Nederland steunt Oekraïne deze winter met materialen om belangrijke energie-infrastructuur te kunnen herstellen. Het gaat om een zending van onder meer transformatoren, schakelcomponenten en kabels die nodig zijn om het elektriciteitsnet te helpen herstellen. Deze Nederlandse bijdrage is onderdeel van de 180 miljoen euro die het kabinet heeft uitgetrokken om Oekraïne te helpen om de winter door te komen, waarvan 18 miljoen euro voor herstel van vitale infrastructuur. De schade aan het elektriciteitsnet en andere belangrijke infrastructuur is recent nog verder opgelopen door Russische bombardementen. Hierdoor heeft een deel van de Oekraïense bevolking regelmatig geen toegang meer tot elektriciteit, warmte en/of water.

Materiaal voor reparaties
Rusland heeft sinds oktober talloze aanvallen uitgevoerd op het Oekraïense energienetwerk. Ondanks alle inspanningen van de Oekraïners wordt het steeds lastiger om reparaties uit voeren, onder meer vanwege een tekort aan materialen. De afgelopen periode hebben verschillende gesprekken plaatsgevonden met Oekraïne en de Europese Commissie om vast te stellen aan welke onderdelen en apparatuur de grootste behoefte is. De bijdrage van zo’n 6 miljoen euro aan materialen kan ingezet worden voor reparaties aan het elektriciteitsnet. De details van deze zending, zoals de uiteindelijke bestemming, zijn om veiligheidsredenen niet openbaar.

Nederland werkt voor de logistieke organisatie samen met de Europese Commissie. Het transport naar Oekraïne wordt vergoed door de humanitaire hulporganisatie van de EU. Er is internationaal een hulpactie op gang gekomen om Oekraïne van apparatuur te voorzien zodat de reparaties aan de energie-infrastructuur zo goed mogelijk door kunnen gaan.

Minister Jetten (Klimaat en Energie): ‘Nu de winter zijn intrede doet zijn de gevolgen van de ernstig beschadigde energie-infrastructuur des te groter voor de Oekraïense bevolking. Met deze noodleveringen willen we Oekraïne blijven helpen, zodat de hoognodige reparaties zo goed mogelijk door kunnen blijven gaan.'

Minister Schreinemacher (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking): ‘Door de Russische bombardementen wacht de Oekraïners nu een extra zware winter. Velen zitten zonder warmte en elektriciteit. Met de levering van transformatoren, kabels en andere spullen helpen we om dat leed wat te verzachten. Vanaf het begin van de oorlog staan we naast Oekraïne. Dat blijven we doen.'

In Iran vinden sinds 16 september grootschalige protesten plaats, waarbij Iraanse autoriteiten geweld gebruiken tegen vreedzame demonstranten. De Europese Unie (EU) heeft daarom mensenrechtensancties opgelegd aan Iraanse autoriteiten. Ook voor het leveren van Iraanse drones aan Rusland zijn EU-sancties opgelegd. Het ministerie van Buitenlandse Zaken krijgt online veel vragen over de situatie in Iran en de sancties. Ze beantwoorden de meest gestelde:

Wat gebeurt er in Iran?
Sinds 16 september 2022 zijn er in Iran grote protesten. Die begonnen na de dood van de 22-jarige Mahsa Amini. Volgens ooggetuigen zou zij na haar arrestatie door de Iraanse religieuze politie zijn mishandeld, met uiteindelijk de dood tot gevolg.

De protesten richten zich inmiddels ook tegen onderdrukking en de slechte economische situatie in het land. De Iraanse autoriteiten proberen de demonstraties te beëindigen door grootschalige inzet van de veiligheidsdiensten. In meerdere steden gaat dit gepaard met talloze arrestaties en geweld tegen vreedzame demonstranten. Er zouden inmiddels ten minste 410 personen, onder wie 58 minderjarigen zijn omgekomen en er zouden inmiddels 17.251 mensen zijn gearresteerd. Onafhankelijke monitoring wordt sterk belemmerd door beperkingen in toegang tot het internet.

Wat zijn de standpunten van Nederland over de situatie in Iran?
Nederland is zeer bezorgd over de situatie in Iran en houdt de situatie scherp in de gaten. Burgers hebben het recht om te demonstreren voor vrouwenrechten en andere mensenrechten. Nederland veroordeelt het geweld tegen vreedzame demonstraten en roept de Iraanse autoriteiten op om een gedegen, transparant en onpartijdig onderzoek in te stellen naar de dood van Mahsa Amini en andere slachtoffers van geweld door de Iraanse autoriteiten. Die oproep heeft Nederland onder andere gedaan in de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (VN), tijdens de Algemene Vergadering van de VN en in gesprekken met de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken. Ook heeft Nederland actief bijgedragen aan de recent ingestelde EU-mensenrechtensancties tegen Iran en denkt mee over vervolgstappen.

