FOK! Kiest: de Piratenpartij van Ancilla van de Leest
Met minder dan drie maanden te gaan tot de Tweede Kamerverkiezingen probeert FOK! een overzicht te geven van wat er te kiezen valt. In de rubriek FOK! Kiest nemen we iedere week een grote en een kleinere partij onder de loep. In de achtste aflevering: de Piratenpartij.
Het is een partij die niet alleen een politieke partij is, maar een wereldwijd in zo’n zestig landen actieve organisatie die zich onder meer bezig houdt met internetvrijheid en (digitale) burgerrechten. Misschien in het begin niet altijd serieus genomen, maar inmiddels doen ze met een volwaardig programma voor de derde keer op rij mee aan de verkiezingen: de Piratenpartij.
De geschiedenis
De eerste Piratenpartij werd in 2006 opgericht in Zweden, en de Nederlandse volgde in 2010. De belangrijkste thema’s die destijds leidden tot de oprichting waren hervormingen in het auteurs- en patentrecht, en (digitale) privacy van burgers. De grootschalige acties van de Zweedse politie tegen gebruikers van torrentplatform The Pirate Bay verdubbelden het ledenaantal.
In maart 2010 werd ook in Nederland de Piratenpartij opgericht, om in juni van dat jaar mee te doen aan de Tweede Kamerverkiezingen. Ze behaalden ongeveer een zesde van het benodigde aantal stemmen voor een zetel. Bij de daarop volgende verkiezingen, in 2012, peilde Maurice de Hond zelfs een zetel voor de Piraten, maar die werd uiteindelijk niet behaald. Ze bleven steken op ongeveer de helft van het aantal benodigde stemmen.
Wel werd er bij de gemeenteraadsverkiezingen een zetel behaald in de deelraad van Amsterdam-West. Internationaal werden de diverse partijen al gekozen in allerlei lokale bestuursorganen, en de Zweedse Piratenpartij heeft zelfs twee afgevaardigden in het Europees Parlement. Het grootste succes ligt tot nu toe in IJsland: in het door bankenproblemen geraakte land haalden de Píratar maarliefst 14,5% van de stemmen en werden daarmee de derde partij.
De standpunten
Het verkiezingsprogramma van de Piratenpartij telt 56 pagina’s, en heeft opvallend genoeg geen naam. Even opvallend is de wijze waarop het programma tot stand komt (of liever gezegd: dynamisch onderhouden wordt): bottom-up, vanuit de leden, digitaal. Via e-democracy is het mogelijk om standpunten aan te passen, toe te voegen of te verwijderen.
Wat wel vast staat, is het kwartet kernpunten van de Piratenpartij. Vanuit deze visie op onder meer de positie van de burger worden ook de meer klassieke politieke thema’s, zoals zorg, justitie en economie, uitgewerkt.
Het eerste kernpunt is ‘burgerrechten’. Hier vinden we een aantal punten die in Nederland al vrij stevig in de grondwet zijn verankerd (zoals het gelijkheidsbeginsel, de vrijheid van meningsuiting en het recht onschuldig te zijn tot het tegendeel is bewezen), maar ook een groot pijnpunt in de hedendaagse politiek: privacy. Veel politici van de gevestigde partijen vinden privacy erg belangrijk, totdat de waan van de dag toch tot plannen leiden die daar haaks op staan. Enkele voorstellen op dit gebied zijn een verbod op de ongevraagde verkoop van informatie, de inperking van privacyschendende opsporingsmiddelen van de politie (preventief fouilleren, gezichtsherkenningssoftware, ‘terughacken’), het weer mogelijk maken van anoniem reizen en de mogelijkheid om ál je informatie bij social media, dus ook in backups, te kunnen wissen. Ook neemt de Piratenpartij de databases onder vuur waarin allerlei informatie wordt gekoppeld. Tot slot valt internetvrijheid ook onder de burgerrechten.
