'Armeense genocide is historisch feit'
Volgens hoogleraar sociologie Ton Zwaan is er absoluut geen twijfel mogelijk of de Armeense genocide plaatsgevonden heeft. "Dat is gewoon een historisch feit. Als de Turkse ambassadeur in Nederland de volkerenmoord ontkent en zich daarbij beroept op de vrijheid van meningsuiting is dat een totale misvatting. Alsof die vrijheid je het recht zou geven maar alles te vinden wat je kunt bedenken. Je kunt toch ook niet zeggen: De Tachtigjarige Oorlog heeft nooit plaatsgehad?", beweert Zwaan stellig. "Vrijheid van meningsuiting geeft iemand niet het recht alles te vinden wat hij kan bedenken. Er zijn feiten. Iedereen moet in zijn meningsvorming daar rekening mee houden".De Armeense genocide is sinds enkele weken volop in belangstelling. Zo hebben het CDA en PvdA Turkse kandidaten van hun lijsten geschrapt omdat zij de Armeense genocide bleven ontkennen. Frankrijk heeft vandaag een wet aangenomen die het ontkennen van de Armeense genocide verbiedt. Bovendien zal Frankrijk misschien eisen dat Turkije de Armeense genocide erkent voordat het toe kan treden tot de Europese Unie.
Sinds de oprichting van de Armeense republiek in 1991 nam de druk op Turkije toe om de genocide te erkennen. Zwaan vindt dat Turkije een ontkenningspolitiek voert, omdat het land bang is dat Armenië recht heeft op Turks grondgebied. "Turkije kent een lange ontkenningspolitiek die allerlei varianten kent. De meest simpele is: "Er heeft helemaal geen genocide plaatsgehad. Dat is een sprookje". Die theorie hoor je nog wel eens, ook nu in Nederland. Maar men heeft wel ontdekt dat die stelling niet meer houdbaar is".
"Of Ankara zegt: "Het was oorlog. Het waren moeilijke omstandigheden. De Armeniërs bedreigden onze stabiliteit. Er werd overal gevochten. Helaas moesten mensen worden verplaatst. Een moeilijk gebied, honger, ziekte. Velen zijn gestorven, niet alleen Armeniërs, ook heel veel Turken".
"Dan heb je de variant: "Genocide? Helemaal geen genocide. Het was een burgeroorlog. Er waren gewapende Armeense troepen die het Turkse leger in de rug aanvielen. We moesten heel hard vechten en zij hebben verloren". Deze variant is de meest kwaadaardige, omdat hier het slachtoffer de zwartepiet krijgt toegeschoven".
"Een populaire variant is: "We weten het eigenlijk niet. Er moet nog veel meer onderzoek worden gedaan". Zwaan denkt dat het weinig nut heeft als Turkije een wetenschappelijk onderzoek zal uitvoeren. "Turkije stuurt dan een aantal goedbetaalde, sterk nationalistische historici die zelf onderdeel zijn van de ontkenningspolitiek. Onderzoek is altijd goed en is nodig en blijft ook nodig, maar de hoofdlijnen van wat zich heeft voorgedaan zijn zonneklaar. Daar kan geen misverstand over bestaan".
"Honderdduizenden, mogelijk een miljoen weerloze mensen zijn vermoord omdat ze Armeniër of christelijk waren, of om beide redenen. Daarna is er op enorme schaal gestolen. Het bezit van meer dan een miljoen mensen is in een paar weken tijd afgenomen. Bankrekeningen -voor zover ze die hadden- zijn geplunderd, maar ook boerderijen, winkels, fabriekjes, huisraad, dieren, alles is afgenomen. In de jaren twintig ontstond in Turkije een nieuwe middenklasse, bestaande uit mensen die hun kapitaal uit het beroven van meer dan een miljoen Armeniërs hebben vergaard. Het moet om vele miljarden gaan".
