Zetten de beloftes op de klimaatconferentie in Glasgow echt zoden aan de dijk?

De eerste van de twee weken klimaatconferentie in Glasgow zit erop. Landen hebben intentieverklaringen afgegeven over methaanemissies, de bescherming van bossen en CO2-emissies. Critici zien tot nu toe vooral loze woorden in de bekentenissen. Nu zijn er eerste beoordelingen van wetenschappers.

De eerste week van de wereldklimaatconferentie COP26 in Glasgow zit erop. De onderhandelingen hebben geleid tot een aantal intentieverklaringen van de deelnemende landen, bijvoorbeeld over methaanemissies, bosbescherming en CO2-uitstoot. De Britse premier Boris Johnson verwacht zware onderhandelingen van de deelnemende landen in de tweede week van de wereldklimaatconferentie COP26. "COP26 heeft nog één week om resultaten te boeken," zei Johnson. "We moeten ons allemaal herpakken en naar de eindstreep gaan."

Veel kritiek op wat er tot nu toe is bereikt, werd geuit door demonstranten bij evenementen in talrijke steden en ook door klimaatactivisten in de media. Na een klimaatconferentie van een week maakte Luisa Neubauer een verwoestende tussentijdse balans. "Zoals verwacht draaide veel om min of meer loze toespraken," zei Neubauer tegen de Neue Osnabrücker Zeitung.

Deskundigen zijn tot nu toe terughoudend geweest om te beoordelen wat de intentieverklaringen van de eerste week van de conferentie daadwerkelijk zouden kunnen betekenen voor het mondiale klimaat. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste mededelingen en hoe deze moeten worden geclassificeerd.

Belangrijkste aankondigingen
Sinds het begin van COP26 hebben de landen die belangrijk zijn voor klimaatverandering, India, Brazilië en Argentinië, aangekondigd hun eerdere klimaatdoelstellingen aan te scherpen. Vooral India, dat vanwege zijn bevolkingsomvang een van de grootste uitstoters van broeikasgassen is, stelde de klimaatbeschermers teleur: het land streeft nu officieel naar klimaatneutraliteit, maar pas in 2070.

Een honderdtal landen heeft zich er ook toe verbonden de uitstoot van methaan, een belangrijk broeikasgas, tegen 2030 met 30 procent te verminderen. Grote uitstoters zoals China, India, Rusland en Australië doen hier niet aan mee. De landen Brazilië en Rusland, die op dit gebied belangrijk zijn, hebben immers een verklaring ondertekend om de ontbossing tegen 2030 te stoppen. 

Eerste schattingen - 1,5 graad zal overschreden worden
VN-klimaatexperts hebben de eerdere toezeggingen van de landen geanalyseerd - al dan niet gecorrigeerd - en komen tot de voorlopige conclusie dat als de plannen worden uitgevoerd, de toename van broeikasgassen in de atmosfeer in 2030 nog steeds 13,7 procent zal bedragen. Voorheen gingen ze uit van een groei van 16 procent ten opzichte van 2010. In het licht van de 1,5 graad-doelstelling is de doelstelling echter een reductie van 45 procent van de uitstoot van broeikasgassen.

Het Milieuprogramma van de Verenigde Naties (UNEP) benadrukte dat deze voorlopige analyses geenszins een berekening inhielden van het effect op de werkelijke temperatuurstijging. "Het is nog te vroeg", zei UNEP-chef Inger Andersen tegen de media. "We maken geen berekeningen op de achterkant van een envelop". Wetenschappelijke ramingen en modellering vergen tijd, zei zij.

Andere wetenschappers durven echter wel de eerste voorspellingen te doen. Volgens een beoordeling van de Universiteit van Melbourne "zou voor het eerst in de geschiedenis het totale effect van de toezeggingen door 194 landen de opwarming van de aarde onder de twee graden kunnen houden" - met een waarschijnlijkheid van 50 procent. Als alle beloften op korte, middellange en lange termijn worden nagekomen, zou het mogelijk zijn om de temperatuurstijging te beperken tot 1,9 graden.

Het hoofd van het Internationaal Energieagentschap (IEA), Fatih Birol, zei dat zijn team soortgelijke berekeningen heeft gemaakt en, in niet eerder gepubliceerde analyses, uitging van een mogelijke beperking van de temperatuurstijging tot 1,8 graden. Birol benadrukte echter dat woorden nu onmiddellijk door daden moeten worden gevolgd. "Het is belangrijk dat de regeringen hun beloften nu omzetten in duidelijke en geloofwaardige beleidslijnen en strategieën".

Klimaatactivisten wijzen erop dat de Parijse doelstelling van 1,5 graad zal worden overschreden. Als de temperatuur meer dan 1,5 graad stijgt, "verdwijnen sommige landen gewoon van de kaart", benadrukt Juan Pablo Osornio van Greenpeace. Klimaatactivisten zijn het daarom eens met politici als de Amerikaanse klimaatcommissaris John Kerry: er moet veel meer gebeuren.