Onafhankelijk VN-onderzoek
Op 24 november werd er een speciale zitting van de VN-Mensenrechtenraad gehouden over Iran. Tijdens die bijzondere zitting is met Nederlandse steun een resolutie aangenomen waarmee een onderzoeksmechanisme ingesteld wordt naar alle mensenrechtenschendingen en burgerslachtoffers in Iran sinds de dood van Mahsa Amini.

Wat is de Nederlandse inzet voor het verwijderen van Iran uit de VN-Commissie voor de Status van de Vrouw?
Nederland is voorstander van het verwijderen van Iran uit de VN-Commissie voor de Status van de Vrouw (The Commission on the Status of Women). Op dit moment heeft Nederland geen directe invloed op dit besluit. Dat komt omdat het besluit wordt genomen via een resolutie in de Economische en Sociale Raad van de Verenigde Naties (ECOSOC). Nederland heeft momenteel geen zitting in deze raad. Wel maakt Nederland zich binnen de Europese Unie (EU) sterk voor verwijdering van Iran uit de commissie. De inzet is dat EU-landen die wel in de ECOSOC zitten de resolutie steunen die door de Verenigde Staten is ingediend.

Welke sancties legt de EU op aan Iran?
De EU legt om verschillende redenen sancties op aan Iran. Op 17 oktober heeft de EU nieuwe mensenrechtensancties ingevoerd vanwege de dood van Masha Amini en het geweld tegen vreedzame demonstranten. Op 14 november voerde de EU extra mensenrechtensancties in, tegen 29 personen en 3 entiteiten.

Op 20 oktober stelde de EU sancties in vanwege de rol van Iran bij de ontwikkeling en levering van drones (onbemande luchtvaartuigen) die Rusland inzet in zijn aanvalsoorlog tegen Oekraïne. De tegoeden van de gesanctioneerde personen en entiteiten zijn bevroren, en EU-burgers en -bedrijven mogen aan hen geen middelen meer ter beschikking stellen. Ook geldt er voor gesanctioneerden een reisverbod.

Wat is het reisadvies voor Iran?
De veiligheidssituatie in Iran is verslechterd. Daarom is het reisadvies voor heel Iran rood. Reis niet naar Iran. Wat uw situatie ook is: ga er niet naartoe. Het ministerie van Buitenlandse Zaken kan u (waarschijnlijk) niet helpen als u in de problemen komt. Verblijft u in Iran? Verlaat het land dan als dit op een veilige manier kan. Blijf uit de buurt van demonstraties. Lees het hele reisadvies voor Iran.

De rechtbank Overijssel veroordeelt een 59-jarige man tot een gevangenisstraf van 18 maanden, waarvan 10 maanden voorwaardelijk met een proeftijd van 5 jaar voor het plegen van ontucht met een minderjarige leerlinge en het bezit van kinderporno. Daarnaast mag de man het beroep als docent van minderjarigen niet meer uitoefenen, moet hij verplicht in behandeling en moet hij het slachtoffer een schadevergoeding betalen van ruim 8.000 euro.

Seksueel getinte gesprekken
In 2014 pleegde de man als leerkracht en vertrouwenspersoon een half jaar lang meerdere malen ontucht met de toen 15-jarige leerlinge van een middelbare school in Groningen. Hij voerde als vertrouwenspersoon op school veel gesprekken met haar over haar persoonlijke problemen en na verloop van tijd vond het contact tussen de man en de leerlinge ook via WhatsApp en later ook via een anonieme chatsite plaats. De gesprekken werden seksueel getint en de man wist de leerlinge ertoe te bewegen dat zij vergaande seksueel getinte afbeeldingen van haarzelf naar hem verstuurde. De man was, naar eigen zeggen, verliefd, en deze verliefdheid leidde ertoe dat hij seksuele handelingen met haar pleegde.

Vertrouwen ernstig beschaamd
De rechtbank neemt het de man zeer kwalijk dat hij niet in staat was om professionele afstand tot zijn leerlinge te bewaren. In plaats daarvan heeft de man zich laten leiden door zijn eigen gevoelens en seksuele behoefte. De rechtbank rekent dit de man zwaar aan. Door zijn handelwijze heeft hij ernstig inbreuk gemaakt op het vertrouwen dat de leerlinge in hem had als leerkracht en haar vertrouwenspersoon en als mens. Ook heeft hij met zijn handelen het vertrouwen van zijn collega’s en de ouders van de leerlinge op ernstige wijze beschaamd. Een middelbare school behoort een veilige plaats te zijn voor leerlingen, waar zij tegen seksueel overschrijdend gedrag moeten worden beschermd. De man had, als volwassen man en in het bijzonder als leerkracht en vertrouwenspersoon, zijn verantwoordelijkheid moeten kennen en de minderjarige leerlinge tegen zichzelf in bescherming moeten nemen.

De rechtbank spreekt de man vrij voor de ontuchtige handelingen die hij na haar zestiende verjaardag bij de leerlinge gepleegd zou hebben, omdat het bewijs daarvoor in die periode ontbreekt.

De rechtbank in Haarlem behandelt op vrijdag 9 december een vreemdelingenzaak over het verbod dat de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid heeft opgelegd aan David Icke om twee jaar het Schengengebied in te reizen.

