Mr. Holmes
In Mr. Holmes wordt een laatste blik gegund op de bekendste 'consulting detective' uit de literatuurgeschiedenis, wanneer een negentigjarige Sherlock Holmes terugkijkt op zijn leven en nog één keer probeert die laatste onopgeloste zaak tot een bevredigend einde te brengen.
Sherlock Holmes is een veelzijdig figuur. In meerdere opzichten. Niet alleen is het iemand met een brede kennis van de wereld, een sterk perceptievermogen en hoge intelligentie, het is ook een personage waar uiteenlopende verhalen over verteld kunnen worden. En het is iemand die door de jaren heen steeds opnieuw in nieuwe vertolkingen voorkomt. Zo zou je bijvoorbeeld kunnen zeggen dat er momenteel vier acteurs zijn die zichzelf de 'huidige' Sherlock Holmes kunnen noemen. De bekendste is natuurlijk Benedict Cumberbatch, die de rol speelt in de BBC-serie Sherlock, of Robert Downey, Jr., die mogelijk nog een derde keer in de huid van de detective kruipt. En er is natuurlijk Johnny Lee Miller, die in de Amerikaanse serie Elementary zijn eigen versie van Sherlock weergeeft.
De vierde acteur is, met de release van Mr. Holmes, Sir Ian McKellen. Hij speelt een Holmes die ergens in de negentig is, aan het einde van zijn leven en al lang en breed gestopt met het dagelijkse detectivewerk. Hij woont ergens op het platteland in een huisje, onderhoudt zijn bijen en vindt het allemaal wel best. Maar terwijl zijn geheugen langzaam achteruit gaat denkt hij toch terug aan een jaar of dertig eerder, toen hij stopte met speuren. Hij heeft zijn laatste zaak nooit op kunnen lossen en dat knaagt aan hem. Misschien kan hij het nog één keertje doen?
Wat opvalt aan Mr. Holmes is dat het geen gebruikelijk Sherlock Holmes-verhaal is. Er is geen actuele zaak, er is geen speurtocht vol aanwijzingen en wendingen en er is geen John Watson. Sherlocks partner is in dit verhaal al jaren uit beeld. De energie van Mr. Holmes is ook compleet anders dan wat fans van het personage gewend zijn: McKellen laat een Holmes zien die in principe tevreden is met zijn leven en veel minder de drang voelt om zich te bewijzen. Er is meer rust, en daardoor meer ruimte om eens wat dieper in het personage te kijken dan gebruikelijk is in Sherlock Holmes-verhalen. Het geeft Holmes de kans om commentaar te leveren op de vele verhalen over zijn leven, en onjuistheden aan de kaak te stellen.
Dat betekent echter niet dat er niets te speuren en op te lossen valt; in zekere zijn blijft Holmes daar waarschijnlijk tot zijn laatste adem mee bezig. De detective bespreekt zijn laatste, onopgeloste zaak met de zoon van zijn huishoudster, een bijdehand jochie die zo in zijn voetsporen zou kunnen stappen. Samen zorgen ze voor de bijen; de band tussen de twee zorgt voor een klankbord voor Holmes, maar voelt ook aan als een laatste kans om zijn kennis door te geven aan een jongere generatie.
Ian McKellen lijkt perfect gecast om de legende weer te geven. Hij brengt in zijn vertolking van de detective een rust, maar weet die weer te verstoren door zijn onvrede met die onopgeloste zaak. Het geeft de gelegenheid te onderzoeken wie Holmes nu eigenlijk was, op een manier die bijna doet vergeten dat hij in het geheel een verzinsel van Arthur Conan Doyle is.
Mr. Holmes brengt een Sherlock Holmes-verhaal voor wie niet zo'n zin heeft in actie of vliegensvlugge deducties. Wie niet in razend tempo achter een zaak aan wil rennen in een poging de detective bij te houden. Het is een karakterstudie, een terugblik en in zijn eenvoud een mooi laatste hoofdstuk uit het leven van een bijna overbelicht, maar nog immer interessant personage.
