Kritiek op Franse veiligheidsdatabank

Een nieuwe Franse veiligheidsdatabank die iedereen kan opsporen 'die een mogelijk gevaar voor de openbare orde' vormt, heeft een storm van kritiek losgemaakt. Critici van het veiligheidsbeleid van de conservatieve regering van president Nicolas Sarkozy hebben 130.000 handtekeningen verzameld tegen de komst van de databank met de naam Edvige.

Sarkozy heeft zijn premier, het hoofd van de Franse politiediensten en het hoofd van de Franse veiligheidsdienst bijeengeroepen om te beraadslagen. Hoewel hij een voorstander is van de voordelen die de databank voor de misdaadbestrijding oplevert, heeft Sarkozy de minister van binnenlandse zaken opgedragen na te gaan of Edvige de 'vrijheden beschermt'.

Edvige vervangt een databank uit 1991 waarmee iedereen opgespoord kon worden die geweld pleegde of het gebruik daarvan steunde. Maar Edvige gaat verder dan dat. Met de databank heeft de overheid de mogelijkheid 'de hele Franse bevolking na te trekken', aldus een Franse advocaat in de krant Le Parisien. Edvige verzamelt persoonlijke informatie over bijvoorbeeld gezondheid en seksuele voorkeur van iedereen ouder dan 13 jaar.

Volgens voorstanders is de databank hard nodig bij de veranderde veiligheidssituatie in Frankrijk, vooral na een serie opeenvolgende rellen door jongeren in 2005 in de zogenaamde banlieues, de arme buitenwijken van de grote steden.

Jean-Pierre Dubois, voorzitter van de Franse mensenrechtenbond, vreest echter het ontstaan van een 'politiestaat'. Andere tegenstanders doet de databank denken aan orwelliaanse romans. Hélène Franco van de gerechtelijke ambtenarenbond vindt het een gevolg van politielogica. "Zo ontstaat een maatschappij die iedere jongere als een bedreiging ziet."

De strijd die rond Edvige is ontstaan is doorgesijpeld tot in de regering, waarin sommige ministers aan de alarmbellen hebben getrokken. Minister van binnenlandse zaken Michèle Alliot-Marie wil critici, die zeggen dat het natrekken van jongeren negatieve gevolgen kan hebben, tegemoetkomen door gegevens van jongeren na een bepaalde tijd te verwijderen.

Minister van mensenrechten Rama Yada vroeg om opheldering over het verzamelen van informatie over iemands geaardheid. Bij de Conseil d'Etat, de hoogste Franse bestuursrechter, zijn inmiddels al verschillende klachten binnengekomen over Edvige.

Veel Europese regeringen begonnen in de jaren zeventig en tachtig met het verzamelen van informatie over activisten. De databank van Groot-Brittannië is momenteel de grootste en bewaart DNA-gegevens van zo'n vijf procent van de bevolking. In Zwitserland is eenzelfde soort databank ingeperkt en wordt alleen nog informatie over extremisten bewaard, nadat in de jaren tachtig was gebleken dat veiligheidsdiensten duizenden dossiers over gewone Zwitserse burgers hadden aangelegd.