Vanwege de verwachte grote belangstelling voor de zitting, is er een livestream beschikbaar. Via deze stream kunnen belangstellenden de zitting op 9 december vanaf 11.00 uur via een videoverbinding volgen.

Nu Sinterklaas achter de rug is zou je denken dat het ruim baan is voor de kerstfilms, maar deze week ziet geen nieuwe films uit die categorie in de bioscopen verschijnen. Wat kunnen we wel gaan zien? Let's have a look.

White Noise

Tegelijkertijd hilarisch en afschuwelijk, lyrisch en absurd, gewoontjes en apocalyptisch, vertelt White Noise het verhaal van een hedendaagse Amerikaanse familie en hun poging om te dealen met de mondaine conflicten van het dagelijks leven. Onderwijl worstelen ze met de universele mysteries in de liefde, de dood en de mogelijkheid op geluk in een onstabiele wereld. Gebaseerd op het boek van Don DeLillo.

Call Jane

Joy (Elizabeth Banks), een huisvrouw in het Amerika van de jaren ’60, kijkt uit naar het krijgen van haar tweede kind. Maar haar roze wolk wordt overschaduwd door het nieuws dat deze zwangerschap haar eigen leven serieus in gevaar brengt. Omdat de reguliere doktoren haar niet willen helpen, wendt ze zich tot ‘The Janes’ een geheime groep vrouwen die onder leiding van de charismatische Virginia (Sigourney Weaver) alles riskeert om vrouwen als Joy hun eigen keus te kunnen laten maken. De vrouwen redden hiermee Joy’s leven en deze ingrijpende gebeurtenis wakkert bij haar de ambitie aan om zelf ook andere vrouwen te helpen hun eigen lot te bepalen.

La nuit du 12

Elke rechercheur komt ergens in zijn carrière wel een zaak tegen die hem meer raakt dan andere zaken, zonder precies te weten waarom. Een zaak die blijft rondspoken, en de rechercheur niet loslaat. De ambitieuze rechercheur Yohan Vivès (Bastien Bouillon) is net gepromoveerd tot hoofdinspecteur bij de recherche van Grenoble wanneer de moordzaak van Clara op zijn bord belandt. Zij is in de nacht van de twaalfde op gruwelijke wijze om het leven gebracht, maar van de dader is geen spoor. Vivès en zijn doorgewinterde partner Marceau (Bouli Lanners) ondervragen verdachte na verdachte, maar tot een oplossing komen ze niet. De zaak wordt met de dag kouder, tot het onderzoek officieel wordt beëindigd. Maar Vivès en Marceau kunnen het mysterie rond Clara’s dood niet loslaten. La nuit du 12 is gebaseerd op een bestaande cold case, en is behalve een intense whodunnit ook een onderzoek naar mannelijk geweld waarvan vrouwen het slachtoffer zijn, maar tegelijkertijd door de samenleving worden afgerekend op wulps gedrag.

Armageddon Time

Armageddon Time is een zeer persoonlijk coming-of-age-verhaal van de gerenommeerde filmmaker James Gray over de kracht van familiebanden en het najagen van de ‘American Dream’. De sterrencast van de film bestaat onder meer uit Anthony Hopkins, Anne Hathaway en Jeremy Strong.

The Offering

In de hoop zich te verzoenen met zijn streng orthodox-joodse vader, keert Arthur na vijftien jaar samen met zijn zwangere vrouw terug naar huis. Hij heeft echter nog een geheime reden om zijn vader op te zoeken. Als in de kelder van het huis waar vader Saul het mortuarium van de gemeenschap runt een lijk wordt binnengebracht, blijkt daar een oude entiteit in te huizen. En deze kwaadaardige Abyzou - volgens de mythe verantwoordelijk voor miskramen en kindersterfte - blijkt sinistere plannen te hebben. De demon drijft iedereen tot het uiterste en zal ervoor zorgen dat sommigen meer verliezen dan hun alleen verstand.

Lyle, Lyle, Crocodile

Nadat het gezin Primm (Constance Wu, Scoot McNairy, Winslow Fegley) naar New York verhuist, heeft hun jongste zoon Josh moeite om te wennen aan zijn nieuwe school en om vrienden te maken. Dat verandert allemaal als hij op de zolder van het huis waar ze nu wonen Lyle (stem van Shawn Mendes) ontdekt. Lyle is een zingende krokodil die dol is op badderen, kaviaar en goede muziek. Al snel worden ze vrienden. Als Lyle bedreigd wordt door boze buurman Mr. Grumps (Brett Gelman) moet het gezin samenwerken met Lyles charismatische eigenaar Hector P. Valenti (Javier Bardem). Samen laten ze iedereen zien dat je er soms onverwachts familie bij kunt krijgen en dat er niks mis is met een grote zingende krokodil die een nog grotere indruk maakt.

