Ruim 1 op de 5 jongeren had suïcidale gedachten tijdens laatste lockdown

Ruim 1 op de 5 jongeren tussen 12 en 25 jaar (22%) dacht er in de periode december 2021 tot en met februari 2022 serieus over na om een einde aan het leven te maken. In deze periode - er gold een lockdown in Nederland - ging het met volwassenen juist beter. Dit en meer blijkt uit het derde kwartaalonderzoek door Netwerk GOR, een samenwerking van het RIVM, het Nivel, ARQ Nationaal Psychotrauma Centrum en GGD GHOR Nederland.

Het doel van gezondheidsmonitor is om te zorgen voor goede informatie over de gevolgen van COVID-19 voor de gezondheid en het welzijn van de bevolking. Hiermee kan het Netwerk GOR beleidsmakers adviseren en ondersteunen om een passend aanbod van zorg en ondersteuning op te zetten, zodat negatieve gezondheidseffecten beperkt kunnen worden. Ook geven de resultaten inzicht in bestaande risico’s en kwetsbaarheden die ook los van deze crisis aandacht verdienen.

Groepen jongeren met meer kans op suïcidale gedachten
Naast panelonderzoek met jongeren zijn huisartsengegevens geanalyseerd. Huisartsen registreerden in de onderzochte periode 37% vaker ‘suïcide’ – een categorie waar ook suïcidale gedachten en pogingen tot suïcide onder vallen – bij jongeren dan in dezelfde periode in 2019, vóór de coronamaatregelen. Ook werd onderzocht bij welke groepen jongeren de kans groter is dat zij serieus over zelfdoding nadenken. Het bleek vooral te gaan om jongeren die ook kampten met eenzaamheid, verminderde mentale gezondheid en meer PTSS-klachten. Daarnaast hadden jongeren die een ingrijpende gebeurtenis hadden meegemaakt die te maken had met corona, vaker suïcidale gedachten. Denk hierbij aan het doormaken van een ziekenhuisopname en het meemaken van het overlijden van een dierbare aan corona.

Praten over zelfdoding helpt, dit kan anoniem: chat via www.113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113.

Veel jongeren met psychische klachten
Uit de meting blijkt dat veel jongeren last hadden van klachten: veel jongeren (43%) gaven aan psychische klachten te hebben; ook werd stress genoemd (55%) en lichamelijke klachten die mogelijk kwamen door stress (58%), zoals vermoeidheid (36%), prikkelbaarheid (22%) en problemen met het geheugen en/of de concentratie (22%).

Met de meeste volwassenen ging het juist beter
Over het algemeen ging het tijdens de laatste lockdown met volwassenen psychisch beter dan met jongeren. Wel blijkt dat ook bij volwassenen de groep jongere volwassenen (26 t/m 35 jaar) het vaakst psychische klachten (36%) had. Bij volwassenen tussen de 36 en 75 jaar nam het deel met psychische klachten met de leeftijd steeds verder af. Mensen van 76 jaar en ouder hadden wel weer iets vaker last van psychische klachten. Denk hierbij aan eenzaamheid, stress en suïcidale gedachten. Lees er meer over in de twee publicaties bij deze meting, een over jongeren en een over volwassenen.

Beleid en hulpverlening: aandacht voor kwetsbare jongeren is belangrijk
Het is heel belangrijk om, wat er ook gebeurt, in contact te blijven met jongeren. In Nederland zijn verschillende hulplijnen waar jongeren met psychische problemen terecht kunnen. De websites Jongeren Hulp Online en Brainwiki bijvoorbeeld geven een goed overzicht van alle mogelijkheden. Daarnaast is er de Landelijke Agenda Suïcidepreventie, een van de pijlers van het landelijk preventiebeleid op het gebied van suïcide. Een van de projecten die hiertoe behoren en op jongeren is gericht, is STORM. Dit programma draait al op meerdere scholen in Nederland en helpt om de mentale gezondheid van leerlingen te verbeteren en de kans op suïcide te verkleinen.

Onder jongeren was in de meetperiode sprake van een verhoogd risico op problemen betreffende de geestelijke gezondheid. Het is belangrijk om de verdere ontwikkeling goed te blijven volgen en extra alert te zijn bij de risicogroepen. Met het oog op de toekomst is het belangrijk om mentale gezondheidsrisico’s bewust mee te nemen bij het opstellen van eventuele nieuwe maatregelen.

Onderzoeksprogramma naar gevolgen langlopende crisis
De corona-epidemie veroorzaakt een crisis die lang duurt. Over de gevolgen van korte crises, bijvoorbeeld een groot ongeluk of een natuurramp, op de gezondheid en het welzijn van mensen is al veel kennis opgedaan. Over de gevolgen van langzame, langlopende crises op de lichamelijke en mentale gezondheid van mensen is nog weinig bekend. Het Netwerk GOR verzamelt hier gedurende vijf jaar meer kennis over met de Integrale Gezondheidsmonitor COVID-19, een onderdeel van het vijfjarige, brede gezondheidsonderzoeksprogramma COVID-19 van ZonMw en het ministerie van VWS. In de monitor wordt informatie per kwartaal en ook per jaar verzameld. De informatie dient beleidsmakers tot steun bij het nemen van effectieve maatregelen bij deze en volgende, soortgelijke crises.

Coronalockdown (Pixabay)
Coronalockdown (Pixabay)