventueel behandelplan.