Mi país imaginario

In Mi país imaginario keert documentairemaker Patricio Guzmán (La cordillera de los sueños, Nostalgia de la Luz) terug naar Chili om verslag te doen van de onverwachte revolutie die in oktober 2019 begon. Guzmán moest Chili na de mislukte revolutie van 1973 verlaten, toen het land ten prooi viel aan de dictatuur. Maar nu is er hoop op een eerlijke samenleving. Na de verhoging van de prijs voor een metrokaartje komt het in oktober 2019 tot protesten in Santiago, Chili. Anderhalf miljoen mensen gingen de straat op. Ze protesteerden niet alleen tegen de hoge prijzen van de metro, maar ook tegen de falende democratie en voor verbetering van het onderwijs en de gezondheidzorg. Nu is het tijd voor een nieuwe grondwet die de dictatuur definitief achter zich laat. Het zijn vooral vrouwen die het voortouw nemen en een belangrijke rol spelen bij het schrijven van deze nieuwe grondwet.

LeoLeo: Het Alpacafeest!

Welkom op de Alpaca boerderij van Boer Hector! Hier beleven zijn Alpaca’s Leo, Lea en Luis de leukste avonturen vol met liedjes! Maar, gaat het grote verjaardagsfeest van Luis dit jaar wel door?

Met de aanstelling van James Gunn en Peter Safran als de nieuwe head honchos bij DC Studios valt natuurlijk te verwachten dat zij hun eigen stempel drukken op de films die de studio uitbrengt, en welke films dat zijn. Vandaag werd bekend dat de geplande derde film over Diana of Themyscira, oftewel Wonder Woman, voorlopig in de ijskast gaat.

De eerste film over de superheld, gespeeld door Gal Gadot, kwam uit in 2017 nadat het personage een jaar eerder haar debuut maakte naast Batman en Superman. Een vervolg kwam dankzij corona nooit in de bioscopen, maar werd uiteindelijk op home video en streaming ook niet geweldig ontvangen. Wel ging regisseur Patty Jenkins, onder andere samen met schrijver Geoff Johns, aan de slag met een derde film. Deze staat nu on hold.

Gunn en Safran hebben de afgelopen tijd hun plannen gemaakt voor wat ze gaan doen, nu zij de touwtjes in handen hebben. Er zijn natuurlijk al films in productie of bijna afgerond, zoals een tweede Shazam, een tweede Aquaman en een film over de Flash, maar daarna zou het roer wel eens helemaal om kunnen gaan. Volgens het duo past de visie voor de derde Wonder Woman niet in de plannen die zij voor het filmuniversum als geheel voor zich zien, beweert de Hollywood Reporter (THR) gehoord te hebben.

Dit betekent natuurlijk niet dat er geen nieuwe film meer komt over de superheld, maar het zou een hele andere benadering kunnen krijgen dan de afgelopen films, zelfs in zoverre dat de titelrol door een ander wordt gespeeld. Volgens THR bestaat er de mogelijkheid dat de studio voor alle helden nieuwe gezichten gaat zoeken, wat betekent dat Henry Cavills recente cameo als Superman in Black Adam op een dood eind stuit. Overigens staat een vervolg op die film vermoedelijk ook op de tocht, dankzij tegenvallende resultaten.

Als er voor bestaande helden nieuwe gezichten worden gezocht kan dat direct invulling geven aan het gerucht dat Jason Momoa, die tot nu toe Arthur Curry/Aquaman heeft gespeeld, de rol van de buitenaardse premiejager Lobo kan gaan spelen.

De tijd zal het leren; Gunn en Safran houden naar verluidt volgende week een presentatie voor Warner Bros. Discovery-CEO David Zaslav. Met een beetje geluk wordt er daarna meer bekend.

Gal Gadot heeft misschien voor het laatst met de zweep geslagen

In het zuiden van Duitsland, de omgeving van Ulm is afgelopen maandag een 14-jarig meisje doodgestoken in het bijzijn van een 13-jarige schoolvriendin, zij ligt zwaargewond in het ziekenhuis. De meisjes waren op weg naar de bushalte om naar school te gaan met de bus toen een 27-jarige asielzoeker uit Eritrea hen neerstak. 

Een Turkse ambassadeur bezocht de plek van het drama, gezien het meisje van Turkse komaf is. Het tweede meisje ligt nog in het ziekenhuis, haar verwondingen zijn niet levensbedreigend. Ook inwoners van het dorp zijn geschokt en bedroefd. Vanavond om 18:00 is er een herdenkingsdienst.

De verdachte kon niet direct worden verhoord door verwondingen die hij zichzelf aandeed. Dinsdag kon dit wel, echter beroept hij zich op zijn zwijgrecht, het motief is hierdoor niet bekend. Volgens Strobl, de minister van Binnenlandse Zaken van de getroffen deelstaat Baden-Württemberg spelen er geen politieke of religieuze motieven. Er werden nog twee andere verdachten aangehouden, deze zijn later weer vrijgelaten.  

Komende dinsdag wordt het waterpeil van de grachten met 7 centimeter verlaagd voor het verhuizen van een woonboot die aan Geldersekade in de binnenstad van Amsterdam ligt. De kademuur daar wordt deels vernieuwd en er worden bomen geplant. Een verplaatsing van een nabijgelegen woonboot is noodzakelijk vanwege veiligheidsredenen tijdens de werkzaamheden.

