'Decennialange bezuinigingen'

Nederland staat aan de vooravond van decennialange bezuinigingen van de overheid. Snelle en zware ingrepen zijn nodig om de overheidsfinanciën in het gareel te houden, zeggen vooraanstaande Nederlandse economen vandaag in het Financieele Dagblad.

Het overheidstekort zal dit jaar volgens het Centraal Planbureau (CPB) uitkomen op 6,7 procent in 2010. Het kabinet heeft beloofd om dit na 2011 met 0,5 procent per jaar terug te dringen.

Overheidsfinanciën meerdere decennia in gedrang
Niels Visser, econoom van Rabobank: "Dit betekent dat je 13 jaar nodig hebt om in de zwarte cijfers te komen. De minister van Financiën Wouter Bos presenteert het als ambitieuze doelstelling, maar er moet veel sneller worden ingegrepen."

De overheidsfinanciën komen ook volgens Lans Bovenberg, hoogleraar economie aan de Universiteit van Tilburg, meerdere decennia in het gedrang. Voor het uitbreken van de huidige financiële en economische crisis streefde de Nederlandse regering naar een overschot van 1 procent in 2011.

3 procent overschot noodzakelijk
Door demografische ontwikkelingen is zonder aanpassing van de huidige uitgaven of lastenverzwaringen vanaf 2011 zelfs een overschot van 3 procent noodzakelijk.

Bovenberg: "Evenwicht was met het oog op de vergrijzing al niet afdoende. Nu moeten we eerst tien jaar bezuinigen om het tekort weg te werken. Dan slaat de vergrijzing echt toe en komen er tien jaar van bezuinigingen bovenop."

Miljarden verloren aan hypotheekrenteaftrek
Bas Jacobs, hoogleraar openbare financiën aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, zegt dat nu bezuinigen niet slim is. Maar daarna zijn harde maatregelen noodzakelijk.

Dan gaat het om het fiscaliseren van de AOW, het oprekken van de AOW-leeftijd naar 67 jaar, hervormingen in de gezondheidszorg, verminderen van de omvang van het standaardpakket in de gezondheidszorg en het hervormen van regelingen in de woningmarkt. "Er gaan miljarden per jaar verloren aan de hypotheekrenteaftrek en woningcorporaties", zegt de hoogleraar.

Bovenberg meent dat vooral vergrijzingsgevoelige uitgaven zoals de Algemene Ouderdomswet (AOW) en de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) moeten worden aangepakt.

Begrotingstekorten kunnen lang duren, maakt de ervaring uit de jaren '80 duidelijk. In 1982 bereikte het tekort een dieptepunt van 6,2 procent. Pas 17 jaar was er weer een overschot op de overheidsfinanciën.

Geen besef bij politiek en burgers
De politiek en de burgers hebben nog totaal geen idee van het feit dat harde maatregelen nodig zullen zijn, zo merkt hoogleraar economie aan de Erasmus Universiteit Kees Paridon. "De harde ontslagen zijn nog niet gevallen, maar we ontkomen er niet aan dat er veel van burgers wordt gevraagd", aldus de hoogleraar.

Politiek Den Haag moet volgens Paridon haast maken met plannen voor toekomstige maatregelen: "Maar tot op heden zijn we weer te veel op de korte termijn uit."