Onder ‘vrijheid van informatie’ worden in het programma een aantal thema’s gevangen rondom de eerder genoemde auteurs- en patentrechten. Voor farmaceutische patenten (vanwege de noodzaak van het ontwikkelen van nieuwe medicijnen altijd een aparte categorie) komt een apart fonds. Er moet een einde komen aan geoblocking, en aan Trusted Computing (verplichte koppeling tussen hard- en software).
Onze huidige vorm van democratie, waar we eens in de zoveel tijd gaan stemmen, bestaat al de nodige eeuwen en sluit niet meer aan bij de huidige maatschappelijke wensen en technische mogelijkheden. Om de invloed van de burger op het bestuur te vergroten, moeten onder andere de mogelijkheden voor kleinere partijen worden vergroot, het beleid zo lokaal als maar mogelijk worden bepaald, en het raadgevend referendum worden veranderd in een bindend correctief referendum. Maar de echte invloed ligt in de zogenaamde e-democracy: niet eens per vier jaar, maar iedere dag. Met datzelfde doel wil de Piratenpartij ook offline-burgertoppen organiseren. De kiesgerechtigde leeftijd gaat naar zestien, en er moet een Constitutioneel Hof komen om nieuwe wetgeving te toetsen aan de Grondwet.
Het viertal kernpunten wordt gecompleteerd met een ‘open, inzichtelijke en efficiënte overheid’. Er zijn in Nederland te veel regels en te veel bureaucratie en dat moet veranderen. Alle informatie van de overheid moet, ook zonder WOB-verzoeken van burgers, openbaar zijn en er moet een feedbacksysteem komen waarbij burgers én uitvoerende instanties terugkoppeling geven op recent ingevoerde wetten. Alle ambtenaren moeten op persoonlijke titel verantwoording afleggen, en moeten dus traceerbaar zijn. De overheid moet ontwikkeling van open-source en open standaarden (denk aan USB) in zowel de publieke als de private sector faciliteren.
De kandidaten
Lijsttrekker van de Piratenpartij is Ancilla van de Leest. Dit voormalige model (en meest sexy vegetariër van 2008) stond bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2014 al op de lijst in Amsterdam, en werd in juni 2016 gekozen tot lijsttrekker voor de Tweede Kamerverkiezingen. Om de privacy te beschermen bindt ze onder meer de strijd aan met bedrijven als Google en Facebook, maar ook met het afschaffen van contant geld (pinbetalingen zijn namelijk altijd traceerbaar).
Verder staan er geen bij het grote publiek bekende namen op de lijst, wat natuurlijk voor een deel veroorzaakt wordt doordat de Piratenpartij nog niet in de Kamer is vertegenwoordigd. De 37 kandidaten stellen zichzelf op de partijwebsite echter bijzonder uitgebreid voor.
Waarom zou je op de Piratenpartij stemmen?
Omdat er verder geen enkele partij is die het belang inziet van het beschermen van de burgerrechten in het digitale tijdperk, of de kennis in huis heeft om dat te doen. De kernpunten van de Piratenpartij zijn in vrijwel alle andere partijprogramma’s slechts te vinden als een voetnoot. Als je de bescherming van de digitale privacy, maar ook de mogelijkheden op het gebied van e-democracy en kennisdeling ziet zitten, dan is de partij van Ancilla van de Leest eigenlijk je enige optie.
Waarom zou je niet op de Piratenpartij stemmen?
Omdat je bang bent dat de door de Piratenpartij voorgestelde internetvrijheden leiden tot een groei van de criminaliteit of het faciliteren van terrorisme. Of omdat er ook wat dingen in het programma staan die wat lastiger uitvoerbaar zijn (zoals een algemeen basisinkomen). Of omdat het risico bestaat dat de Piratenpartij wederom geen zetel gaat halen, en als ze dat wel doen nog steeds niet al te serieus genomen gaan worden door de andere partijen.
Verder discussiëren over de visie van de Piratenpartij kan op het Fok!Verkiezingenforum.
In de volgende aflevering: de PvdA.
Ancilla van de Leest voert de lijst van de Piratenpartij aan (foto: partijwebsite)