Om het verplaatsen van de woonboot mogelijk te maken verlaagt Rijkswaterstaat op 13 december voor 2 uur het waterpeil in het Noordzeekanaal. Bij een 3D-meting bleek dat de woonboot niet onder de brug door kan varen. Via verschillende open verbindingen van de grachten in de stad met het Noordzeekanaal, daalt het water in de grachten hierdoor ook met 7 centimeter. Door deze daling kan de woonboot onder de Bantammerbrug door. Lees verder op de site van AT5

Op 1 november 2022 maakte het RIVM bekend dat bij het opstellen van de top 100-lijst van ammoniakuitstoters verkeerde emissiefactoren zijn gebruikt voor sommige staltypen. Het RIVM heeft onderzocht of deze onjuiste data ook in andere RIVM-producten zijn gebruikt. Uit deze analyse, die met ondersteuning van experts van Wageningen University & Research en CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek)is uitgevoerd, blijkt nu dat de impact beperkt is. Nu de impact bekend is, vervalt ook de tijdelijke publicatiestop die het RIVM in afwachting van de resultaten had ingesteld.

Het bindend advies in een langlopend conflict tussen de Gemeente Amersfoort en een projectontwikkelaar blijft in stand. Dat heeft de rechtbank Midden-Nederland beslist. De bindend adviseurs oordelen dat de gemeente een schadevergoeding aan de projectontwikkelaar moet betalen. De gemeente is het daar niet mee eens en heeft de rechtbank daarom gevraagd dit terug te draaien door het bindend advies te vernietigen. Maar volgens de rechtbank is er geen reden om dat te doen.

Langlopend conflict
De Gemeente Amersfoort en de projectontwikkelaar hebben al veertig jaar een conflict over het bouwen van woningen. De projectontwikkelaar stelt dat de gemeente zich niet aan gemaakte afspraken heeft gehouden en dat hij daardoor schade heeft geleden. Partijen troffen eind jaren negentig een schikking die is vastgelegd in een vaststellingsovereenkomst. Zo werd onder andere afgesproken dat de gemeente meerdere stukken grond voor het bouwen van woningen aan de projectontwikkelaar moest aanbieden. Maar ook over deze afspraak ontstond een conflict. Uiteindelijk legde de projectontwikkelaar het geschil in 2015 voor aan drie bindend adviseurs die zich over de ontstane situatie hebben gebogen.

Bindend advies
Vijf jaar later, in 2020, was het oordeel van de adviseurs klaar. Eén van de conclusies was dat de gemeente zich niet heeft gehouden aan de tussen partijen in de vaststellingsovereenkomst afgesproken aanbiedingsverplichting richting de projectontwikkelaar. Die heeft hierdoor uiteindelijk te weinig woningen kunnen bouwen en leed hierdoor schade. De gemeente moet hem daarom een schadevergoeding betalen. Om wat voor een bedrag het gaat is op dit moment onderwerp van een andere procedure die voorligt aan bindend adviseurs.

Uitspraak en gevolg daarvan
De rechtbank gaat niet mee met het verzoek van de Gemeente Amersfoort om het bindend advies te vernietigen. Voor het vernietigen van een bindend advies geldt een zeer hoge drempel. Het moet onaanvaardbaar zijn dat partijen aan het bindend advies zijn gebonden. De rechter mag niet snel tot die conclusie komen. Er moet sprake zijn van ernstige procedurefouten of de inhoud van het bindend advies moet onaanvaardbaar zijn. De argumenten die de Gemeente Amersfoort daarvoor heeft aangevoerd gaan niet op. Er is geen sprake van ernstige procedurefouten. Er heeft een goede procedure plaatsgevonden waarbij hoor- en wederhoor is toegepast. Ook hebben de bindend adviseurs niet over zaken geoordeeld die niet aan hen zijn voorgelegd. De Gemeente Amersfoort had dat aangevoerd, maar krijgt daarin dus geen gelijk. Ook is de inhoud van het oordeel van de bindend adviseurs niet onaanvaardbaar en konden ze tot hun oordeel komen. Aldus de rechtbank.

De uitspraak van de rechtbank betekent dat het bindend advies in stand blijft en dat de Gemeente Amersfoort op grond hiervan een schadevergoeding aan de projectontwikkelaar moet betalen. De gemeente kan nog wel tegen deze uitspraak in hoger beroep gaan.

Rozijnen blijken nog zwaarder besmet met pesticiden dan in voorgaande jaren. Er zijn zelfs veelvuldig sporen van illegale middelen aangetroffen. Ondanks gezondheidsrisico’s voor consumenten is er niet opgetreden door de NVWA. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van voedselwaakhond Foodwatch die jaarlijks de controlecijfers van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft opgevraagd. “Het zijn schrikbarende resultaten die heel duidelijk maken dat er rigoureuze ingrepen nodig zijn om ons voedsel veilig en eerlijk te maken. Supermarkten en overheden moeten nu eindelijk eens hun verantwoordelijkheid nemen”, aldus campaigner Anke Bakker van Foodwatch.

