De nieuwe Rijkaard moet nog leren schaken

Wie enkele weken geleden de beelden van AZ - FC Utrecht zag wist genoeg. Het shot van een goedkeurend knikkende bondscoach Marco van Basten en zijn trouwe maatje John van 't Schip sprak voor zich. Marco bekeek AZ en zag David Mendes da Silva excelleren. Een selectie kon dan ook niet uitblijven. Wacht even, zo constant speelde die aanwinst in Alkmaar toch niet? Klopt, de Rotterdammer had even een aanloopperiode nodig. Maar constante prestaties zijn al jaren geen argument meer om een invitatie voor Oranje te ontvangen. Het Nederlands elftal is een schoolklas geworden, die het einddoel telkens uitstelt. In dat licht bezien was de selectie van David Mendes da Silva volledig logisch.

Laat duidelijk zijn dat zijn kwaliteiten een eventuele loopbaan als international ook best rechtvaardigen. Toen David Mendes da Silva in het seizoen 1999/00 als jongen van zeventien debuteerde bij Sparta waren velen het er al roerend over eens. Dit zou een grote worden, dat kon niet missen. Qua stijl deed hij veel mensen denken aan Frank Rijkaard en dus werd hij al snel "de nieuwe Rijkaard." Zulke vergelijkingen vormen altijd een loden last voor een speler, die deze onzichtbaar mee moet dragen bij zijn handelen in het veld. De weg van David Mendes da Silva richting de top liep dan ook wat averij op. Een transfer naar Newcastle United ketste af en ook Ajax haakte af wegens de vraagprijs van Sparta. Het ontlokte Leo Beenhakker de weinig vriendelijke bewering dat "het hier niet om Diego Mendes da Silva ging." Later zou de speler op huurbasis alsnog in Amsterdam verschijnen, maar wist hij in een half seizoen geen minuten te maken. Via de eerste divisie en NAC Breda kwam hij dan alsnog in de top van de eredivisie terecht, want daar hoort AZ inmiddels toch wel bij.

Voor iemand die nog altijd slechts 24 is heeft David Mendes da Silva al een schat aan ervaring. Hij degradeerde met Sparta, speelde degradatievoetbal, speelde in de eerste divisie, nam al eens een kijkje in de keuken van een topclub en werkte met trainers van naam. Toch was het ergens wel verrassend dat AZ hem wegplukte uit Breda. Bij NAC toonde hij namelijk regelmatig aan over kwaliteiten te beschikken die hoger lagen dan het gemiddelde bij de geelzwarten, maar dat deed hij niet direct op structurele basis. Daarnaast was hij nogal eens geblesseerd. AZ zag echter zijn potentie en schroomde niet hem binnen te halen. De begaafde stylist leek nog even slachtoffer te worden van zijn eigen multifunctionaliteit, maar lijkt de laatste weken de eerste man te zijn op de positie van verdedigende middenvelder. Sinds hij daar speelt, begint hij ook op te vallen. Met de selectie door Van Basten als gevolg.

In een groot voetbalweekblad gaf David Mendes da Silva onlangs aan deze positie ook te prefereren. Hij kan er het spel sturen en zijn grootste kwaliteiten aanspreken. Hij heeft namelijk een goed overzicht, een voor deze positie geschikte fysiek en heeft voldoende techniek om er te spelen. Met zijn loopvermogen zou hij zelfs ook aanvallend iets kunnen toevoegen. Voorts maakte hij een interessante opmerking, namelijk dat hij veel meer was gaan nadenken over zijn spel sinds hij als verdedigende middenvelder speelt. Dat is natuurlijk ook zo. David Mendes da Silva moet als het ware gaan leren schaken. Hij moet vooruit denken, zich bewust worden van het effect van zijn acties en de balans van de ploeg bewaken. Als er te veel pionnen naar het front gestuurd worden, dient hij de koning te verdedigen. Hij moet snel denken en strateeg worden.

Dit interessante proces zal dan gestuurd moeten worden door Louis van Gaal. De gewezen succestrainer van Ajax staat bekend als iemand die jonge spelers kan kneden op weg naar de top. Dat hij de jonge David Mendes da Silva nu al deze moeilijke opdracht geeft, is tekenend voor zijn werkwijze. Van Gaal schroomt nooit om iets afwijkends te proberen, als hij denkt dat zijn elftal daar sterker van zal worden. Zo stelde hij bij Ajax bijvoorbeeld Edgar Davids op dezelfde positie op in belangrijke Europese wedstrijden, terwijl die vooral linkshalf speelde. Ooit zette hij Jari Litmanen kort voor de defensie en bij Barcelona experimenteerde hij met Ronald de Boer en Boudewijn Zenden als backs. Niet altijd met succes, maar Van Gaal durft het wel. Hij herkent in Mendes da Silva ongetwijfeld iets van de man die hem in 1995 hielp wereldfaam te vergaren als coach, Frank Rijkaard. Zoals menigeen voor hem. Zo ver als Rijkaard is Mendes da Silva uiteraard nog lang niet. In de buurt komen kan hij wel. Maar eerst leren schaken. Nu maar hopen dat Sinterklaas het goed voor heeft met de toekomst van het Nederlands voetbal en David een schaakset cadeau doet.