Kabinet: 35 miljard te kort in 2015
Het kabinet zoekt naar manieren om in 2015 een financieel gat te dekken dat kan oplopen tot 35 miljard euro. Dat is ongeveer 20 procent van de rijksbegroting op jaarbasis - en de hele begroting van het ministerie van Onderwijs.
Minister Bos van Financiën heeft vorige week maandag tijdens een informele vergadering in het Catshuis aan de ministerraad verteld hoe de overheidsfinanciën er voor staan. Zelfs als de economie in de komende jaren met 2 procent per jaar groeit, heeft de overheid in 2015 een begrotingstekort van 5,5 procent van het binnenlands product. Dat is het dubbele van de grens die Europa hanteert, voordat er ingegrepen moet worden.
Bos en minister-president Balkenende hebben al aangegeven dat de begroting voor volgend jaar een 'doorkijkje' naar de middellange termijn zal bevatten. Mogelijk zullen zij met Prinsjesdag de instelling van een werkgroep bekendmaken, die de hele rijksbegroting gaat doorlichten. Ingrijpende hervormingen op de woning- en arbeidsmarkt zijn niet langer taboe, evenals het afstoten van volledige overheidstaken.
Het CDA zoekt de oplossing van de financiële problemen vooral in het verkleinen van de overheid. De christen-democraten willen voor de verkiezingen van 2011 beginnen met bezuinigen, bijvoorbeeld door wetgeving voor te bereiden.
De PvdA wil vooral kijken naar hervormingen aan de lastenkant, zoals snijden in de hypotheekrenteaftrek en de aftrek van pensioenpremies. Bovendien willen de sociaal-democraten een diepgravende analyse over de arbeidsmarkt, om te voorkomen dat werknemers die nu hun baan verliezen niet meer aan de bak komen als de economie weer aantrekt.
Afgelopen maart onderhandelde het kabinet over een crisispakket en de bezuinigingen op de langere termijn die daar tegenover moeten staan. De basis voor die gesprekken was het 'lijstje-Gerritse', een inventarisatie van mogelijke bezuinigingen, opgesteld door hoge ambtenaren.
Uit alle maatregelen in dat lijstje koos het kabinet uiteindelijk voor de verhoging van de AOW-leeftijd. Daarnaast werd afgesproken om in 2011 een begin te maken met bezuinigen. Eerder beginnen zou de economie beschadigen.
Het kabinet zal vandaag naar verwachting de onderhandelingen over de begroting voor 2010 afronden. De koopkracht zal volgend jaar gemiddeld tussen de 0,25 en 0,5 procent dalen. Volgens minister Donner van Sociale Zaken is het 'uiterst merkwaardig' dat de koopkracht nauwelijks daalt, terwijl de economie dit jaar met bijna 5 procent krimpt. 'Herstel en werkgelegenheid zijn het allerbelangrijkst', aldus Donner. 'De fixatie op koopkracht is in deze tijden een verkeerde.'