De cijfers laten zien dat rozijnen vorig jaar een nieuw record hebben gebroken als het gaat om verontreiniging met pesticiden. Het gemiddeld aantal gifresten per monster was 18,6 en op één monster van Jumbo werden maar liefst 39 soorten resten landbouwgif gevonden. Vorig jaar bracht Foodwatch ook al nieuws over de 'gifkrenten'. De verontreiniging was toen al hoog, met een gemiddeld aantal gifstoffen van 10,8. Het maximumaantal aangetroffen gifstoffen in één monster was toen 30. In 2021 is de situatie nog verder verslechterd. Er waren ook gezondheidsrisico’s, maar omdat deze niet overeenkwamen met de handhavingsnormen is er niet opgetreden door de NVWA.

Omdat de veiligheidsnormen alleen iets zeggen over de individuele residuen, wordt er geenszins rekening gehouden met stapeleffecten van gifmixen. Dit terwijl verschillende resten elkaar gevaarlijk kunnen versterken. Foodwatch slaat ook dit jaar alarm om deze gebrekkige veiligheidsberekeningen en doet wederom een beroep op supermarkten om rozijnen met gifcocktails uit de schappen te weren.

Geen enkele supermarkt onderneemt actie tegen gifcocktails op rozijnen, ondanks eerdere waarschuwingen van Foodwatch. Een aantal supermarkten heeft in het verleden wel eisen gesteld over het maximaal aantal residuen dat er in en op vers fruit mag zitten. Aldi en Lidl hanteren een maximum van vijf en Albert Heijn legt de limiet op drie bestrijdingsmiddelen per versproduct. Vanwege de mogelijke gezondheidsrisico’s door combinatie-effecten zouden alle supermarkten dergelijke eisen moeten instellen en ook moeten toepassen op gedroogd fruit, waaronder rozijnen. Afspraken met telers moeten als doel hebben om landbouwgif helemaal te verbannen.

Foodwatch roept supermarkten bovendien op om in de winkel bij de schappen actief te communiceren over het (gebrek aan) beleid rondom pesticiden. Anke Bakker: “Welke eisen stellen supermarkten qua teelt en residuen? De consument heeft recht op deze informatie, om een weloverwogen keuze kunnen te maken.”

Op 18 rozijnenmonsters zijn in totaal 73 keer residuen gevonden van pesticiden die verboden zijn in EU-landbouw. Het gaat om 15 verschillende soorten illegale middelen. Deze rozijnen werden verkocht door Albert Heijn, Aldi, Jumbo, Lidl en Plus. Ondanks dat Brussel deze middelen in de eigen landbouw heeft verboden, wordt de import van producten die hiermee zijn geteeld buiten de EU wel toegestaan. Foodwatch wil dat dit stopt, want Europa blijft er anders aan meewerken dat arbeiders in de druiventeelt in andere landen worden blootgesteld aan bewezen schadelijke middelen. Daarbij belanden de gifresten via import van voedsel alsnog op het bord van Nederlandse consumenten.

Foodwatch wijst erop dat verboden bestrijdingsmiddelen nog steeds door EU-lidstaten worden geproduceerd voor de export naar andere werelddelen. “Het is moreel totaal verwerpelijk dat we deze dubbele standaard hanteren. Europa kan dit met geen mogelijkheid goedpraten en moet hier een einde aan maken”, zo verwoordt Anke Bakker. Foodwatch strijdt al jaren tegen deze grote gifroute. Ruim 79.000 mensen hebben al een protestmail via de e-mailactie van Foodwatch naar pesticidenproducenten Bayer, BASF en Syngenta gestuurd om hiermee te stoppen, en riepen de Europese Commissie op om een exportverbod in te stellen.

De NVWA doet zelden metingen bij biologische rozijnen, maar de 11 metingen van de afgelopen vier jaar laten wel een merkwaardig beeld zien. Gemiddeld werden er alsnog 0,7 gifresten per meting gevonden. Het ging om een totaal van acht residuen, waarvan niet één is toegestaan bij de biologische teelt en vijf zelfs illegaal zijn in de EU landbouw. Of deze producten misschien ten onrechte biologisch zijn gecertificeerd, is door de NVWA niet verder onderzocht.

In vergelijking met gangbare rozijnen zijn biologische rozijnen vele male schoner. Zolang de politiek en supermarkten onvoldoende strenge eisen stellen aan het bestrijdingsmiddelengebruik, raadt Foodwatch consumenten aan om zoveel mogelijk biologische rozijnen te kopen.

Duidelijk is dat rozijnen nog steeds niet schoon zijn, ondanks alle op papier gestelde ambities van de EU om het pesticidengebruik te verminderen. Foodwatch heeft recent het rapport ‘Locked-in pesticides’ gepresenteerd, over hoe de Europese landbouw gevangen zit in het destructieve pesticidensysteem en wat ervoor nodig is om uit deze houdgreep te komen. In het rapport wordt een exit-strategie per gewas beschreven waarmee het mogelijk is om in 2035 helemaal pesticidenvrije landbouw in de EU te realiseren. Daarvoor is wel drastische hervorming van Europees en nationaal landbouwbeleid nodig.

