Geheim gezond oud worden bijna ontrafeld

Amerikaanse wetenschappers denken de locatie op ons erfelijk materiaal te hebben gevonden die is geassocieerd met een extreem hoge levensverwachting. Vermoedelijk bevat chromosoom 4 het gen of misschien meerdere genen dat een persoon een goede kans geeft op een gezond leven, langer dan gemiddeld.

De studie, uitgevoerd door onderzoekers van onder meer het Beth Israel Deaconess Medical Center van het Boston Kinderziekenhuis, wordt vandaag gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).

Wetenschappers hebben lang gezocht naar het geheim van mensen die 100 jaar of ouder worden. Het idee is dat deze mensen langzamer oud worden en aan ouderdom gerelateerde ziekten als kanker, Alzheimer en hart- en vaatziekten, op de een of andere manier weten te vertragen dan wel te vermijden. De vraag is hoe dat biologisch 'wordt geregeld'.

Omdat uit eerder onderzoek van de groep uit Boston al was gebleken dat 100-plussers ook vaak broers en zusters hebben die heel oud worden, beredeneerden ze dat erfelijkheid een grotere rol moet spelen dan omgevingsfactoren. Voor het onderzoek werden dan ook naast 137 100-plussers, een of meer bloedverwanten meegenomen. Uiteindelijk werd van 308 mensen in de leeftijd 91 tot 109 jaar, van voornamelijk Europese afkomst het dna onderzocht.

Gekeken werd welke overeenkomsten de deelnemers hadden in hun erfelijk materiaal. De zoektocht leidde naar een specifiek gebied op chromosoom 4, dat 100 tot 500 genen beslaat. De onderzoekers staan nu voor de lastige taak om uit te zoeken welke van deze genen voor een extreem lange levensverwachting verantwoordelijk zijn, en in welk opzicht die genen afwijken van de genen bij de gemiddelde mens. Het Amerikaanse team denkt dat het slechts om een kleine variatie in enkele genen kan gaan.

Het was reeds bekend dat bij organismen die lager op de evolutie-ladder staan, slechts enkele genen invloed hebben op een hoge levensverwachting. Bij mensen werd altijd gedacht dat dit een stuk complexer lag. Volgens de Amerikanen in PNAS lijkt het er echter op dat dit niet het geval is en dat ook bij mensen slechts een handjevol genen de levensverwachting regelt.

De onderzoekers benadrukken overigens dat ze er niet op uit zijn het geheim van de eeuwige jeugd te ontrafelen. "We proberen hoogstens achter het geheim van gezond oud worden te komen."