Film: Undertow

Jacob (California)

In deze omgeving leidt John Munn een teruggetrokken bestaan met zijn twee zoons, Chris en Tim. John (gespeeld door Dermot Mulroney) komt sinds de dood van zijn vrouw zo min mogelijk buiten de varkensboerderij die hij bezit, en ook zijn kinderen laat hij niet van zijn terrein af. Tim, de jongste, weet niet beter en verdrijft de verveling door met een douchemuts op zijn boeken te rangschikken op geur en als er niemand kijkt verf te eten. Chris (Jamie Bell) echter is een ware puber: beïnvloedbaar, rusteloos en kwaad op de wereld. Hij wil een normaal leven en botst daarom nogal eens met zijn vader. Dan duikt onverwachts Deel, de broer van John, op. De verhoudingen zijn al snel duidelijk: Deel is de rebelse van de twee broers, rijdt in een snelle auto, rookt lange sigaretten en komt net uit de gevangenis. John leeft een teruggetrokken bestaan en stopt elke avond zijn pijp. Deel is kortom precies de slechte invloed waar John zijn zoons voor had gehoopt te behoeden, en John weet eigenlijk al lang dat zijn zelfverkozen isolement niet de oplossing is.

Undertow

Oom Deel bespeelt Chris tot hij vindt waar hij voor is gekomen, een familiefortuin dat John blijkt te bezitten maar weigert uit te geven. Zijn geloof dat dit geld ongeluk brengt lijkt gegrond te zijn als de broers er ruzie over krijgen, en de jongens moeten vluchten. Op de vlucht van hun inhalige oom, ineens gedwongen de wereld in te trekken - en met die verandering van decor, van landschap en van tempo, slaat ook de film op de vlucht. Ineens zien we een onvoorspelbare road movie die sterk doet denken aan de klassieker The Night of the Hunter, waarin ook twee kinderen op de vlucht zijn voor een onwaarschijnlijk gewelddadige man op jacht naar een verborgen geldbedrag.

Undertow

In zijn vorige twee films had regisseur Green geen verhaal nodig om zijn beelden aan op te hangen. Met rustige, zelfs lome shots die meer zeggen over de personages dan zijzelf, wisten hij en vaste cameraman Tim Orr met gemak een hele film te creëren. Zonder dat er een werkelijke verhaallijn aan te pas kwam, kreeg de kijker een gevoel iets gezien te hebben. In Undertow waagt Green zich aan iets nieuws - een plot. De tweede helft van de film is beduidend minder interessant dan de eerste omdat hij oppervlakkig is. Als Green hier en daar vervalt in zijn bekende stijl, de toestand van zijn personages visueel uitdrukt, wordt duidelijk dat hij pas in zijn element is wanneer een verhaal zo eenvoudig mogelijk is, en een road movie is nu juist een opeenvolging van nieuwe en onverwachte situaties. Een uitzondering is de energieke beginscène, als Chris wordt opgejaagd door de vader van zijn vriendinnetje en zich zo gemeen verwondt dat er een pijnscheut door de zaal trekt.

Undertow

Al heeft Green geen scenario nodig om zijn verhaal te vertellen, volgens zijn eigen zeggen is hij volledig afhankelijk van zijn acteurs, en daar komt Undertow niets te kort. Mulroney, zo'n acteur die al tien jaar solide rollen speelt maar nooit een bekende naam zal worden, maakt indruk als de rouwende vader en is gewaagd aan Josh Lucas, die Deel neerzet als een Southern Satan, verleidelijk slecht met zijn donkere, glinsterende ogen en scheve glimlach. Hoofdrolspeler Jamie Bell is zijn bekendste rol Billy Elliot letterlijk en figuurlijk ontgroeid.
Onderliggende zaken als de parallellen tussen de twee generaties broers en de rare eetgewoontes van Tim worden niet benadrukt maar aangestipt voor de oplettende kijker, terwijl de score van Philip Glass de mooie beelden completeert en dit tot een nog mooier feestje maakt. Uiteindelijk moet dit misschien niet worden beschouwd als een mislukte poging van Green om een complex verhaal te vertellen, maar als uitermate sfeervol, voor een groter publiek bestemd opstapje tot zijn betere maar minder toegankelijke werk.