In de periode juli tot en met oktober 2022 is in Nederland 7,3 miljard kubieke meter aardgas verbruikt. Dat is 17 procent minder dan in dezelfde periode vorig jaar. Ook werd meer gas ingevoerd, waarbij de invoer van vloeibaar gas bijna verdubbelde. De gasvoorraad van Nederland was eind oktober hoger dan de Europese norm. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.

De daling van het aardgasverbruik in de periode juli tot en met oktober 2022 komt onder andere door de hoge aardgasprijzen. Sinds augustus geldt een vrijwillige besparingsnorm. EU-landen hebben afgesproken om vanaf augustus 2022 minimaal 15 procent te besparen op het historisch verbruik (het gemiddelde gasverbruik van de laatste vijf jaar). Het gasverbruik van Nederland lag in de periode augustus tot en met oktober 2022 ruim 30 procent lager dan het historisch verbruik van de afgelopen vijf jaar (2017-2021).

Gasverbruik grote industriële bedrijven gedaald
In de periode juli tot en met oktober 2022 verbruikten vooral grote industriële bedrijven minder aardgas (-26 procent). De hoge aardgasprijs was een belangrijke oorzaak. Vooral bedrijven in de aardolie-industrie en de chemische industrie verbruikten minder. Gascentrales verbruikten in dezelfde periode juist meer (+30 procent).

Bijna verdubbeling invoer vloeibaar aardgas
In de periode juli tot en met oktober 2022 is meer aardgas (+15 procent) ingevoerd dan in dezelfde periode vorig jaar. Het ging vooral om meer vloeibaar aardgas (+192 procent). Dit LNG (liquefied natural gas) wordt met schepen aangevoerd, voornamelijk vanuit de Verenigde Staten (52 procent van het totaal) en Rusland (16 procent van het totaal). Een belangrijke oorzaak is de ingebruikname van de LNG-terminal voor de kust van de Eemshaven. Een derde van de totale invoer is vloeibaar aardgas.

In de periode juli tot en met oktober 2022 werd minder gasvormig gas ingevoerd, vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. Vooral vanuit Noorwegen nam de import sterk af met 5 miljard m3 (-55 procent). De export van aardgas is in de maanden juli tot en met oktober gestegen (+6 procent), vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. Er werd vooral meer gasvormig aardgas uitgevoerd naar Duitsland (+47 procent).

Gasvoorraden voldoen aan Europese norm
Eind oktober 2022 was voldoende gasvormig gas (91 procent) en vloeibaar gas (71 procent) op voorraad om te voldoen aan de EU-norm. Ondanks minder gaswinning (0,7 miljard m3) en de hoge gasprijzen, zijn de opgeslagen voorraden met ruim 4,4 miljard m3 toegenomen, in vergelijking met oktober vorig jaar. Door meer aardgas te importeren en minder te exporteren, en door een lager gasverbruik, werd meer aardgas opgeslagen in de gasvoorraden. De gasvoorraad van Nederland voldoet aan de norm van de Europese Unie, een gasopslag die voor minimaal 80 procent gevuld is. Voor gasvormig gas was de opslag voor 91 procent gevuld, voor vloeibaar gas met 71 procent.

Consumentengoederen en -diensten waren in november 9,9 procent duurder dan in dezelfde maand een jaar eerder, meldt het CBS. In oktober was de inflatie 14,3 procent. De daling van de inflatie kwam vooral door de prijsontwikkeling van energie.

Het CBS publiceert naast het algemene inflatiecijfer maandelijks ook wat de inflatie is exclusief de prijsontwikkeling van energie (gas, elektriciteit en stadsverwarming) en brandstof. In november waren consumentengoederen en –diensten exclusief energie en motorbrandstoffen 6,8 procent duurder dan in dezelfde maand vorig jaar. In oktober was de prijsstijging op jaarbasis 6,9 procent.

De inflatie wordt elke maand gemeten als de stijging van de consumentenprijsindex (CPI) ten opzichte van dezelfde maand in het voorgaande jaar. De CPI geeft het prijsverloop weer van een pakket goederen en diensten zoals dit gemiddeld wordt aangeschaft door de Nederlandse huishoudens. Een inflatie van 9,9 procent in november 2022 betekent dat de prijzen van consumentenproducten 9,9 procent hoger zijn dan in november 2021. De inflatie van 9,9 procent in november komt dus niet bovenop de inflatie van 14,3 procent in oktober.

Kleinere prijsstijging energie
De forse afname van de inflatie kwam met name door de prijsontwikkeling van energie (elektriciteit, gas en stadsverwarming). Energie was in november 70 procent duurder dan in dezelfde maand een jaar eerder. In oktober 2022 was energie 173 procent duurder dan in oktober 2021.

In het najaar van 2022 kondigde het kabinet twee maatregelen aan om de energiekosten van huishoudens te verlagen: de tijdelijke maatregel voor tegemoetkoming in de energieprijzen en het prijsplafond op energie. De tegemoetkoming, die in november 2022 voor het eerst is uitgekeerd, wordt gezien als een inkomenssteun en heeft daarom geen invloed op de CPI. Het prijsplafond heeft wel een directe invloed op de prijs van geleverde elektriciteit of gas en wordt daarom wel meegenomen in de CPI. Dit wordt verder toegelicht in het artikel 'Uitwerking van energiemaatregelen in de CPI'.

Onderzoek naar energieprijzen
Energie levert momenteel een belangrijke bijdrage aan de totale inflatie. De prijsontwikkeling van energie wordt gemeten op basis van nieuwe contracten. Veel huishoudens hebben echter momenteel een bestaand contract voor gas en elektriciteit. Het CBS onderzoekt nieuwe methoden voor het meten en berekenen van de energieprijzen in de CPI en HICP, waarbij actuele ontwikkelingen van energieprijzen verfijnder in kaart worden gebracht. Eind oktober zijn de voorlopige onderzoeksresultaten gepubliceerd. Het CBS maakt in het onderzoek gebruik van databestanden die aangeleverd zijn door energiemaatschappijen.

Het CBS zal de komende tijd bij de berichtgeving over inflatie regelmatig meer informatie geven over de voortgang en de uitkomsten van het onderzoek. De verwachting is dat het onderzoek begin 2023 ver is gevorderd. Dan komt er ook meer duidelijkheid over de waarnemingsmethode van energieprijzen die gaat worden ingevoerd en over de datum waarop de nieuwe methode wordt geïmplementeerd. De reeds gepubliceerde cijfers worden bij het moment van de overstap naar een nieuwe methode niet aangepast.

Neerwaarts effect motorbrandstoffen
De motorbrandstoffen hadden een neerwaarts effect op de inflatie. Motorbrandstoffen waren in november 0,6 procent goedkoper dan in dezelfde maand een jaar eerder. In oktober was er nog een prijsstijging van 7,5 procent op jaarbasis. Voor een liter Euro 95 aan de pomp werd gemiddeld 1,91 euro betaald in november, in oktober was dat 2,00 euro. De prijs van diesel ging van 2,08 euro in oktober naar 1,93 euro in november.

Verblijf in bungalowparken stijgt minder in prijs
De inflatie werd lager door de prijsontwikkeling van een verblijf in een bungalowpark. Een verblijf in een bungalowpark was in november 1,2 procent duurder dan in dezelfde maand een jaar eerder. In oktober was dat 8,4 procent. De inflatie werd ook lager door de prijsontwikkeling van kleding. De prijsstijging op jaarbasis nam af van 9,4 procent in oktober naar 6,6 procent in november.

Opwaarts effect voeding
De prijsontwikkeling van voeding had een verhogend effect op de ontwikkeling van de inflatie. Voeding was in november 15,7 procent duurder dan in dezelfde maand vorig jaar. In oktober was de prijsstijging 14,0 procent. Met name de prijzen van brood- en graanproducten, vlees en zuivelproducten droegen hier aan bij.

Inflatie eurozone neemt af
Het CBS publiceert sinds 1996 twee verschillende cijfers voor inflatie. Een op basis van de consumentenprijsindex (CPI) en een op basis van de geharmoniseerde index van consumentenprijzen (HICP). Consumentengoederen en -diensten in Nederland waren volgens de HICP in november 11,3 procent duurder dan in dezelfde maand een jaar eerder, in oktober was dat 16,8 procent. De inflatie in de eurozone daalt van 10,6 procent in oktober naar 10,0 procent in november.

Goede morgen!

Wat zullen we er van zeggen? Gister was op zich helemaal geen slechte dag. Vandaag lijkt er minder goed uit te zien. Een regengebied trekt over het land, in de loop van de ochtend trekt deze naar het oosten weg. In het uiterste noordoosten kan dit mogelijk natte sneeuw bevatten. Later kunnen er ook buitjes met natte sneeuw voorkomen aan de kust vanuit het noordwesten. Ook in het zuiden kan dan nog een buitje vallen. Ook is er kans op plaatselijke gladheid door bevriezing van de weg.

Het wordt tussen de 4 en 7 graden bij een zwakke tot matige wind uit het westen tot noordwesten. Vanavond komen er opklaringen voor en plaatselijk mist, ook dan kan er gladheid ontstaan door bevriezing van de weg. In de nacht naar vrijdag gaat het licht vriezen en komt er op veel plaatsen mist voor.

De komende dagen is het vrij rustig met de meeste kans op winterse neerslag op zondag, maar eerst is er zaterdag nog kans op code geel. Maar dat lees je in een later weerbericht. 

Tot de volgende maar weer!

DJMO zag de regenboog maar geen regen. Dat kwam later.. (Foto: DJMO)

Jouw foto of filmpje bij het weerbericht? Mail hem naar weer@fok.nl onder vermelding van je username en waar je de foto (ongeveer) hebt gemaakt. Dan kom je 'm vanzelf tegen!